Europa zucht onder oliedruk


„De jacht op energie dreigt tamelijk principeloos te worden", waarschuwt Javier Solana, chef buitenland van de EU. Olie en gas gaan het buitenlands beleid overschaduwen. Solana daagt de EU-lidstaten uit om energie een centrale plaats te geven in een gezamenlijk buitenlands beleid. Doen we dat niet, dan zullen andere landen ons de loef afsteken, verwacht hij.


Wereldwijd woedt er een strijd om voorraden van olie en gas. Het doet Solana denken aan de vroegere race om koloniën in handen te krijgen. „De jacht op territorium in het verleden wordt wellicht vervangen door een jacht op energie”, zei Solana op een conferentie in Brussel over Europa’s energiebehoefte.

„Er gaat bijna geen dag voorbij dat ik niet wordt geconfronteerd met de invloed van energie: van Soedan tot Venezuela, van Iran tot de Kaukasus”, zei Solana. Bij de meeste kwesties die bij de Veiligheidsraad liggen spelen olie en gas een belangrijke rol. „En dat maakt het er niet makkelijker op.”

Vooral de groeiende vraag van China en India heeft olie- en gas producerende landen een comfortabele positie gegeven. „Veel van ’s werelds reserves aan olie en gas liggen in onstabiele en vaak ondemocratische delen van de wereld. Dat is geen toeval”, zei Solana. Hij noemde onderzoek van de Oxford-professor Paul Collier die heeft becijferd dat landen met veel grondstoffen tot negen keer zoveel risico lopen op binnenlandse gewelddadige conflicten dan landen zonder die rijkdom.

De EU merkt dat het er weinig greep op heeft. „Lastige regimes hebben een troefkaart in handen met hun enorme voorraden olie en gas”, zei Solana. „Ze kunnen hun inkomsten gebruiken voor doeleinden die wij problematisch vinden. Die inkomsten beschermen hen ook tegen buitenlandse druk. Dus onze energiebehoefte beperkt de doelen van onze buitenlandse politiek, zoals de beëindiging van conflicten, de mensenrechten en goed bestuur.”

Soedan is een voorbeeld daarvan. Onder westerse druk is het regime nog wel gedwongen geweest om vrede te sluiten met opstandelingen in het zuiden. Maar in de strijd in het westen van Soedan, in Darfur, weerstaat de regering alle westerse druk. Het regime weet zich beschermd door China en Rusland in de Veiligheidsraad. Beide landen hebben zwaar geïnvesteerd in de Soedanese oliewinning.

Ook Iran lijkt ongevoelig voor westerse druk. Burma, dat naast zijn olievelden ook een grote gasvoorraad heeft, haalt zijn schouders op over westerse sancties.

Hoge energieprijzen hebben ook Rusland hernieuwd zelfvertrouwen gegeven. De EU heeft het er moeilijk mee. Solana klaagde dat Rusland meer investeert in het veiligstellen van zijn macht dan in toekomstige productie van energie.

Solana heeft nog geen antwoord op de nieuwe verhoudingen in de wereld. Energiebesparing en ontwikkeling van andere energiebronnen, wellicht ook kernenergie, zijn deel van een antwoord. Maar de afhankelijkheid van olie en gas blijft. In ieder geval moet de EU zichzelf beschermen tegen een energiecrisis door gezamenlijke noodvoorraden aan te leggen, vindt hij.


Trouw, 23-11-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB