Harde Chinese druk


Er klinkt een koor van verontwaardiging omdat de dalai lama niet naar België komt. Een nietsvermoedende waarnemer zou nog kunnen denken dat de rechten van de Tibetanen een van de grote bekommernissen van onze politieke wereld en publieke opinie zijn.


Niets is minder waar. Er zijn hier te lande nooit grootschalige protesten geweest tegen de bezetting van Tibet en de massale kolonisatie van dat land door geïmporteerde Chinezen. En terwijl er vrijwel geen dag voorbijgaat zonder dat je in je mailbox een boodschap vindt van een internationale organisatie of een ngo over het lot van de bezette Palestijnen, blijft het ook op dat front meestal oorverdovend stil over de Tibetanen.

Het is ongetwijfeld bedroevend en beschamend dat de zeer vreedzame leider die de dalai lama is, van een bezoek aan Brussel moet afzien. Maar de eerste verantwoordelijkheid ligt bij China, dat een bijzonder ondiplomatieke en brutale chantage heeft gepleegd.

Als de dalai lama in Brussel een conferentie van de Tibet Support Group kwam bijwonen, dan zou dat de handelsmissie van Prins Filip naar China, volgende maand, ten zeerste compromitteren, luidde het dreigement. Dat betekent dat de prins en zijn gezelschap misschien wel hadden kunnen gaan, maar nergens op hoog niveau ontvangen waren geweest en nergens deuren hadden kunnen openen.

België had natuurlijk kunnen zeggen: 'Goed, dan gaan de prins en de handelsmissie maar niet.' Maar de regering, de diplomatie en het bedrijfsleven weten hoezeer de Europese partners en de andere industrielanden elkaar staan te verdringen om toegang te krijgen tot de fenomenaal groeiende Chinese markt. Wie niet in China aanwezig is, zal van de wereldkaart worden gespeeld, waarschuwen Belgische bedrijfsleiders. China heeft België op geen enkele manier nodig, het omgekeerde is niet waar.

Peking beseft zijn machtspositie en maakt daar zonder scrupules gebruik van.

Daar komt bij dat het voorziene bezoek van dalai lama aan Brussel niet religieus getint was. Hij zou de eerste dag bijwonen van een vijfdaagse conferentie van de Tibet Support Group, die zich tegen de Chinese bezetting keert.

Die bezetting weegt zwaar op Tibet, is de boodschap die de dalai lama gisteren verspreidde. 'De mensenrechten van het Tibetaanse volk worden vertrappeld en het tere natuurlijke milieu verkeert in verval. De grootschalige transfer van Chinese bevolkingsgroepen naar de Tibetaanse hoogvlakte leidt tot de sociale en economische marginalisering van het Tibetaanse volk. Die transfer vormt ook een ernstige bedreiging voor het behoud van onze unieke oude Tibetaanse cultuur, onze spiritualiteit inbegrepen.'

Maar voor Peking is Tibet onbespreekbaar. De Chinese leiding was niet van plan België het gezichtsverlies te vergeven dat ze zou lijden als de dalai lama in de Belgische en Europese hoofdstad voor autonomie voor de zes miljoen Tibetanen kon komen pleiten.

België heeft de dalai lama geen visum geweigerd. Maar het heeft de Tibetaanse geestelijke leider wel duidelijk gemaakt dat zijn bezoek België in een moeilijk parket zou brengen, en heeft dat bezoek dus diplomatiek ontraden. De dalai lama 'begrijpt de situatie van de Belgische regering', volgens zijn verklaring.

Volgens Belgische diplomatieke bronnen had de dalai lama ook zijn eigen redenen om de zaak niet op de spits te drijven. Hij zou binnenkort een nieuwe gespreksronde met de Chinese autoriteiten willen beginnen en ook enkele boeddhistische gemeenschappen in China willen bezoeken.

Niemand is blij met de zaak, maar kringen op Buitenlandse Zaken en rond de premier verwerpen beschuldigingen dat de regering 'op de buik gaat'.

Peking had België ook onder druk gezet om visa te weigeren aan Tibetaanse ballingen voor de conferentie in Brussel. België heeft niet toegegeven aan die druk en geen enkel visum is geweigerd, zegt het. Bovendien zijn er weinig landen waaraan de dalai lama zo'n lang bezoek heeft kunnen brengen en op zo'n hoog niveau ontvangen is als België, vorig jaar. Premier Guy Verhofstadt heeft toen de Tibetaanse leider in zijn ambtswoning ontvangen.

Het blijft gênant voor de premier dat hij zijn glossy gratis campagneboek 8JV (Een open boek. Acht jaar Verhofstadt) uitpakt met een grote foto van zichzelf en de dalai lama, die nu niet welkom is in Brussel. Maar China greep ditmaal naar het wapen van het komende prinselijk bezoek, zoals het in 2005 chantage pleegde met een koningsbezoek.

Peking maakt zich geen zorgen over de reacties in België, laat staan in Europa. Het weet dat de protesten van gisteren een eendagsvlieg waren en dat het geen betogingen voor zijn ambassade, geen boycots hoeft te vrezen. Het heeft al lang geleerd hoe makkelijk het de landen van de Europese Unie kan uiteenspelen met het lokmiddel van zijn economie.

China bedrijft, zoals ook Rusland in toenemende mate doet, een keiharde machtspolitiek. De zachte regels van de postmoderne diplomatie binnen de Europese Unie gelden niet in de rest van de wereld.

Op 15 en 16 mei vindt in Berlijn een EU-Chinadialoog plaats over de mensenrechten. Afwachten of daar het onderwerp Tibet te berde komt en of er geprotesteerd wordt als de Unie niet op tafel durft te slaan.


DS, 11-05-2007 (Mia Doornaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB