'Militairen spreken enkel taal van het geweld'


BRUSSEL - De Birmanen houden de adem in nu het protest blijft duren. 'De vraag is niet of de junta terugslaat maar wanneer.'


De kleinschalige betogingen tegen de verhoogde brandstofprijzen in de Birmaanse hoofdstad Rangoon eind augustus, barstten de afgelopen dagen volledig uit hun voegen. Het is al twintig jaar geleden dat Birmanen publiekelijk hun ongenoegen over het regime durfden uit te spreken. 'Het protest van de afgelopen weken is ongezien', vertelt een Birmaanse professor die liever niet met zijn naam in de krant verschijnt uit angst voor problemen met het regime. 'Ik was enorm verbaasd. Niemand verwachtte echt dat de boeddhistische monniken het voortouw zouden nemen in nieuwe protestmarsen.'

De militaire junta die Myanmar (ex-Birma) al 45 jaar in een wurggreep houdt, had de invloedrijke monniken voor haar kar gespannen met allerlei privileges. 'De monniken werden met auto's en televisie omgekocht.' Op die manier werden ze onzichtbare handlangers bij de ordehandhaving. Een slimme zet in een land waar 89% van de bevolking boeddhist is. 'Als je de monniken tegen hebt, heb je de hele bevolking tegen', aldus de professor. Monniken worden enorm gerespecteerd door het volk. 'Na boeddha zelf genieten ze het meeste aanzien. Er gaat een enorme autoriteit van hen uit. Het verklaart waarom de regering hun protest voorlopig pikt.'

Elke ochtend trekken monniken voor dag en dauw de straat op, wachtend op aalmoezen van vrome genadezoekers. De laatste weken weigeren ze giften van politie en militairen. 'Het is een krachtig politiek signaal. Monniken mogen eigenlijk geen aalmoezen weigeren, want zo ontzeg je de schenker genade.'

Maar waarom keren de monniken zich nu tegen hun belangrijkste broodheer? Birmaanse monniken zijn geen homogene groep, zo blijkt. Er gaapt een enorme kloof tussen rijke en arme kloosters en ook tussen oude wijzen en jonge snaken. Veel oude monniken steunen het regime. 'Het zijn vooral jonge en armere monniken die vandaag de straat optrekken. Ze willen zich actief inzetten voor de samenleving.'

Maar zuiver altruïsme is niet hun enige drijfveer. Het dictatoriale regime kelderde de economie en Myanmar is een van de armste landen in de regio. Als de gewone Birmaan met moeite zijn eigen gezin kan onderhouden, heeft hij nauwelijks nog iets over om in het kommetje van een bedelende monnik te gooien. De verhoging van de brandstofprijzen trof de monniken onrechtstreeks dus ook.

Nu boeddhistische monniken het voortouw nemen, wordt het afwachten hoe de militaire junta zal reageren en vooral hoelang ze de demonstraties nog zal dulden. Protest is zeldzaam in Myanmar. De laatste grote betoging dateert al van 1988. Toen werd de opstand bloedig neergeslagen en kwamen duizenden burgers om het leven.

'Het protest beangstigt me enorm', zegt de professor. 'Ik ben bang dat een reactie zoals in '88 niet zal uitblijven. Geweld is het enige antwoord dat de junta kent. Dialoog bestaat hier niet.'

De junta zit al jaren stevig in het zadel en wil dat zo houden. 'Ik lijk misschien pessimistisch, maar ik geloof echt niet dat er iets zal veranderen. De militairen zullen terugslaan, dat is zeker. De vraag is alleen wanneer ze dat zullen doen.'

Alleen de internationale gemeenschap lijkt het verschil te kunnen maken. Door betere communicatiemiddelen geraakt er meer nieuws buiten de Birmaanse landsgrenzen. 'Misschien is de internationale gemeenschap vandaag gevoeliger voor wat er in hier gebeurt.' Op die manier kan druk uitgeoefend worden. Het wordt vooral uitkijken naar de reactie van China, dat het regime al jarenlang de hand boven het hoofd houdt.

'Een ding staat vast', besluit de professor, 'de regering heeft er geen flauw benul van hoe ze op een vreedzame manier met veranderingen moet omgaan.'


DS, 25-09-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB