KWELGEEST LANGE WAPPER


Je kunt er geld op inzetten: zelfs de beste actie loopt mis, zodra muzikanten zich ermee gaan bemoeien. Neem nu die gisteren uitgebrachte Wappersong, het satirische liedje over de Oosterweelverbinding van Raymond, Stef Kamiel Carlens en (pdw), waar Groen! de nieuwe Welterusten, meneer de president van wil maken. Zonder dat ik er veel mee bezig was, maakten de critici van de Lange Wapperbrug altijd een serieuze indruk op me. Nu weet ik het even niet meer.


Kijk naar die clip. Wat zien we? Idyllische, zonovergoten beelden van Antwerpen-Noord, waar telkens een donkere schaduw over kruipt: de Lange Wapperbrug die al dat moois zal verstikken. We zien lommerrijke bospaden, een zandstrand, een wit zeilbootje op de Schelde, het jachthaventje van het Willemdok: enfin, recreatiedomein Anvers-les-bains, het Hengelhoef aan de Schelde.

Nu moet u eens naar het Eilandje, Deurne-Noord en de Luchtbal gaan, de plekken waar dat viaduct over zal lopen. We spreken hier over het overgangsgebied tussen stad en haven, een bewoonde industriezone, doorkruist door kanalen, viaducten, bruggen en drukke wegen. Het Noordkasteel, hier voorgesteld als een paradijselijk stukje groen, is een moeilijk bereikbaar stuk braakgrond, geprangd tussen de oude en de nieuwe haven.

Laat ons dan naar de tekst luisteren. Valt op: dezelfde nadruk op natuur.

'Het Noordkasteel en 't Sint Annabos, ze zullen verdwijnen, man', is Carlens' eerste zin. Vergeet dat de Antwerpse haven de tweede grootste van Europa is, vergeet dat onze Ring een van de drukste Europese knooppunten is: eigenlijk liggen wij temidden van de bossen. En daar is Raymond met de analyse van het jaar: 'De economie haalt het iedere keer van het algemeen belang.' Maar potverdekke jà Raymond: het algemeen belang van de Antwerpenaar is inderdaad tegengesteld aan dat van De Economie, die naamloze schaduw uit Mordor die ons eenvoudige dorpsgeluk bedreigt.

Wat is dit? Terug naar Oosterdonck revisited? Een poging om Antwerpen voor te stellen als een soort Doel? Dit lied grossiert in de clichés die net aan de tegenstanders van de Lange Wapper verweten worden: dat ze naïeve romantici zijn, die niet accepteren dat een grootstad nu eenmaal grootstedelijke noden heeft.

En dat terwijl die tegenstanders die clichés al jaren met gemak tegenspreken. Hoewel ik geen verkeersdeskundige ben, kwamen hun argumenten me altijd onderbouwd over, redelijk, niet-romantisch: het viaduct trekt het doorgaande vrachtverkeer nog dieper de woonzones in dan de huidige Ring al doet, het verhoogt de concentraties fijn stof en de lawaaihinder boven sowieso al kwetsbare wijken. Dus eigenlijk kiezen we beter voor tunnels: die zijn veiliger, discreter, stiller en gezonder, omdat je daar de uitstoot kunt wegzuigen en filteren.

Die argumenten vinden steeds meer gehoor bij de Antwerpenaars. Daarom is het bizar dat de officiële site van het Oosterweelproject er geen antwoord op geeft. Bij het rubriekje 'veelgestelde vragen' staat er niets over fijn stof, niets over waarom een viaduct beter is dan een tunnel, en de vraag 'Wat zijn mogelijke maatregelen om geluidsoverlast te voorkomen?' krijgt als antwoord: 'Bij het ontwerp werd aan de strengste normen i.v.m geluidshinder voldaan en werd beslist om maatregelen te nemen om bijkomende overlast tegen te gaan.' Het lijkt Leterme wel: 'Welke maatregelen gaat u nemen om de koopkracht te verhogen? De regering heeft beslist om maatregelen te nemen om de koopkracht te verhogen.'

Zoals ik zei: ik ben geen verkeersdeskundige. Ploeterend door het overaanbod aan documenten, artikels en filmpjes gaat het wel eens schemeren voor de ogen. Als leek voel je je snel overdonderd door de bekvechtende experts: hoe kan ik weten of geluidswerende schermen goed werken, of niet?

Wat ik wel zie, is dat er zich een patroon begint af te tekenen. Eerst beslist ons stadsbestuur iets. Daar is beperkt protest tegen, dat snel uitdooft. Een hele poos later, als de procedure al lang in gang is gezet, slaat het protest plots over naar een breder deel van de bevolking. De media pikken erop in, er ontstaat een debat in de kranten en op tv. Het college kiest ervoor om daar niet op te reageren, redenerend van: we komen niet terug op genomen beslissingen. Het bredere publiek, dat de discussie nù pas echt wil voeren, raakt daardoor gefrustreerd. Groen! ziet een opening en start een campagne. En dan, als het veilig genoeg is om een rebels standpunt in te nemen, springen de kunstenaars op de kar. En dan is het om zeep.

Je zag dat met het hoofddoekendebat, en je ziet het nu opnieuw. Los van die concrete gevallen, is dit geen goeie manier om als bestuur met je bewoners te communiceren. En omgekeerd al evenmin.

Tom Naegels is schrijver


DS, 21-06-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB