De F-16 als gevaarlijke domino


Hoe groot is de impact van het F-16-debacle voor het leger? Zijn ook alle andere aankoopdossiers plots verdacht? En zou de Chef Defensie nog opnieuw in dienst gaan?

Het is dat de CHOD – Chef Defensie Marc Compernol – al zijn hele leven in het leger zit, anders zou hij begin dit jaar zeker in dienst getreden zijn. Want 2018, zei hij met opgeheven hoofd op zijn nieuwjaarsreceptie, zou het jaar van de waarheid worden. Dit jaar zou er voor niet minder dan 10 miljard euro aan aankoopcontracten getekend worden op het kabinet van minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA). En met al die nieuwe toestellen en uitrusting die het leger de komende jaren zou krijgen, kon het dan eindelijk weer beantwoorden aan alle avontuurlijke jongensdromen en opnieuw aan een aantrekkelijk imago als werkgever bouwen.

Al dat ge-zou in de bovenstaande alinea staat er niet toevallig. Premier Michel eist dat alle opties rond de F-16, ook de verlenging, nu ernstig op tafel komen. Het kan niet dat documenten die niet aansluiten bij de uitgezette koers worden weggemoffeld, geminimaliseerd of doodgezwegen. Toch heeft de regering de vervangingsprocedure voor de F-16’s nog niet officieel stopgezet. Maar het is wel vergeefs zoeken naar een militaire of politieke gesprekspartner die nog gelooft dat deze regering die militaire miljardenaankoop rond krijgt.

Wat met de mijnenjagers, fregatten en drones?

De vrees bestaat zelfs dat de schade daar niet stopt. De F-16-vervanging is dan wel het meest zichtbare en budgettair het grootste dossier, maar in de pijplijn zitten ook de aankopen van mijnenjagers en fregatten, tientallen landvoertuigen en nieuwe drones. Om van cyberinvesteringen en de uitrusting van soldaten nog te zwijgen.

Teleurgestelde kandidaten die het niet halen in de aankoopselecties, kunnen nu schieten op de procedures bij defensie. Een bedrijf dat niet geselecteerd werd om de nieuwe drones te leveren, deed dat vandaag in De Morgen. Het beschadigde vertrouwen in de legerleiding laat iedereen toe om ‘doorgestoken kaart’ te schreeuwen.

‘Het is onvermijdelijk dat dit afstraalt op de hele legerleiding en andere aankoopdossiers. En het is niet meer dan logisch dat men zich in de Kamer vragen zal stellen bij andere aankoopdossiers’, denkt ook Sven Biscop, defensiespecialist van het Egmont Instituut. ‘Toch zou het een grote fout zijn om dossiers als de aankoop van Franse voertuigen nu te kelderen. Die past perfect in de Strategische Visie, onder meer op het vlak van partnerschap met onze buurlanden. Maar dat was ook een dossier dat helemaal niet gecontesteerd was. Dat geldt ook voor de fregatten en de mijnenjagers, die we samen met de Nederlanders ontwikkelen.’

Toys for boys trekken rekruten aan

Toch zit die schrik er wel degelijk in bij Defensie. De intoxicatie van de F-16-vervanging kan tot een domino-effect leiden, vreest men. Als er geen nieuwe vlieg-, voer- of vaartuigen komen, loopt alle lucht uit de toespraak van Compernol. En net dat kan het leger zich niet veroorloven. Door de grote pensioengolf die eraan komt, moet in hoog tempo volk aangeworven worden als Defensie niet door zijn ondergrens van 25.000 militairen wil knallen. Nieuw defensiematerieel wordt dan wel vaak neerbuigend afgedaan als ‘toys for boys’, maar het zijn wel die toestellen die maken dat het leger zijn taken kan uitvoeren en dat een bestaan in kaki enige aantrekkingskracht uitoefent op potentiële rekruten.

‘All nations except one’

Zeker is dat we ook internationaal een belabberd figuur slaan. Met de Strategische Visie van minister van Defensie Vandeput wilde ons land de budgettaire curve van het leger opnieuw een knik naar boven laten nemen. Toch zouden we zelfs bij een volledige uitvoering maar landen op het huidige gemiddelde van de Navo. Een gemiddelde dat zowat alle landen achter zich aan het laten zijn. Op het moment dat België daar zou aankomen, zou het opnieuw achteraan het peloton zitten. Maar nu bestaat dus de kans dat zelfs die positieve knik een wensdroom blijft. In Navo-middens valt te horen dat ons land niet gespaard zal worden omdat de grote Navo-top van juli toevallig in Brussel plaatsvindt. Premier Michel hoopte op 11 juli tegen Donald Trump te kunnen vertellen dat zijn regering een contract voor 34 vliegtuigen had ondertekend, maar die kans is dus mogelijk verkeken. Volgens sommigen liggen de communiqués met daarin ‘all nations except one’ bij wijze van spreken al klaar. En die ‘one’ die zijn verplichtingen niet nakomt, dat is dan België.

En het imago van Defensie was nu net wat opgekrikt

Om het allemaal nog een stuk pijnlijker te maken, komt deze malaise er op een moment dat het imago van Defensie eindelijk wat opgekrikt was. Als de intern vaak verwenste en belastende operatie Vigilant Guardian één positief neveneffect had, dan wel het grote draagvlak voor Defensie dat erdoor ontstond. De appreciatie voor het leger is – of was – in tijden niet zo groot geweest. De militairen die twee jaar geleden aanwezig waren op de luchthaven van Zaventem hebben de aanslagen niet kunnen voorkomen, maar hun koelbloedige ingrijpen onmiddellijk nadien heeft wel heel wat mensenlevens gered. Ook dat werd gezien én enorm geapprecieerd. Pas als het stof opnieuw wat gaat liggen, zal duidelijk worden hoeveel er van dat moeizaam opgebouwde vertrouwen overeind blijft. En hoeveel nieuwe Compernols er nog in dienst zullen treden.

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf20180323_03425711
Datum: 24/03/2018
Mening:
Ik vind het enorm veel geld dat richting de defensie gaat. Het is echter wel een investering aangezien dat dit wel een groot deel zal bepalen hoe België wordt aangezien in de komende jaren. De F16-vervanging is het duurste project dat aan de gang is, en dat vind ik jammer. In mijn ogen is dit niet de toekomst. Het lijkt mij sterk dat we over vijftien jaar nog bemande oorlogsvliegtuigen de lucht in gaan laten. Er wordt ook wel gezegd dat er ook geïnvesteerd zal worden in drones, maar ik vind dat dit een grotere prioriteit moet hebben.