Sarkozy speelt hoog spel met eurogroep


De Franse president, Nicolas Sarkozy, doet de EU daveren op haar grondvesten met nieuwe voorstellen, het ene al gewaagder dan het andere. Nu is te horen dat hij zich als voorzitter van de eurolanden wil manifesteren, op het niveau van de staatshoofden en regeringsleiders. In die positie kan hij ook na 1 januari de touwtjes in handen houden.


Het zat eraan te komen. Gisteren pakte de Franse krant Le Monde uit met het bericht dat 'meerdere raadgevers' van Nicolas Sarkozy bevestigd hadden dat de Franse president voor minstens een jaar voorzitter zou 'blijven' van de eurolanden, op het niveau van de staatshoofden en regeringsleiders. Op die manier zou hij de touwtjes in handen kunnen houden, als Tsjechië vanaf 1 januari het EU-voorzitterschap van alle 27 EU-lidstaten overneemt. Opmerkelijk is dat de directe betrokkenen gisteren nergens van wisten, maar dat niemand, ook de Belgische premier niet, wilde reageren.

Sarkozy wil de eurogroep op het niveau van de chefs vaker bijeenroepen en een belangrijkere rol laten spelen in de Unie. Hij vroeg zich dinsdag in het Europees Parlement af 'hoe het mogelijk is' dat de eurogroep voor 12 oktober van dit jaar -dat is negen jaar na de invoering van de eenheidsmunt- nog nooit apart had vergaderd op het niveau van de staatshoofden en regeringsleiders.

'Ik denk niet dat we nog eens acht jaar kunnen wachten', zei hij. En onmiddellijk voegde hij daaraan toe dat ook Jean-Claude Juncker die bijeenkomsten mag voorzitten. 'Hij moet zich dan maar laten verkiezen. Maar zeker is dat ik de eenheid van Europa wil versterken en vooruit wil gaan. Ik wil niet dat men daarop terugkomt. Deze crisis biedt de mogelijkheid om de dingen te veranderen.'

Wat schuilt er achter Sarkozy's redenering? Meerdere dingen:

Ten eerste zijn vooral Frankrijk (reeds onder president Jacques Chirac), maar ook België (met de premiers Jean-Luc Dehaene en Guy Verhofstadt) en Luxemburg (Jean-Claude Juncker) altijd al voorstander geweest van een 'gouvernement économique' voor de eurozone. De facto wordt dat een sterke politieke raad binnen de eurogroep die gezamenlijk beslissingen kan nemen voor de eurozone, los van de rest van de EU-lidstaten die geen lid (willen) zijn van de euro.

De financiële crisis is een ideale gelegenheid om dat idee door te drukken. Eerder liepen gelijkaardige initiatieven op niets uit, omdat Frankrijk er vooral door Duitsland van verdacht werd via die weg de politieke onafhankelijkheid van de Europese Centrale Bank te willen aantasten.

Ten tweede zeggen zowel Commissievoorzitter José Manuel Barroso als president Nicolas Sarkozy sinds het begin van de financiële crisis dat het Verdrag van Lissabon meer dan ooit noodzakelijk is. Ze hangen dat vast aan het punt van het permanente voorzitterschap dat in dat verdrag het zesmaandelijks afwisselende voorzitterschap van de Europese Raad vervangt.

Om de crisis efficiënt aan te pakken, is er continuïteit nodig en die is er nu niet. Gisteren nog bevestigden Franse bronnen dat het Elysée vreest dat het aankomende Tsjechische voorzitterschap de Sarkozy-dynamiek zal breken. Tsjechië is immers geen lid van de eurozone en bovendien een nieuwkomer als EU-voorzitter. Dat de president, Vaclav Klaus, een (zeer) koele minnaar is van de Europese integratie, speelt ongetwijfeld ook een rol. Het Lissabonverdrag heeft Tsjechië bijvoorbeeld nog altijd niet geratificeerd, al heeft premier Mirek Topolanek enkele dagen geleden aan kanselier Angela Merkel beloofd daarvoor tegen eind dit jaar te zorgen.

Na Tsjechië is Zweden in de tweede helft van 2009 aan de beurt, maar ook dat land is geen lid van de eurozone. Spanje, wel een euroland, is vanaf 1 januari 2010 EU-voorzitter; nadien, in de tweede helft van 2010, komt België. Wie leidt tot eind 2009 de eurolanden?

De vraag is nu wat de Luxemburgse premier, Jean-Claude Juncker, moet doen. Hij leidt de eurogroep op ministerieel niveau (als Luxemburgs minister van Financiën), maar riskeert een groot conflict met Sarkozy omdat hij ook regeringsleider is. Dreigt er een scheuring in de eurogroep?


DS, 23-10-2008 (Bernard Bulcke)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB