Moet ik Facebook en Google mijden?


Ze hebben lak aan onze privacy en worden steeds rijker en machtiger. Moeten we Facebook en Google daarbij nog een handje helpen, of gaan we in het verweer?


Hoe kunnen we onze afkeuring laten blijken voor de manier waarop Facebook en Google omgaan met onze gegevens? Of voor de manier waarop ze belastingen vermijden en via algoritmes bepalen welke informatie we wel en niet te zien krijgen? Tja. We doen het onszelf en elkaar aan: hoe massaler we Facebook en Google gebruiken, hoe moeilijker we het maken voor anderen om dat níét te doen. Want wie niet meedoet, verliest veel: je weet niet meer wanneer je zoontje moet voetballen, je hebt als enige de foto’s van de baby van je zus niet gezien en je wordt niet meer uitgenodigd op feestjes.


Meer moeite

‘De waarde van Facebook schuilt er net in dat het zo veel wordt gebruikt’, zegt Rob Heyman, onderzoeker bij Imec-Smit aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB). Dus is het eigenlijk onvervangbaar. ‘Er zijn alternatieven voor Facebook en Google, maar die kosten meer moeite. Voor jezelf, én voor anderen. Ik durf mijn vrienden niet te zeggen: stuur mij alles maar per brief.’ Je maakt ook geen vrienden als je de foto’s van je baby (of de uitnodigingen voor de babyborrel) alleen op het sociale netwerk Ello wilt delen. Je dwingt je vrienden er nog een extra platform bij te nemen, hoewel de meeste mensen vandaag net minder netwerken en apps willen.

Het is wel zo dat veel families en vriendengroepen hun onderlinge communicatie verhuizen van het (min of meer) publieke Facebook naar het (iets) meer besloten Whatsapp. Maar ook dat is eigendom van Facebook. Net als Instagram, trouwens. Je kunt wel afspreken om een andere chat-app te gebruiken, zoals Viber. Of, adviseert socioloog Ben Caudron van de Erasmushogeschool, het privacyvriendelijke Signal.

Caudron gaat zelf vrij ver in het mijden van de technologiereuzen: hij heeft geen persoonlijk Facebookprofiel meer (wel een publieke pagina om zijn schrijfsels te delen) en gebruikt de *alternatieve zoekmachine Duckduckgo. Daarvoor moet hij wel wat opgeven. Duckduckgo doet het basiswerk van een zoekmachine: websites en web*pagina’s vinden. Maar Google doet inmiddels veel meer. Heel vaak geeft Google zelf een antwoord op je vraag, in plaats van je een reeks links aan te bieden waarop je moet doorklikken.


Dwaalspoor

Caudron valt daarom soms ook terug op Google, maar dan via een aparte webbrowser, waarmee hij niet is ingelogd op de diensten van Google. Hij gebruikt bovendien een browserplug-in die zijn zoekopdrachten automatisch afwisselt met fictieve opzoekingen, bedoeld om Google op een dwaalspoor te brengen.

Professor Bart Preneel van de *KU Leuven: ‘Wie zijn privacy ingrijpend wil verbeteren, moet heel wat technische kennis hebben en er tijd in investeren.’ Maar, voegt hij daaraan toe: ‘Je kunt ook kleine dingen doen.’ Bijvoorbeeld de privacy-instellingen van Facebook en Google grondig bekijken en bijsturen, onder meer om te voorkomen dat ze je precieze locatie bijhouden en gerichte reclame tonen. Het geeft hen (iets) minder gelegenheid om geld te verdienen aan je gegevens.

Er zijn nog andere zinnige en haalbare tips. Leg bijvoorbeeld niet al je *privacy-eieren in één mandje. Misschien kun je niet leven zonder de Google-zoekmachine, maar gebruik dan niet ook nog eens én Gmail voor je mail én Google Calendar. Die diensten werken vaak net iets beter als je ze allemaal combineert, maar echt groot is het verschil niet als je dat niet doet. Facebook alleen gebruiken op pc en niet op je smartphone, bezorgt hen alweer minder gegevens en bespaart jou heel wat tijd. Voor sommige gevoelige handelingen kun je een incognito browservenster openen. Nog een advies van Rob Heyman: ‘Mondiger worden. Die organisaties veranderen pas iets als er hard wordt geprotesteerd.’

Nog een tip: maak het probleem niet erger voor anderen. Het is verleidelijk om alle communicatie van je klas of club via Facebook te laten verlopen. Want wie heeft er vandaag nog de vaardigheid om een website te maken en *beheren? En schoolplatforms als Smartschool zijn allesbehalve gebruiksvriendelijk. Bovendien reageren mensen sneller als je ze bereikt op het platform waar ze de hele dag zitten – Facebook dus. ‘Je moet alternatieven aanbieden’, vindt Ben Caudron. Om foto’s te delen verkiest hij iCloud van Apple boven Google Photos, vanwege betere privacybescherming. En misschien moeten we ook minder van iedereen verwachten dat ze meteen op elk bericht reageren, suggereert Heyman.

Conclusie: Ja, er is een menswaardig bestaan mogelijk zonder Facebook en Google. Realistischer is het om doordachte keuzes te maken over de online instrumenten die je gebruikt, en niet méér persoonlijke gegevens te delen dan nodig. Wees ook zelf niet degene die anderen dwingt om Facebook of Google te gebruiken.


DS, 28-10-2017 (Dominique Deckmyn)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB