Zeeijs rond noordpool verdwijnt razendsnel


Rotterdam, 2 okt. Het zeeijs rond de noordpool verdwijnt in recordtempo. Nooit eerder sinds het begin van de satellietwaarnemingen in 1979 heeft er in september zo weinig zeeijs gelegen als afgelopen maand.


De ijsbedekking lag rond 16 september maar liefst 39 procent onder het gemiddelde van de periode 1979 - 2000. Vooral aan de zijde van de Beringstraat is een enorm zeeoppervlak ijsvrij geworden.

Dat bericht het National Snow and Ice Data Center (NSIDC) van de universiteit van Colorado in Boulder. De gevolgen van het versterkte broeikaseffect worden nu ‘luid en duidelijk’ waarneembaar. De NSIDC maakt jaarlijks aan het eind van het smeltseizoen de balans op en komt dan in oktober met een persbericht. Het centrum baseert zich op satellietgegevens: voor de periode 1978-1987 van de Nimbus-7 satelliet, daarna van een defensiesatelliet. Het is het meest gezaghebbende instituut voor uitspraken over trends in zeeijsbedekking.

Worden de schaarse vliegtuig- en scheepswaarnemingen uit de jaren voor 1978 als gelijkwaardig meegeteld dan valt te concluderen dat de september-ijsbedekking sinds de jaren vijftig ruwweg is gehalveerd. Twee weken geleden meldde de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, zonder noemenswaardige toelichting, dat ‘voor het eerst in de geschiedenis’ de noordwestelijke doorvaart geheel open lag. Maar voor 1978 zijn daaraan weinig of geen systematische waarnemingen gedaan.

Het wachten was op het ijsbericht van de NSIDC. Dat kwam gisteren, vergezeld van recente satellietopnames. Inmiddels ligt de noordwest passage weer dicht.

De waarnemingen van het NSIDC beperken zich louter tot de ijsbedekking van het zeeoppervlak. Ze houden geen rekening met ijsdikte en de verhouding tussen jong en oud (overjarig) ijs. Maar ook daarin zouden, volgens verspreide metingen, de trends ongunstig zijn. Het NSIDC stelt vast dat het smeltseizoen rond de noordpool steeds langer duurt. De geringste ijsbedekking rond de pool wordt steeds later in september bereikt.

‘De ijsbedekking rond de noordpool is in een neerwaartse spiraal geraakt en kan het “point of no return” inmiddels gepasseerd zijn’, aldus het persbericht. Daarmee wordt gezinspeeld op een dreigend zelfversterkend effect: als er weinig zeeijs is, kan de zee meer zonnestraling absorberen waardoor de watertemperatuur stijgt.


NRC, 2 oktober 2007


Een satellietfoto van het ijs op de noordpool, genomen op 21 september 2005. Eerder was het zo groot als de gele lijn aangeeft. Foto: AFP

Bijgesloten Plaatje(s)

 

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB