Dalai lama weet het ook niet meer


BRUSSEL - In Dharmsala start vandaag een bijeenkomst van de Tibetanen in ballingschap. Ze is bijeengeroepen door de dalai lama, die onlangs zei dat de jarenlange gesprekken met China tot niets hebben geleid. Ze beslist wellicht over de toekomst van de beweging.


De vergadering in de Indiase stad Dharmsala mag gerust historisch genoemd worden. Voor het eerst sinds hij Tibet in 1959 ontvluchtte, organiseert de dalai lama een dringende algemene bijeenkomst om over de relatie met China te praten. De aanleiding vormt de problematische toestand in Tibet, zegt zijn woordvoerster in Brussel. Volgens haar zijn er bij de opstanden in maart meer dan 200 doden gevallen, zitten er nu ruim 1.000 Tibetanen in de gevangenis en zijn de straten van Lhasa vergeven van de politie. De rest van het gebied is hermetisch afgesloten voor pottenkijkers.

Tot 22 november zullen Kalons (de ministers van de regering in ballingschap), leden van het parlement in ballingschap, Tibetaanse ngo's en intellectuelen in India samenkomen om zich uit te spreken over het beleid dat de dalai lama en zijn regering moeten voeren. Het valt niet uit te sluiten dat de Tibetaanse leider de handdoek in de ring gooit. Hij stelt vast dat zijn politiek van de middenweg, waarin hij zijn eis voor een onafhankelijk Tibet in 1988 heeft ingeslikt en streeft naar meer autonomie, tot niets heeft geleid.

Vorige maand verraste hij iedereen door te zeggen dat hij niet meer in een dialoog met de Chinese autoriteiten gelooft. 'Ik heb oprecht de middenweg bepleit in mijn langdurige contacten met China, maar er is geen enkele positieve respons op gekomen van Chinese kant', zei hij. 'Wat mijzelf betreft heb ik het opgeven. Maar de kwestie-Tibet gaat ook zes miljoen Tibetanen aan en ik heb de Tibetaanse regering in ballingschap gevraagd samen met het Tibetaanse volk de toekomstige koers te bepalen.'

Enkele dagen voordien waren vier Tibetaanse vertegenwoordigers na hun laatste overleg met de Chinese regering alweer met lege handen naar huis gekomen. Na afloop van de gespreksronde - de achtste al sinds 2002 - zei een topman van de communistische partij dat er geen sprake kan van zijn dat Tibet 'geheel of gedeeltelijk onafhankelijk' zou worden.

'Dat is een typische reactie van de Chinezen', reageerde de Tibetaanse minister voor Internationale Relaties, Kesang Takla. 'Zij blijven maar verkondigen dat wij onafhankelijkheid willen, terwijl ze niet registreren dat wij ondertussen al tevreden zijn met meer autonomie.'

Door de stugge houding van de Chinezen wordt de positie van de dalai lama in de Tibetaanse gemeenschap ondermijnd. Dat bleek al tijdens de opstand in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa in maart van dit jaar. Als reactie op het brutale optreden van de Chinese veiligheidsagenten hebben Tibetaanse betogers toen dagenlang de winkels van de Chinezen geplunderd en vernield, en daarbij zijn verschillende Chinezen omgekomen. De dalai lama heeft toen tevergeefs opgeroepen tot kalmte door de protesterende Tibetanen er op te wijzen dat hun strijd niet te verzoenen was met de idee van geweldloosheid.

Ook de manifestaties die dit voorjaar in verscheidene plaatsen plaatsvonden tijdens de doortocht van de olympische fakkel, brachten de dalai lama in verlegenheid. Maanden tevoren had hij gezegd dat hij tegen een boycot van de Olympische Spelen in China was, omdat het Chinese volk de Olympische Spelen verdiende. Eens te meer bleek dat een deel van de jongere generatie Tibetanen geen oren heeft naar de pacifistische oproep van de Tibetaanse leider.

De dalai lama is ook niet meer van de jongste. Hij is in juli 73 geworden, een leeftijd waarop de meesten met pensioen zijn. Hij heeft dit jaar enkele reizen afgelast wegens oververmoeidheid. Onlangs heeft hij een galsteenoperatie ondergaan. Hoewel de Tibetaanse leider voor de komende maanden alweer enkele reizen heeft gepland, zou het wel eens kunnen dat de man moegestreden is.

Ondertussen staat een jongere generatie klaar, van wie velen denken dat de politiek van de middenweg uiteindelijk niet tot resultaten heeft geleid. 'Wij gaan voor onafhankelijkheid', zegt Tsewang Rigzin aan de telefoon vanuit Dharmsala. Hij is de voorzitter van het Tibetan Youth Congres, een van de belangrijkste groepen achter de manifestaties tegen de Olympische fakkel. 'Er wordt ons altijd gezegd dat we rationeel moeten zijn, maar het wordt tijd dat we de situatie van de Tibetanen verbeteren.'

De komende vijf dagen zullen Tibetanen uit de hele wereld naar India komen om in kleine werkgroepen te praten over de toekomst van de beweging. Het is niet duidelijk op hoeveel steun de jonge, meer radicale generatie kan rekenen. Maar haar woordvoerder, Tsewang Rigzin, heeft hoge verwachtingen. 'Binnen tien of vijftien jaar zullen we op deze bijeenkomst terugkijken en hopelijk zullen we dan zeggen dat het een historisch moment was.'


DS, 17-11-2008 (Corry Hancké)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB