Poging tot reanimatie Europese Grondwet


De voorstanders van de Europese Grondwet komen vandaag in Madrid bijeen om het verdrag nieuw leven in te blazen. Nee-stemmers Frankrijk en Nederland zijn niet uitgenodigd. Tijdelijk EU-voorzitter Duitsland probeert het ja-kamp tot voorzichtigheid te manen.


Vol wantrouwen bekijkt Nederland een actiegroep van achttien landen die de Europese Grondwet proberen te redden. Vandaag komen die landen voor het eerst bijeen, en waarschijnlijk ook voor het laatst.

„Heel onverstandig”, noemt minister Bot (buitenlandse zaken) het initiatief van Spanje en Luxemburg om de landen die de Europese Grondwet al hebben goedgekeurd, samen te brengen in Madrid. „Ze hebben me verzekerd dat ze zich niet tegen Nederland en Frankrijk richten”, zei Bot deze week. „Maar het lijkt er toch wel sterk op dat ze proberen een front te vormen.”

Het zijn niet toevallig Spanje en Luxemburg die de Grondwet nieuw leven willen inblazen. Zij zijn de enige twee EU-landen die er wel in geslaagd zijn de Grondwet door een volksstemming te slepen. En daar zijn ze trots op. De rest van de ja-zeggers heeft de minder riskante parlementaire weg gekozen. De zeven landen die nog geen besluit hebben genomen, hadden aanvankelijk referendumplannen, maar die zegden ze haastig af na het nee van Frankrijk en Nederland in 2005.

Sindsdien heerste er een ongemakkelijke stilte. Officieel heette dat een ’periode van reflectie’, maar het leek meer op het bezoekuur bij een coma-patiënt. Pas toen de Duitse bondskanselier Angela Merkel zei dat zij als tijdelijk EU-voorzitter een oplossing zou zoeken, ging er een zucht van verlichting door de Europese hoofdsteden.

Dat gaf Spanje en Luxemburg de moed om de voorstanders te verzamelen. Zij houden het ’t liefst bij de oorspronkelijke grondwetstekst, want daar zijn ze mee klaar. Hun plan schoot bij Merkel in het verkeerde keelgat. Haar voornemen om stapje voor stapje in een omzichtige procedure een uitweg te zoeken, werd ruw verstoord door de nieuwe actiegroep.

De ja-zeggers hebben zich vergist in Merkel. Ze hadden haar te makkelijk tot hun kamp gerekend, omdat ook Duitsland de Grondwet al heeft aanvaard. Merkel is zelf een enthousiaste voorstander. „Ik hou van deze Grondwet”, heeft ze zelfs gezegd. Toch moet ze zich nu als tijdelijk EU-voorzitter meer op de vlakte houden, want het is haar taak alle 27 landen op één lijn te krijgen. Als ze partij zou kiezen, kan ze dat vergeten. Dus is Duitsland vandaag in Madrid vooral aanwezig als ’waarnemer’. Merkel stuurt geen minister, maar een ambassadeur.

Geschrokken bonden Spanje en Luxemburg in. Deze week probeerden ze de indruk van een actiegroep weg te nemen door ook andere landen dan de ja-zeggers welkom te heten. Alleen Ierland en Portugal, die allebei nog geen referendum durven te houden, namen de uitnodiging aan, zodat ze vandaag met z’n twintigen zijn om ’Duitsland te helpen bij het zoeken naar een oplossing’. Frankrijk en Nederland kregen echter geen uitnodiging.

Van de weeromstuit kruipen ook andere landen bij elkaar. Polen en Tsjechië hebben elkaar gevonden in een sceptische houding tegenover de EU. De regeringen zouden het liefst vergeten dat de handtekeningen van hun voorgangers onder de Grondwet staan.


Tekst met glans gezocht

Helemaal opnieuw beginnen met de Grondwet ziet niemand in de EU zitten. De tekst heeft jaren onderhandelen gekost. Wie de moeizame compromissen openbreekt, roept veel ellende over zich af. Dus zal het wel met de schaar en de lijmpot gaan. En een mooie introductie om het allemaal nieuw te laten lijken.

Dat laatste is de eerste taak. Op de vijftigste verjaardag van de EU in maart moeten de regeringsleiders een plechtige verklaring tekenen vol glanzende woorden over Europa. Daarin moeten ook de bezwaren van de tegenstanders erkenning krijgen. Voorzitter Barroso van de Europese Commissie heeft al een lijstje gemaakt van wat er in moet: solidariteit, duurzaamheid, verantwoordelijkheid, veiligheid en de bevordering van Europese waarden in de wereld.

Als dat met veel ceremonie is verkondigd op het verjaarsfeest in Berlijn, kan het gemillimeter met de Grondwet beginnen. Pas tegen 2009, als er Europese verkiezingen zijn, zou het klaar kunnen zijn.


Trouw, 26-01-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB