Spectaculaire osteopathie

Luc Bonneux


Volgens de gezondheidseconoom Lieven Annemans is de terugbetaling van osteopathie bij rugpijn wenselijk (DS 13 januari). Ik las het artikel waarvan hij medeauteur is in een zogezegd wetenschappelijk blad, Complementary Therapies in Medicine. De naam ervan is niet bemoedigend: ‘complementaire therapieën’ bevatten ook wat vroeger bekendstond als ‘alternatieve geneeskunde’, nieuwspraak voor kwakzalverij.

Annemans vond de wetenschappelijke evidentie rond de osteopathische behandeling van lage rugpijn ‘tamelijk spectaculair’. In termen van evidencebased medicine is dit artikel onzin. Uit een groot amalgaam van studies worden enkele artikelen met een wenselijk resultaat geselecteerd, het merendeel methodologisch waardeloos. Op die bevooroordeelde nonsens wordt dan een groot wiskundig bouwwerk gebouwd. Maar hoe groot je wiskundige model ook is, als het gebaseerd is op los zand valt het om. Annemans werd betaald door de Belgische osteopaten. Er is heel wat wetenschappelijke evidentie dat studies betaald door belangenverenigingen vaker positieve resultaten vinden dan studies door onafhankelijke verenigingen.

Het beste wat de geneeskunde is overkomen sinds de jaren 80 is de Cochrane Collaboration, een non-profitorganisatie die het beste bewijs over behandelingen in de gezondheidszorg verzamelt en in overzichten samenvat. Het is het belangrijkste onafhankelijke medische kenniscentrum ter wereld. Osteopathische behandeling voor rugpijn is een manipulatieve techniek. De studie ‘Spinal manipulative therapy for chronic low back pain’ in de Cochrane database is helaas oud (2011), maar dat is ook betekenisvol. Het betekent dat er weinig wetenschappelijk nieuws gebeurt op dit terrein. De samenvatting is helder: ‘Er is geen relevant verschil tussen manipulatieve therapieën en andere interventies.’

Ik zocht naar recentere overzichtsstudies met een goede methodologie. Een Australische studie uit 2017 (Steel en anderen) besluit dat de gepubliceerde gezondheidseconomische studies te slecht zijn om bruikbaar te zijn. Megan Manning en Michael Allan vatten de bestaande kennis over spinal manipulative therapy samen in het Canadese wetenschappelijke huisartsenblad in 2017: studies over manipulatieve behandelingen van lage rugpijn zijn nauwelijks te interpreteren rommel. Er zijn geen betrouwbare effecten weergevonden bij acute rugpijn. Er zijn mogelijk kleine effecten bij chronische rugpijn.

Twee derde van de bestaande studies vonden geen effect. De stelling van Annemans dat de wetenschappelijke evidentie rond de osteopathische behandeling van lage rugpijn ‘tamelijk spectaculair’ is, steekt daarmee tamelijk spectaculair af tegen de medische consensus.


DS, 15-02-2019 (Luc Bonneux)