Laat leraren toch doen wat leraren moeten doen

Elma Drayer


De vriend mopperde vorige week dat het een aard had. Zijn elfjarige dochter zit op een basisschool waar alles leuk moet zijn. En het ís er ook leuk, erkende hij. De school staat midden in een rustige Amsterdamse wijk, het gebouw oogt vriendelijk, op de sfeer is niks aan te merken, de leerkrachten zijn allemaal even betrokken. Het is zo’n school waarover de onderwijsinspectie elk jaar weer verrukt is.


Maar als hij voorzichtig informeerde of zijn dochter een beetje mee kon komen, kreeg hij tot voor kort slechts vage antwoorden. Het meisje floreerde, was dat niet genoeg? Ze had het naar haar zin, stemde dat niet tot tevredenheid? Van rapporten moesten ze op de school weinig hebben. Als zijn dochter er al mee thuiskwam, dan verklapten de gegevens alleen hoe zij scoorde binnen haar eigen niveau. Echte cijfers, zo was de gedachte, werken te competitief.

Zo belandde het meisje probleemloos in groep acht. Daar werd ze onverbiddelijk onderworpen aan de Cito-toets – in deze stad nu eenmaal verplicht. En toen openbaarde zich ten volle wat de vader graag veel eerder had willen weten: dat zijn dochter op haar leuke basisschool een fikse leerachterstand had opgelopen.

Natuurlijk, elk denkt zijn uil een valk te zijn. Maar deze vader bevond zich in goed gezelschap. Een paar dagen later stond in alle kranten het geselende oordeel van oud-Cito-man Paul van Dam over het basisonderwijs. Hij had twintig jaar peilingen naar het onderwijsniveau geanalyseerd. En de Nederlandse scholen schieten volgens hem ’ernstig tekort’. Taal, rekenen, maar ook aardrijkskunde, geschiedenis en natuur – veel te veel basisschoolkinderen scoren ver onder de maat.

Volgens Van Dam is de belangrijkste oorzaak de ziekte die leuk heet. „Alles wat riekt naar schools willen we niet meer”, zei hij tegen de Volkskrant. „We hebben kennis weg gerelativeerd.”

Weet hebben van d’s en t’s, de tafel van acht uit het hoofd kennen, Maastricht op de kaart kunnen aanwijzen, weten in welke eeuw de Tachtigjarige Oorlog begon – het is verre van vanzelfsprekend.

Pikant genoeg blijken er niet eens zoiets als ’leerstandaarden’ te bestaan, las ik in deze krant. Toen de Onderwijsraad ooit pleitte om die op te nemen, stuitte dat op groot verzet vanuit de basisscholen. Zodat nog steeds niemand weet wat kinderen eigenlijk moeten weten aan het einde van groep acht.

Van Dam is niet de enige die de teloorgang in onderwijsland tracht te keren. Bezorgde filosofen, docenten, zelfs studenten lopen sinds kort te hoop tegen de schrale kwaliteit van het Nederlandse onderwijs. In Den Haag kunnen ze er niet langer omheen, heb ik begrepen. Ook de PvdA schaart zich inmiddels achter de roep om een parlementair onderzoek naar het basisonderwijs. Dan zal de partij trouwens zichzelf op de divan moeten leggen. Als geen ander was zij het immers die de onderwijsvernieuwingen in gang zette die nu zoveel wrevel wekken.

Maar bij al het terechte gemopper op het basisonderwijs zou enig begrip voor de leerkrachten niet misstaan. Niet ten onrechte klagen zij dat ze de laatste jaren overspoeld zijn geraakt met nieuwe taken. Bij elk maatschappelijk ongenoegen richt de blik zich immers onmiddellijk hoopvol op de scholen.

Leerkrachten dienen tegenwoordig nette omgangsvormen bij te brengen, moreel fatsoen aan te leren, racisme af te leren, seksueel op te voeden, verkeersregels in te prenten, de commercie te ontmaskeren, de virtuele wereld te beveiligen. Terwijl al die taken goed beschouwd behoren tot de verantwoordelijkheid van de ouders. En de leerkrachten lelijk afhouden van hun core business.

De vader van het elfjarige meisje heeft zich bij de feiten neergelegd. Na de zomer gaat ze naar de middelbare school. De allerstrengste die hij in de wijde omtrek kon vinden.


Trouw, 26-04-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB