'Clinton niet? Dan liever McCain'


BETHLEHEM - De Democratische strijd in Pennsylvania van morgen spitst zich toe op blanke, laaggeschoolde werknemers in de kleinere steden. In het oude staalcentrum Bethlehem lijkt Hillary Clinton veruit favoriet. Haalt zij het niet, dan willen veel van haar kiezers liever de Republikein John McCain dan Barack Obama.


De afgelopen 25 jaar heeft Bethlehem, een stad in het oosten van de Amerikaanse staat Pennsylvania, het flink te verduren gehad, zegt huisvrouw Fran Weaver. Eén blik vanuit het stadshart naar de overkant van de Lehigh-Rivier vertelt het hele verhaal. 'Ooit was die oever één grote staalfabriek', legt ze uit. Nu zijn van die gebouwen alleen wat roestige stukken over.

Decennialang was Bethlehem Steel het tweede staalbedrijf ter wereld. Het telde 160.000 werknemers. Het leverde het staal voor wolkenkrabbers van New York en bouwde in de Tweede Wereldoorlog elfhonderd oorlogsschepen. Vanaf de jaren '60 ging het bergafwaarts. In 2003 viel het doek. Uniek is het verhaal niet. De voorbije jaren gingen zo'n dertig Amerikaanse staalfirma's ten onder, vooral door goedkopere buitenlandse import. Bethlehem ligt in de zogeheten rust belt ('roestgebied'), een streek die zich via Ohio tot in het Midwesten uitstrekt, waar overal hoogovens en fabrieken gesloten zijn. Zonder dat er veel nieuw werk voor in de plaats kwam.

Het einde is ook nog niet in zicht, meent Weaver. 'Alle werk gaat overzee. Die Chinezen nemen het over. De baantjes die nog hier zijn, pikken de illegalen uit Mexico in.' Dat Amerika's economie gevaarlijk dicht bij een recessie zit, stemt haar pessimistisch.

Dat zou de Democraten bij de presidentsverkiezingen in november in de kaart moeten spelen. Bethlehem is een bolwerk van blanke, conservatieve Democraten. Die stapten in de afgelopen verkiezingen over naar de Republikeinen toen het debat rondom waarden draaide. Zij bleven hun partij trouw als de economie centraal stond én de Democraten iemand nomineerden die hun levenswijze leek te respecteren.

Veel hangt af van hun keuze. De blanke arbeiders kunnen de doorslag geven in cruciale swingstaten zoals Pennsylvania. Een Democraat moet ongeveer de helft van hun stemmen winnen om het Witte Huis te halen, stellen experts. John Kerry verloor de verkiezingen in 2004, omdat hij op 41 procent bleef steken, terwijl de Republikein Bush in deze groep 58 procent van de stemmen binnenhaalde. Hillary Clinton zegt hen wel aan zich te kunnen binden, zoals haar man Bill deed. Barack Obama spreekt hen niet aan, omdat hij volgens haar te links en te grootstedelijk is. En zwart, al zal Clinton dat laatste nooit openlijk in de strijd werpen. Obama is volgens Clinton in november kansloos. Alleen als zij haar partij dat aan het verstand kan brengen, kan Clinton de nominatie nog veroveren.

Clinton won eerder ruim in de swingstaat Ohio, omdat vier van de vijf blanken buiten de grote steden op haar stemden. Om in de race te blijven, moet ze in Pennsylvania dat resultaat herhalen. Fran Weaver heeft zij achter zich. 'Ze heeft de ervaring om de economie vlot te trekken en het ziektekostenstelsel te hervormen.'

Redt Clinton het niet, dan stemt Fran Weaver in november op McCain. 'Ik vertrouw Obama niet. Hij is een moslim.'

Maar Obama kwam toch onlangs in opspraak door controversiële preken van zijn dominee? Hij is toch al twintig jaar lid van een kerk in Chicago?

Weaver weet het. 'Toch denk ik dat hij stiekem moslim is.'

Ze is niet alleen. Ondanks alle ophef over ex-dominee Wright, heeft een fluistercampagne via het internet over Obama's geloof haar werk gedaan. De 34-jarige Chad York, die in Pott's (Hot) Doggie Shop werkt, is met e-mails over Obama bestookt. 'Sommige groepen zeggen dat hij er eentje is. Andere weer niet. Ik wil onder geen beding een moslim in het Witte Huis.'

Chad York heeft veel respect voor Clinton, maar staat ook sympathiek tegenover McCain. Vanwege Irak. 'Mijn vrienden die daar gevochten hebben zeggen allemaal: 'We zitten er nu eenmaal, dus laten we de klus ook maar afmaken'. Ik zie geen reden waarom we ons overhaast moeten terugtrekken.'

Yorks collega Tina Cabrera is maandelijks een groot gedeelte van haar salaris kwijt aan medicijnen voor haar hart. Ze hoopt op een goedkoper ziektekostenstelsel en kijkt daarvoor naar Clinton. 'Obama moet ze niet. Omdat hij zwart is. Als hij aan het roer komt, gaat het straks alleen nog over ras. Hij zal zijn eigen soort voortrekken. Voor je het weet heb je de raciale spanningen van vroeger terug.'

Ook buurtgenoot en chef-kok Thomas Rutherford is voor Clinton, met McCain als tweede keus. Hij heeft geen goed geval bij Obama. Hij wijst op de omstreden preken van Wright. 'Er zullen nog meer over zaken naar buiten komen, die een ander licht op hem werpen.'

Obama zelf werd anderhalve week geleden in de verdediging gedrukt door een uitspraak over de kleine steden van Pennsylvania. De mensen daar zouden 'bitter' zijn na jaren van economische tegenslag en zich daarom 'vastklampen aan geweren of religie'. Clinton en McCain noemden Obama's woorden 'elitair'. Hij zou kleinsteeds Amerika hebben 'beledigd'. De mensen daar zijn optimistisch. Hun geloof en verknochtheid aan hun geweren zijn oprecht, niet slechts het gevolg van armoede, aldus Clinton.

Ondanks de overweldigende media-aandacht voor wat 'bittergate' wordt genoemd, blijkt nagenoeg niemand in Bethlehem van Obama's uitspraken gehoord te hebben. Wie dat wel heeft, voelt zich niet beledigd. 'Mijn man is een fervent jager. We hebben wapens in huis', legt huisvrouw Michelle Bobyak (37) uit. Toch stemt ze Obama. 'Terwijl ik eigenlijk Republikein ben.'

Irak is voor haar belangrijker dan ongelukkige uitspraken over wapens. 'Ik wil onze troepen zo snel als het kan thuis hebben. Met John McCain zitten we er nog jaren.' Veel van haar vrienden zijn voor Clinton. 'Ze sturen e-mails door, die zeggen dat Obama een verkapte moslim is.'

Volgens Steve Kocis is Bethlehem niet 'bitter'. Hij verwijst naar delen van het oude hoogoventerrein. Daar hebben zich nieuwe hightech-bedrijfjes gevestigd. Arbeiders zijn juist begonnen het resterende gedeelte van de oude fabriek te restaureren en te verbouwen tot een casino. In Main Street 'staan nog lege winkelpanden, maar ook die worden opgeknapt. We kruipen uit het dal omhoog', meent de zelfstandige aannemer.

Ondanks zijn ongelukkige uitspraken, krijgt Obama Kocis' zijn stem. 'Clinton is te veel een insider om een grondige hervorming van het politieke bestel door te hervormen.'

Mocht de strijd in november tussen Hillary Clinton en John McCain gaan, dan kiezen zowel Kocis als Bobyak voor Clinton. Wint Obama de Democratische strijd, dan zal hij in Bethlehem hard voor de Clintonstemmen moeten knokken.


DS, 22-04-2008 (Frank Kools)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB