Straatjongens / Een kwestie van aanzien


In de stad bestaat een wereld die zich aan het zicht van brave burgers onttrekt. Van jonge, meestal allochtone mannen, uit niet de beste buurten. Elke dag kiezen zij tussen goed en fout. In een driedelige reeks praten zij over 'het leven van de straat'. Vandaag het slot: Siavash (19) uit Rotterdam. ,,Als ik word belazerd is het mijn schuld. Ik moet het zien aankomen.''


Alles draait om geld, zegt Siavash. Om bezit. ,,Het maakt niet uit hoe je aan je geld komt, als je het maar hebt. Jongens om mij heen kijken naar ’MTV Cribs’ (een MTVprogramma dat laat zien hoe Amerikaanse popsterren wonen, red.), zien rijke mensen, lijden aan hebzucht. Je wilt een auto, liefst een Mercedes en die wil je nú hebben. Met dealen heb je in zes maanden je Mercedes bij elkaar. Geld is het masterplan van de duivel.’’

We lopen door het centrum van Rotterdam. Over de Lijnbaan, al jaren de favoriete hangplek van de jongens in de stad, zeker op koopavond. Vroeger stonden er Surinamers, nu Marokkanen, Afghanen en anderen. Siavash begroet een Marokkaan in een witte driekwartbroek.

Hij vertelt: ,,Een jongen die ik kende probeerde een keer de Intertoys te overvallen. Het waren de feestdagen en hij dacht: dan zit de kassa vol. Hij richtte zijn pistool op die vrouw en zei: 'Doe de focking doekoe in de zak'. Maar ze kreeg de kassa niet open of wilde dat niet. Hij ging er zonder buit vandoor. Later is hij gepakt, toen hij het pistool op school aan iemand wou doorgeven. Hij is geen crimineel. Een echte crimineel weet wat hij doet. Hij denkt alleen: 'ik heb het moeilijk, er is geen andere weg, de stress is niet meer te handelen'. Waar die vrouw van de Intertoys mee zit, is haar probleem.'' Zo'n overval is meestal om een startbedrag voor het dealen bij elkaar te krijgen, legt Siavash uit.

Siavash is geboren in Iran. Tien jaar geleden immigreerde hij met zijn vader. ,,Bij allochtone jongens is het met die spullen ook een kwestie van aanzien'', zegt Siavash. ,,Mensen hebben respect voor spullen. Zo werkt het gewoon. Als een man van een groot bedrijf in zijn pak rondloopt, vindt iedereen hem interessant. Als hij er niet uitziet, wil niemand iets van hem weten. Allochtone jongens worden het slechtst bekeken van iedereen. Logisch dat ze de goede spullen zo hard nodig hebben.''

,,Ik ga met het openbaar vervoer. Het is gewoon handiger. Maar dat is een schande. Sommigen lachen je uit.'' Een cabriolet met hard bassende muziek glijdt voorbij. ,,Die zijn duidelijk blij met hun eerste dealtje. Ze zetten zichzelf voor schut, maar dat is wat jongeren lauw vinden'', schampert Siavash.

Uit een zwart leren schoudertasje haalt hij een nieuw model mobiele telefoon. Hij speelt er een filmpje op af van een groepje jongens dat op straat staat te rappen. Er wordt gevraagd om een jonko, een joint.

,,Laatst las ik dat blowen tot depressiviteit leidt. Ik dacht: zijn jullie daar nu pas achter? Kijk, je blowt om aan je problemen te ontsnappen. Je denkt dat je rustig bent, maar je hoofd is een chaos. Als je nuchter bent, is de chaos weg, maar zijn de problemen er weer en moet je weer blowen.''

Hij toont nog een filmpje. Meer rappen op straat. ,,Dit is wat wij chillen noemen. Je staat in een groep op straat. Met Marokkanen, Turken, negers. Je praat in straattaal. Er worden weinig Nederlanders in toegelaten. Die worden minder snel vertrouwd. Er wordt niet op hun lef en kameraadschap gerekend. Dat geldt niet voor alle Nederlanders, maar wel voor de meesten.''

Is daar wat aan, dat chillen op straat? De vraag bevreemdt hem. ,,Als je je wilt vermaken zonder geld, heb je niet veel andere mogelijkheden. We chillen ook in discotheken, maar lang niet iedereen kan dat betalen.'' En die telefoon dan? Die is niet goedkoop. ,,Ik zorg voor mezelf, natuurlijk.''

Hij haalt een nummer van de Amsterdamse rapgroep THC aan. De enige rappers met enige bekendheid die de sfeer op straat goed treffen, bezweert hij. Via internet downloaden veel jongeren de nummers van THC. Populair is 'Wil je weten hoe het voelt': Wil je lopen in de schoenen die ik loop/Wil je smoken van die wierie die ik rook/Wil je weten hoe het voelt om altijd anders te zijn/Wil je weten hoe het voelt om ook een hustler te zijn (...) Wil je weten hoe het voelt om buitenlander te zijn.

,,Ik heb anderhalve maand vastgezeten'', zegt Siavash. ,,Voor 25 euro. Een Iraakse vriend van me had die te goed van een Somaliër. Maar de Somaliër wou niet betalen. Dus die vriend van mij, een Marokkaan en ikzelf gingen naar de Somaliër toe. Op een gegeven moment leg ik mijn hand in de nek van die Somaliër en zeg: waarom belazer jij de boel? Bleek dat hij al had betaald terwijl ik even op de wc was geweest. Hij begon helemaal te trillen en zei dat ik hem wilde vermoorden. Die Somaliërs hadden qat zitten kauwen en waren helemaal paranoïde. We zijn van het balkon gesprongen en weggerend. Maar die Somaliërs belden de politie.''

Hij zwijgt even. ,,Dat mijn vader mij heeft gezien in de gevangenis, is voor ons heel erg. Ik heb hem teleurgesteld.''

Deze ervaring was voor Siavash reden om zich serieuzer dan ooit in te zetten voor school en werk. Hij volgt een opleiding optiekmanagement, helpt zijn vader met het opzetten van een Perzisch restaurant en heeft een bijbaantje. Hij woont nog bij zijn ouders.

Bij zijn poging om legaal hogerop te komen hoort volgens Siavash onvermijdelijk dat hij afstand neemt van zijn verleden. Daar horen ook sommige mensen bij.

Hij is ambigu in de beschrijving van zijn vriendschappen. ,,Voor ons staan respect en sociaal zijn centraal. Vriendschap is heilig. Je gaat niet met de ex van een vriend. Of met zijn zusje.'' Hij gaat behalve met Iraniërs vooral om met Kaapverdianen, Antillianen en Surinamers. Minder met Marokkanen, Turken en Afghanen. ,,Te laag ontwikkeld'', grapt hij. ,,Sommige vrienden noemen mij Hitler. Ik maak grappen over alle culturen.'' Nederlanders vindt hij niet hartelijk. Laatst zei een Nederlandse jongen tegen ons: komen jullie een dvd kijken? Wij dachten: oké, een flexe Nederlander (flex heeft ongeveer dezelfde betekenis als cool en vet, red.). Zegt hij om één uur 's nachts: ik wil slapen, jullie moeten weg. Terwijl de film niet af was. En we hadden niet gevraagd of we bij hem konden komen, hij had ons uitgenodigd. Zijn daad was een blijk van disrespect tegenover ons. Door dit soort dingen is mijn Nederlandse vriendenkring niet echt breed.''

Zo belangrijk als Siavash onvoorwaardelijke vriendschap lijkt te vinden, hij zegt toch: ,,Ik ga niet meer met veel mensen om. Ik zie ze op straat, ik zeg hallo en dat is het. De meeste mensen die ik ken willen niets met anderen te maken hebben. Iedereen heeft genoeg eigen problemen. Je kunt niemand vertrouwen in deze tijden. Je kunt het jammer vinden dat er niemand is om op terug te vallen, maar je wordt alleen geboren en je gaat alleen dood. Born solo, live solo, die solo, zo zie ik het.''

Werk, school en nooit iemand om hulp vragen, dat valt Siavash niet licht. Hij heeft zorgen. ,,Ik zie er slecht uit, vind ik. Het is niet leuk om voor de spiegel te staan en te zien dat je dunner wordt. Ik was getraind en liep zó rond.'' Hij steekt zijn borst vooruit. ,,Het is niet dat ik niet te eten heb ofzo, het komt door de stress.''

Hij zet zichzelf onder grote druk: ,,Als iemand mij belazert is het mijn schuld, niet van degene die me belazert. Ik moet zoiets zien aankomen.'' Hij denkt terug. ,,Het is lang geleden dat iemand mij heeft weten te belazeren. Een jongen zei dat hij geld voor boodschappen kwijt was, dat zijn moeder hem zou vermoorden. Ik leende hem twintig euro en zag die niet meer terug. Goedheid, daar maken veel mensen alleen maar misbruik van.''

,,Vrouwen? Ik verwacht niets van ze. Vroeger ging ik veel om met meisjes, ik was populair. Een player. Daarna had ik lange tijd geen vriendinnen. Geen relaties, zeg maar. Ik ging niets met ze drinken. Nu zie ik meisjes als tijdverspilling.''

Dat lijkt ook een beetje stoere praat. Want even later treurt hij over de promiscuïteit van veel meisjes. ,,Naar mijn zusje mag je niet eens kijken. Ja, ik weet het wel, als wij zo praten noemen jullie ons achterlijk. De Nederlandse manier noemen jullie modern. Als het modern is om je zusje te laten pakken en alleen uit te laten gaan, hoef ik niet modern te zijn.'' Siavash is jaloers. ,,Als ik een meisje sms en niets terugkrijg, of iemand reageert niet met msn'en dan denk ik meteen dat ze met een ander is. Misschien ben ik een beetje ouderwets.''

Hij laat een sms'je zien dat hij net kreeg van een meisje: ,,Jevroegisditnouliefdenoujehoortnixmeervanme''. Siavash lacht erom, gaat verder met zijn rondleiding. ,,Zie je die Marokkanen daar? Zat ik mee op kickboxen. De enige Marokkanen die ik ken die niet crimineel zijn geworden. En zie je die Afghaan daar? Is een pooier. En dat meisje? Een hoer. Zou je niet zeggen hé, als je haar zo ziet lopen.''


Trouw, 06-01-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB