Het tragische lot van sinjorenstad Antwerpen


Burgemeester Filip Dewinter van Antwerpen? Zo ver komt het vast niet, bij de verkiezingen morgen. Maar de stad staat wel symbool voor Vlaamse rechts-extremisme.


Het is het tragische lot van Antwerpen, ondanks alle progressieve trends waar de stad óók voor staat. Overal zijn er theaters te vinden, en de stad is een thuis voor Vlaanderens belangrijkste dichters en schrijvers, zoals Tom Lanoye, en bovendien een voedingsbodem voor de popcultuur. De popgroep dEUS is daarvan een bekend voorbeeld. Het was die band, onder leiding van de Antwerpenaar Tom Barman, die het Vlaams Belang tergde met de ’0110-concerten’ voor verdraagzaamheid.

Progressief Antwerpen is er wel degelijk, maar in het straatbeeld overheerst ’oud’ Antwerpen. Net als andere Vlaamse steden doet de stad erg zijn best om te blijven wat hij was. Het trotse stadhuis aan de historische Grote Markt, de smalle middeleeuws aandoende straatjes eromheen, de cafés, ze ademen de sfeer van nostalgie waarin de Antwerpenaar zich graag koestert. Ook in minder nostalgische stadsdelen, zoals Berchem en Deurne is trots te merken over het Antwerpenaar zijn.

Klagen dat vroeger alles beter was, is ook aan de togen in bijvoorbeeld de Amsterdamse Jordaan populair. Maar in Antwerpen kreeg dat klagen een grimmig trekje. Vooral over buitenlanders is de toon in de afgelopen jaren verhard en zijn de grappen wranger, alsof de mensen de gêne die hoort bij zulke taal hebben verloren.

De oorzaak ligt mogelijk in het feit dat de stad met 470.000 inwoners enerzijds de sfeer van een provinciestadje ademt, maar anderzijds met grootstedelijke problemen kampt. Cafés als De Engel, De Bengel, de Gounod en De Boer van Tienen hadden net zo goed in een dorp kunnen staan. Maar tegelijkertijd kent de stad parkeerproblemen, criminaliteit, hangjongeren en uitgesproken arme buurten.

De Sinjoren, zoals Antwerpenaren zichzelf noemen, hebben de naam dwars te zijn. Ze wantrouwen machthebbers en zijn daar trots op. Ze reageren in eerste instantie negatief op veranderingen en voelen zich snel bedreigd in hun bezit en hun manier van leven. Daar ligt een dankbare voedingsbodem voor het Vlaams Belang, dat twintig van de 55 raadszetels heeft.

De partij zit niet in de coalitie en kan dus ongecompliceerd delen in het wantrouwen ten aanzien van de gevestigde orde. Tegelijkertijd straalt de partij braafheid en kleinburgerlijkheid uit, precies zoals bange mensen het willen hebben.

Veel Antwerpse stemmen voor het Vlaams Belang lijken dan ook vooral voort te komen uit de wens om ’tegen’ te stemmen. De extreme standpunten van de partij, over migranten en Vlaamse onafhankelijkheid, zijn thema’s die op nationaal niveau moeten worden uitgevochten. In Antwerpen zelf is het Vlaams Belang eigenlijk heel saai. De partij heeft eigenlijk maar één tactiek: in elke kwestie meewaaien met de meerderheid onder het volk.

En wat burgemeester Filip Dewinter betreft: dat is zijn ultieme droom, al is hij zelf geen Sinjoor. Hij komt uit Brugge. Wonderlijk, want eigenlijk hebben Sinjoren het niet zo op West-Vlamingen.


Strijd om de burgemeester maakt gemeentelijke verkiezingen spannender

De strijd om het burgemeesterschap maakt de gemeentelijke verkiezingen in België spannender dan die in Nederland.

Een rechtstreeks door de bevolking gekozen burgemeester is er ook in België nog niet. De gemeenteraad wijst een van de eigen leden aan als burgemeester. Soms gaat die post naar de grootste winnaar, soms wordt er over onderhandeld door partijen die een coalitie hebben gevormd.

De gemeenteraden die morgen worden gekozen komen in januari voor het eerst bijeen, dus onderhandelaars hebben ruim de tijd.

In Vlaanderen zijn er ver gevorderde plannen geweest voor een door de bevolking gekozen burgemeester. Maar de vrees dat het Vlaams Belang van Filip Dewinter dan zou doorbreken, deed de gevestigde politiek sidderen. Dus blijft het bij het oude systeem.

In veel gemeenten is er een lijst van de burgemeester, met alleen zijn eigen partijgenoten of met de kandidaten van een coalitie. Soms staat daar de naam van een van de grote politieke partijen op, soms ook niet. Dat maakt de vertaling van de gemeentelijke uitslagen naar de landelijke politiek lastig.

Gemeentepolitiek is ook aansprekender dan in Nederland doordat de gemeenten kleiner zijn. België is qua bevolking en oppervlakte ongeveer een derde kleiner dan Nederland, toch heeft het nog altijd 589 gemeenten terwijl Nederland er nog maar 458 telt.


Trouw, 07-10-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB