Ga vaker in de zon zitten


De Kankerbestrijding waarschuwt voor de zon. Maar huidspecialisten pleiten er voor om vaker, mits verstandig, in de zon te gaan zitten. Hoe zit dat?


Rotterdam, 20 augustus. Deze zomer hebben we in Nederland heel weinig zon gezien. Daarom is de vraag des te actueler wat te doen als hij straks weer uitbundig gaat schijnen. Vol in de zon gaan zitten, of de straling juist zoveel mogelijk mijden?

De Nederlandse Kankerbestrijding waarschuwt voor de zon. Vooral kinderen moeten worden beschermd. „Het aantal mensen met huidkanker neemt schrikbarend toe”, staat er op de site van KWF Kankerbestrijding. En bij de adviezen staat: „Laat kinderen in de schaduw spelen, in ieder geval tussen 12.00 en 15.00 uur”.

Han van der Rhee vindt dat die adviezen moeten worden aangepast. Hij is gepromoveerd huidarts in het Hagaziekenhuis in Den Haag. Nieuwe wetenschappelijke inzichten tonen aan dat de zon juist goed is voor mensen, zegt Van der Rhee. Hij schreef er, samen met dermatologen De Vries en Coebergh, in januari een wetenschappelijk artikel over in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, en eerder al in de European Journal of Cancer. „Natuurlijk moet je oppassen met de zon. Maar in Nederland zijn we, zou je kunnen zeggen met de kennis van vandaag, te ver doorgeschoten met de zonneadviezen.”

Precies hetzelfde zegt de Vlaamse epidemioloog Luc Bonneux. Hij werkt bij het Nederlands Interdisciplinair Instituut voor Demografisch Onderzoek (NIDI). Bonneux ergert zich al twintig jaar aan de „zonne-oorlogen” in de Benelux, zegt hij. „De zon moest en zou slecht voor ons zijn. Maar het tegendeel is waar. Natuurlijk moet je voorkomen dat je verbrandt, maar verder zouden mensen dagelijks in de zon moeten gaan zitten. We komen veel te weinig buiten.”

Want hoezo moeten kinderen tussen twaalf en drie uur de schaduw verkiezen? Waanzin, vindt Bonneux. Hij is bang dat door dat advies kinderen binnenskamers gehouden worden. „Kinderen mogen niet verbranden. Maar laat ze verder in godsnaam buiten spelen. Zwaarlijvigheid is een veel groter probleem.” Natuurlijk moeten kinderen niet uren onbeschermd op het strand gaan zitten. Maar verder zoeken alle kinderen die buiten spelen instinctief de schaduw op als ze te lang in de zon zijn.”

En dan het advies van KWF dat voor kinderen een zonnecrème zou moeten worden gebruikt met een factor hoger dan twintig. „Discutabel”, vinden Bonneux en Van der Rhee. Nergens is aangetoond dat dergelijke crèmes ook werkelijk helpen ter voorkoming van huidkanker, in het bijzonder voor de gevaarlijkste vorm van huidkanker, het melanoom, ook wel kwaadaardige moedervlek genoemd, zeggen ze.

Bovendien wordt het KWF gesponsord door de cosmeticamerken Vichy en Zwitsal. Bonneux was zich daar niet van bewust. „Ik vind in het algemeen de toenemende belangenverstrengeling tussen industrie en patiëntenverenigingen een zorgwekkende evolutie. Er bestaat immers niet zoiets als ‘gratis steun’. Deze adviezen van het KWF spekken de kas van de industrie.”

Maar, even tussendoor: van een overdaad aan zonlicht krijg je toch huidkanker?

Ja, dat is zeker zo, zeggen Van der Rhee en Bonneux. Maar dat is zelden dodelijk en bovendien goed te behandelen als je er op tijd bij bent. Veel belangrijker is dat de zon ook kanker voorkómt. De zon stimuleert immers de aanmaak van vitamine D en die stof helpt darm-, baarmoederhals-, prostaat- en borstkanker voorkomen.

Ook is gebleken dat mensen die regelmatig, niet al te uitbundig, in de zon zitten een geringere kans hebben op een melanoom dan mensen die weinig of juist heel veel zonlicht hebben opgevangen. Ook heeft de zon een preventief effect op multiple sclerose, zeggen de huidspecialisten.

Wilma Bergman zegt dat „we de boodschap over de zon anders moeten gaan brengen”. Zij is huidarts in het LUMC en was eind jaren tachtig samen met Van der Rhee betrokken bij de oprichting van de ‘sproetenbus’ die op de stranden mensen screende op huidkanker, „Het verhaal moet subtieler”, zegt Bergman. „Tot je twintigste jaar moet je oppassen voor extreme zon, maar daarna loopt het niet zo’n vaart, mits je niet verbrandt. We hebben jaren lang gezegd ‘kijk uit voor zon’, nu moeten we erbij gaan zeggen dat de zon ook goed voor je is. Dat is nieuw.”

De Kankerbestrijding zegt in een reactie dat „we misschien nog duidelijker moeten zeggen dat de zon ook goed voor je is. Maar dat doen we nu ook al wel in onze adviezen”, zo zegt Maaike op de Coul. Zij is ‘coördinator preventie’ bij de KWF. De suggestie van Bonneux als zouden de adviezen gesponsord worden door de zonnecrème-industrie, ontkent zij met kracht. „De indruk kan gewekt worden dat Vichy en Zwitsal de crèmes zijn die we aanraden”, zegt Op de Coul. „Maar dat staat nergens. De twee bedrijven zijn onze partners, het is gebruikelijk voor een fonds dat het partners heeft. Bovendien zijn crèmes slechts onderdeel van onze zonadviezen.”

Het KWF bekijkt momenteel of de campagne moet worden aangepast. Jan Willem Coebergh, een van de co-auteurs van het artikel over de positieve effecten van de zon,„staat zeker op het lijstje” om daarover advies te geven, zegt een woordvoerder. „Zeker dit soort afwijkende en nieuwe geluiden willen we graag meenemen.”

Maar er is momenteel nog onvoldoende consensus in de wetenschap over hoe vitamine D in het lichaam wordt aangemaakt, welke rol de zon daarbij speelt en wat een gezonde zonnedosis is, zegt Op de Coul. „Daar moeten we eerst honderd procent zeker van zijn, voordat we onze toon veranderen.”

Huidarts Van der Rhee vindt het te voorzichtig. „Het is al bewezen dat de zon ook kanker voorkomt. De vraag is alleen nog hoe groot dat preventieve effect is, en hoeveel zon je daarvoor nodig hebt.”


NRC, 20 augustus 2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB