Gebluft en verloren


Paul Magnette (PS) is boos en wil niet langer onderhandelen met Electrabel.


1 Waarom zou Electrabel betalen?

Electrabel en de Belgische overheid delen een lange geschiedenis van akkoorden die het energiebeleid van ons land hebben beïnvloed. De voorzitter van Electrabel en topman van moederbedrijf Suez, Gérard Mestrallet, benadrukte het gisteren in een speech in het Brusselse Hilton-hotel nog eens. Zijn bedrijf is altijd bereid om te praten en akkoorden af te sluiten. Vandaar dat Electrabel altijd bereid is om met de overheid rond de tafel te gaan zitten. Maar de voorbije dagen maakte Electrabel ook duidelijk dat het de betaling ziet in het kader van een overleg over het energiebeleid van België en de wijzigingen in het Belgische energielandschap die te maken hebben met de grote Franse energiefusie tussen Suez en Gaz de France.


2 Waarom 250 miljoen euro?

De huidige regering nam het bedrag van 250 miljoen euro eind februari op in haar begrotingsplannen voor dit jaar. Voordien hadden andere bedragen gecirculeerd en werd het voorstel om Electrabel te laten betalen gezien als een manier om de superwinsten die Electrabel haalde dankzij de afgeschreven centrales, af te romen.


3 De erfenis van Pax Electrica

'Stop het gemarchandeer in achterkamertje', sneren de groenen over de aanpak van Paul Magnette. Die had het dinsdag zelf over 'die gasten die werken als veehandelaars, zonder schriftelijke akkoorden'. Vorig premier Guy Verhofstadt (Open VLD) effende het pad voor die traditie, door in het energiedossier steeds persoonlijk te onderhandelen met de sector. Toen Suez in 2005 Electrabel opslokte, marchandeerde Verhofstadt met Mestrallet en Jean-Pierre Hansen, de baas van Electrabel, de eerste Pax Electrica. De fusie van Suez en Gaz de France bracht de drie opnieuw samen voor de Pax Electrica II. Er kwamen een rist vage beloften van Suez-Electrabel en een brief van de premier, die 'fiscale stabiliteit' garandeerde. Harde engagementen waren er nooit, want 'een woord is een woord'.


4 Naïeve Magnette of de stijl van de PS?

De hele Wetstraat verwijst naar 'de naïviteit van Magnette' om uit te leggen waarom het ontspoorde. Magnette werd in de interim-regering Verhofstadt III de minister van Klimaat en Energie, en was toen voor velen een nobele onbekende. Pas sinds juli 2007 is de politicoloog minister, eerste even in de Waalse regering. Veel ervaring als politiek onderhandelaar heeft hij dus niet. Doordat de minister dinsdagavond overal uitschreeuwde 'dat Electrabel hem gerold had', zette hij het beeld van de onervaren, bedrogen onderhandelaar nog kracht bij.

De andere kant van het verhaal is dat Magnette een oude PS-truc toepaste: hard roepen dat je iets binnen hebt, terwijl dat nog niet zo is, in de hoop het zo binnen te halen omdat de tegenpartij niet meer publiek 'neen' durft te zeggen. Magnette blufte, en verloor.


5 Hoe liep het fout?

Het zag er voor het weekend naar uit dat Electrabel en de minister van Energie goed op weg waren om tot een overeenkomst te komen over de betaling van 250 miljoen euro door Electrabel. De twee hadden alvast een oplossing gevonden om het bedrag op een ordentelijke boekhoudkundige manier over te hevelen.

Maar maandagmorgen, onmiddellijk nadat Magnette zijn mededeling over het volgens hem bereikte akkoord loste, liep het al mis. Toen de minister even later aan Belga vertelde dat de elektriticiteitsproducenten niet enkel instemden met de 250 miljoen euro in 2008, maar met een jaarlijkse bijdrage, sloegen bij Electrabel de stoppen door. Meteen begon men daar het akkoord te nuanceren en ontkende men zelfs dat er gepraat was over een jaarlijkse bijdrage.


6 Overspeelde Magnette zijn hand?

Zelf stelt Magnette bij hoog en bij laag dat hij een mondelinge afspraak heeft gemaakt met Electrabel over de betaling van de 250 miljoen euro. Op het eerste zicht lijkt dat zeer onvoorzichtig als je aan het praten bent met een machtig bedrijf zoals Electrabel. Maar Magnette deed enkel wat een heleboel ministers en zelfs premiers in het verleden ook al hadden gedaan. De topman van Suez, Gérard Mestrallet, zei gisteren overigens dat zijn bedrijf altijd zijn verantwoordelijkheid heeft genomen na afspraken met de Belgische overheid. Zelfs als het ging over mondelinge overeenkomsten.


7 Wie maakt de slechtste beurt?

Magnette heeft duidelijk een blunder begaan, die hem politiek in problemen brengt. Een politicus die beloftes doet over een grote bedrijfssector die royaal geld schenkt in ruil voor niets, dat ruikt naar het stookoliefonds. Toen minister van Consumentenzaken Freya Van den Bossche (SP.A) haar belofte moest inslikken dat de petroleumsector wel over de brug kwam, verloor ze erg veel geloofwaardigheid.

Magnette heeft in deze zaak het geluk dat Electrabel al langer aangeschoten wild is in de Wetstraat. Sinds Suez zich dankzij de fenomenale winsten van zijn Belgische dochter wist te redden de laatste jaren, leeft het gevoel dat de elektriciteitsgigant het iets te makkelijk heeft. Zowat elke partij wil de superwinsten van het bedrijf afromen, de SP.A maakte er in 2007 zelfs een heus verkiezingsthema van. Niemand sympathiseert dus openlijk met Hansen en Mestrallet, ook al pakte Magnette de zaak duidelijk niet zo handig aan.


8 Hoe moet het nu verder?

Magnette is boos en wil niet langer onderhandelen met Electrabel. Hij kondigde dinsdagavond aan dat hij de betaling gaat opleggen aan de grootste Belgische elektriciteitsproducent. Maar de kans is groot dat de minister dan nog eens goed zal moeten uitleggen aan de sleutelfiguren uit de regering Leterme wat er precies is misgelopen. De regering had hem immers uitdrukkelijk opgedragen om tot een onderhandelde overeenkomst te komen.


9 De link met Fluxys en de nucleaire uitstap?

De regering is eind mei afgestapt van het plan om de 250 miljoen euro te koppelen aan de toekomst van kernenergie in ons land. Dat gebeurde omdat er geen consensus was bij de regeringspartijen om de nucleaire uitstap terug te schroeven. Als compromis werd nog maar eens een studie over de energietoekomst van ons land besteld. Electrabel/Suez vindt wel dat een storting van de overheid moet passen in een energiebeleid waarin het ook een stem in het kapittel mag hebben. Het streeft onder meer naar een onderhandelde oplossing over de toekomst van het gastransportbedrijf Fluxys en de zeer winstgevende gasdoorvoercontracten van Distrigas. De overheid wil een grotere greep op die activiteiten.


10 Welke strategie voor de regering?

Als de overheid nu opteert voor een betaling onder dwang, riskeert ze een juridische veldslag met Electrabel. En de kans is groot dat Electrabel uiteindelijk de taks zal doorrekenen aan de consument. Wil Magnette dat vermijden, dan moet hij zijn tong inslikken en vroeg of laat opnieuw met de heren 'veehandelaars' rond de tafel.


DS, 29-05-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB