Waarom vliegen haast niet dood te meppen zijn


BRUSSEL - De perfecte manier om een vlieg dood te meppen, is wetenschappelijk beschreven.


Vliegenhersenen zijn erop gemaakt om de vliegenmepper te ontwijken, hebben Amerikaanse onderzoekers uitgevonden. Bij het minste teken van onheil zetten de insecten zich in take-off-stand, klaar om van het dreigende gevaar weg te vliegen. Dat verklaart waarom bromvliegen haast niet te raken zijn met een vliegenmepper (of met deze opgerolde krant), melden de wetenschappers in het biologenvakblad Current Biology.

Dat een vlieg ogen op haar gat heeft, kan onderzoeksleider Michael Dickson van het California Institute of Technology niet bevestigen. Maar razendsnel is zo'n beest wel. 'In een oogwenk kan een vlieg haar lichaamshouding aanpassen', zegt hij aan het persbureau Reuters: 'Binnen een tijdspanne van nauwelijks 200 milliseconden bepaalt ze uit welke richting het gevaar komt en brengt ze haar poten en vleugels in gereedheid om in de tegenovergestelde richting op te vliegen. Zo snel kan het vliegenbrein zintuiglijke informatie omzetten in een gepaste motorische reactie.'

Dickinsons team ging het na bij fruitvliegen, gebruikmakende van een hogesnelheidscamera en een hippe vliegenmepper. Als de bedreiging van voren komt, verplaatst de vlieg als reactie haar middelste pootjes voorwaarts, leunt achterover en heft haar achterpoten op voor een achterwaartse take-off. Komt het gevaar van achteren, dan gaan de pootjes achterwaarts. Als het gevaar van opzij komt, houdt de vlieg haar poten stil en leunt ze de andere kant op vooraleer de lucht in te gaan. Op het moment dat de vliegenmepper of de krant neerkomt, is de vlieg allang gevlogen. Het hele proces van berekenen van waar het gevaar komt en de poten in stelling brengen, duurt niet langer dan een tiende van een seconde. Binnen twee tienden van een seconde is de vlieg ook echt gevlogen.

De studie verleent niet enkel inzicht in de werking van een vliegenbrein, ze geeft ook tips over de beste manier om een vlieg te verschalken, zegt Dickinson.

'Het is het slimst om niet naar de plaats te slaan waar de vlieg op dat ogenblik zit', legt hij uit, 'maar een eindje eroverheen te mikken, in de richting van de ontsnappingsroute. Goeie kans dat je dan raak slaat.' Tegelijk hoopt Dickinson dat zijn onderzoek mensen over kan halen om niet van die raad gebruik te maken, en het insect in leven te laten, 'gezien zijn opmerkelijke kwaliteiten'.


DS, 11-09-2008 (hvde)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB