Meisjes diepen kloof met jongens in het onderwijs nog verder uit


Steeds meer meisjes stromen door naar het hoger onderwijs en halen een diploma. Jongens doen het in bijna alle opzichten minder goed in het secundair. Wat is er met hen toch aan de hand? “Voor mij is dit een vorm van discriminatie.”


Aan het toegangsexamen geneeskunde namen in juli 3.800 meisjes deel tegenover 1.600 jongens. “Ik sta daar echt van te kijken”, zegt Piet Hoebeke, decaan van de faculteit geneeskunde aan de UGent. Op het einde van de studies is twee derde van de geslaagde studenten een vrouw. “De vervrouwelijking van onze richting is heel zichtbaar. In één generatie is de situatie compleet omgedraaid. Toen ik studeerde was de verhouding 70/30, nu is het net geen 30/70. We moeten ons stilaan beginnen af te vragen waarom minder jongens voor geneeskunde kiezen.”

De faculteit geneeskunde staat niet alleen. Zo is ook in de opleiding rechten bijna 70 procent van de starters vrouwelijk. De evolutie maakt deel uit van een breder fenomeen: de groeiende genderkloof in het hoger onderwijs.


Waarom kiezen minder jongens voor geneeskunde?

Meisjes stromen niet alleen veel vaker dan jongens door naar het hoger onderwijs (74 procent versus 59 procent), ze behalen ook vaker hun diploma – meer jongens stoppen – en doen dat ook sneller. “Vrouwen hebben mannen niet alleen ingehaald, maar ver voorbijgestoken”, zegt onderwijssocioloog Mieke Van Houtte (UGent).

De evolutie is al een tijd aan de gang, maar dat het verschil nog groter wordt, doet steeds meer wenkbrauwen fronsen. “Moeten we niet stilaan ingrijpen?” vraagt Hoebeke zich af. “Doen er bijvoorbeeld minder mannen mee omdat ze denken dat hun kansen lager liggen? Ik weet het oprecht niet.”


Vaker CLB, vaker geschorst

In het secundair onderwijs is er al decennialang een genderkloof. Neem er een statistiek bij en er is altijd wel een significant verschil te zien waarbij jongens het afleggen tegen meisjes. Jongens moeten veel vaker blijven zitten, worden vaker geschorst en verlaten vaker zonder diploma het onderwijs. Ze komen ook veel meer met het CLB in contact, krijgen vaker een diagnose en komen dus ook disproportioneel vaak in het buitengewoon onderwijs terecht.

“Het onderwijs moet hier dringend over nadenken”, zegt Stefan Grielens van het Vrij CLB Netwerk. “Het is toch een ernstige bezorgdheid dat jongens op zo veel vlakken minder goed scoren dan meisjes?” Grielens noemt het “net zo goed discriminatie”. “Het klopt toch niet dat iemand alleen door zijn geslacht minder kansen heeft? Als het over migratie gaat, wordt ons rechtvaardigheidsgevoel aangesproken. Bij jongens wordt dat blijkbaar gewoon aanvaard.” Zijn opdracht: “Scholen moeten voor de spiegel gaan staan.”

De cijfers over jongens en meisjes in het onderwijs zijn hallucinant, zegt ook pedagoog Pedro De Bruyckere (Universiteit Utrecht). “Al gaat het over gemiddelden. Er zijn nog steeds heel veel jongens met sterke profielen. Maar gemiddeld maken meisjes meer kans op succes in ons onderwijs.” Ook op internationale toetsen scoren ze beter. Voor lezen is dat al heel lang zo. En de recente Pisa-resultaten toonden dat ook voor wiskunde meisjes gemiddeld jongens hebben ingehaald – al zijn er hier wel nog meer mannelijke topscorers.


Of boys and men

De genderkloof in onderwijs is geen Vlaams fenomeen. Alle westerse landen, met de VS en Australië op kop, ervaren die kloof. Vaak wordt de term ‘boy crisis’ gebruikt om de situatie te omschrijven. Het voorbije jaar kwam er, onder meer door het boek Of boys and men van Richard Reeves, heel wat hernieuwde aandacht voor de “verborgen crisis” in het onderwijs én de bredere problematiek rond mannelijkheid.

De malaise bij jongens in het onderwijs is extra intrigerend omdat op de arbeidsmarkt de ‘omgekeerde genderkloof’ speelt: daar hebben vrouwen het nog altijd moeilijker. Dat heeft met de aard van onderwijs te maken, zegt socioloog Bram Spruyt (VUB). “Risicogedrag bijvoorbeeld wordt op de arbeidsmarkt beloond, maar in onderwijs afgestraft.”

Maar wat is er nu precies aan de hand? De Standaard laat de komende dagen mensen uit het onderwijs, sociologen en pedagogen aan het woord om het probleem te duiden. Het idee dat vrouwen – nu ze de kans gekregen hebben – hun achterstand hebben ingehaald en gewoon beter blijken te zijn, is alvast onzin, benadrukt Van Houtte. “Dat feministische idee is door onderzoek onderuitgehaald”, zegt ze. Ook naar intelligentie wijzen biedt geen soelaas, zegt cognitief psycholoog Wouter Duyck (UGent). “De aangeboren cognitieve verschillen tussen mannen en vrouwen zijn heel klein. Dus per definitie gaat zo’n groot verschil in uitkomst over sociale omgeving.”


DS, 02-09-2024 (Klaas Maenhout)