Melk: goed voor elk… kalf


De analyse 'Goed, bijna voor elk' maait het gras weg voor de voeten van melktegenstanders. Of toch niet helemaal? Er zijn niet alleen gezondheidsargumenten, maar ook ecologische en dierenwelzijnsargumenten om het witte goedje te mijden, zegt TOBIAS LEENAERT.


Zoals De Standaard zelf al aangeeft (DS 24 februari): lang niet iedereen is overtuigd van de weldaden van melk voor ons lichaam.

Melk zou een fantastische bron zijn van calcium. Die calcium zou ons beschermen tegen botbreuken. Hoewel melk inderdaad veel calcium bevat, betekent dit nog niet dat veel melk drinken gelijk staat aan sterke botten ontwikkelen. Integendeel: er bestaat zelfs zoiets als de calciumparadox: botbreuken komen meer voor in ontwikkelde landen, waar de calciuminname hoger is, dan in ontwikkelende landen, waar ze lager is. Ze zouden zelfs het meest voorkomen in de landen waar de meeste zuivel wordt geconsumeerd.

We lezen dat melk een goede eiwitbron is. Jawel, melk bevat heel wat eiwitten. Probleem is alleen dat die dierlijke eiwitten net een van de factoren zouden zijn die bijdragen tot calciumverlies. Meteen een mogelijk deel van de verklaring waarom in westerse landen, waar calciuminname hoog is, botbreuken veel voorkomen: in die landen wordt ook veel te veel dierlijk eiwit geconsumeerd. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn de nadelige effecten van de dierlijke eiwitten in zuivel op de calciumbalans groter dan het positieve effect van de calciuminname.

Weinig is bewezen, maar er is veel reden tot verder onderzoek. Er zijn in ieder geval voldoende redenen om ons ten minste even af te vragen of melk wel degelijk zo'n fantastisch voedingsmiddel is voor mensen. De auteur geeft aan dat westerlingen zuivel leren verdragen hebben. Zo'n 75procent van de wereldbevolking verdraagt echter geen melk. Denk even aan de moeite die we vaak hebben om onze baby's koemelk te leren drinken. Misschien is er toch iets aan de hand?

Onze hoge (jawel) zuivelconsumptie heeft daarnaast ook haar impact op het klimaat. Dat veel vlees eten bijdraagt tot de opwarming van de aarde is hopelijk al hier en daar geweten, maar hetzelfde geldt voor melk. Via de 'uitlaatgassen' van de miljoenen melkkoeien komt veel methaan in de lucht, en in hun mest zit lachgas. Geen lachertje voor onze planeet.

En ten slotte is er dierenwelzijn. U zegt het zelf al: koemelk is er in de eerste plaats voor kalfjes. En toch zien die jonge dieren nauwelijks of geen koemelk in hun leven. Aangezien wij het witte vocht verkopen aan al wie het drinken wil, krijgt het kalf kunstmelk, nadat het eerst zo snel mogelijk van de moeder werd weggenomen. Mogen we hopen dat wie empathisch aanvoelt dat dit voor koe en kalf een traumatische gebeurtenis is, heel even niet van sentimentaliteit wordt beschuldigd?

Belangrijker nog - en iets wat zelfs vele vegetariërs zich niet realiseren - is dat om een voldoende melkrendement te hebben, een koe elk jaar zwanger gemaakt moet worden. Geen enkel vrouwtjesdier - ook niet het menselijke - geeft zomaar melk zonder dat er jongen aan te pas komen. Melkconsumptie vraagt dus de productie van kalfjes, die - als ze mannelijk zijn - terechtkomen in de vleesindustrie. Naast elk glas melk mag je je dus een lap kalfsvlees indenken.

Ongetwijfeld zitten er goede dingen in melk, maar die komen dus met hun nadelen. Waarom dan niet eens een alternatief uitproberen? De calcium die erin zit kun je ook - en beter - halen uit bijvoorbeeld donkergroene bladgroenten zoals broccoli, of sojaproducten, en zelfs granen. En als je koemelk bij het ontbijt of in de keuken wil vervangen kun je kiezen uit (al dan niet met calcium verrijkte) sojamelk, rijstmelk, havermelk of zelfs notenmelk…

Als er iets is dat verdere promotie verdient, dan is het niet melk maar zijn het plantaardige, mens-, milieu- en diervriendelijke alternatieven. Tijd om te stoppen met het kalf uit te hangen?

Tobias Leenaert is coördinator van EVA vzw (Ethisch Vegetarisch Alternatief) en gebruikt al ruim tien jaar geen zuivel meer. Zonder door zijn benen te zakken.


DS, 26-02-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB