Steeds vaker worden werknemers ontslagen nadat ze hun werkgever hebben bekritiseerd op sociale media. Dat blijkt uit een rondvraag van VRT Nieuws bij Vlaamse advocatenkantoren gespecialiseerd in arbeidsrecht. Werknemers denken vaak dat het recht op vrije meningsuiting ontslag in zulke situaties onmogelijk maakt. Maar dat klopt niet altijd, waarschuwen advocaten.

Wie na een moeilijke werkdag zijn beklag wil doen over zijn bedrijf of zijn baas, doet dat beter niet online. Negatieve berichten op Facebook, Twitter, Instagram of andere socialemediakanalen leiden steeds vaker tot rechtstreeks ontslag. “Mensen zijn er zich te weinig van bewust dat beledigingen op sociale media ontslag om dringende redenen kunnen rechtvaardigen,” zegt advocate Vicky Buelens die zich specialiseert in arbeidsrecht.

Het advocatenkantoor Stroobants-Buelens in Kapellen merkt de trend al een tijdje op. De laatste vijf jaar passeerden er in dat kantoor alleen al 160 ontslagdossiers waarbij sociale media aan de basis van het ontslag lagen. En dat is nog maar het topje van de ijsberg, zo blijkt uit een rondvraag van VRT Nieuws bij Vlaamse advocatenkantoren gespecialiseerd in arbeidsrecht. Alle bevraagde advocaten geven aan dat het fenomeen in opmars is, maar concrete cijfers kunnen de meesten niet vrijgeven.

Weblog leidt tot oorlog

Elke Vermeiren uit Wetteren kan erover meespreken. Een tijdje geleden zat ze thuis met een burn-out. Ze besloot haar persoonlijke verhaal in die periode op een weblog te delen. Elke noemde haar voormalige werkgever nooit expliciet bij naam op haar blog, maar ze schreef er wel over.

Al gauw bleek dat mijn werkgever niet zat te wachten op een overenthousiaste Elke die plots tonnen creativiteit in de aanbieding had.
Fragment uit de weblog van Elke
Haar werkgever las het fragment en vroeg Elke om te stoppen met bloggen. Toen ze dat weigerde, kreeg ze haar ontslag. “In de ontslagbrief stond vermeld dat ik ontslagen werd vanwege een niet-collegiale en niet-loyale houding. Er werd ook verwezen naar het feit dat ik na zijn uitdrukkelijke vraag toch ben blijven bloggen,” getuigt Elke. Ze kan er zich nog steeds moeilijk bij neerleggen, omdat de reden van haar ontslag volgens haar in strijd is met het recht op vrije meningsuiting. “Op mijn blog heb ik het recht om te schrijven wat ik voel en denk, en niemand ter wereld kan mij zeggen dat ik dat niet kan of mag doen.”

Wat zijn de rechten van de werknemer en de werkgever?

Elke is niet de enige die zich in dit geval beroept op het recht op privacy en vrijheid van meningsuiting. Maar dit zijn geen absolute rechten: een werknemer kan niet om het even wat via sociale media verspreiden, zelfs al doet hij of zij dat buiten de arbeidsuren. Bovendien heeft de werkgever ook een aantal rechten die in strijd lijken te zijn met de rechten van de werknemer.

Als eigenaar van de productiemiddelen kan de werkgever zich bijvoorbeeld beroepen op zijn eigendomsrecht: "Hij financiert de computers, de internettoegang… en stelt deze middelen ter beschikking om er arbeid mee te verrichten. De werkgever kan zich dus ook openlijk verzetten tegen het privégebruik van deze arbeidsmiddelen, zoals het gebruik van sociale media tijdens de werkuren,” legt advocate Vicky Buelens uit.

De loyauteitsplicht beschrijft dan weer dat de werknemer zijn werkgever eerbied en achting verschuldigd is. En ten slotte is er ook de vertrouwelijkheidsplicht die ervoor zorgt dat je als werknemer geen fabrieks- of zakengeheimen bekend mag maken.

Nog geen uniforme regelgeving

Momenteel is onze wetgeving nog onvoldoende toegespitst op sociale media, zegt Buelens. “We werken met een arsenaal aan verouderde wetten die we toepassen op het nieuwe fenomeen. Er is duidelijk nood aan meer kennis over rechtspraak en sociale media.

Daarom organiseert ons advocatenkantoor momenteel infosessies, op vraag van de rechtbanken zelf." Een bijkomende moeilijkheid is dat de Europese lidstaten zich momenteel nog baseren op hun eigen nationale privacywetten. Dat zal veranderen op 25 mei 2018: vanaf dan geldt er nog maar één privacywet voor de hele Europese Unie.

Tips voor werknemer en werkgever

Wie blogt of twittert, weet dat die uitspraken voor iedereen leesbaar zijn. Maar ook Facebook is (zonder beveiligingsupdates) meer openbaar dan we soms denken. De sociaalnetwerksite telt in ons land meer dan 6 miljoen leden. Ruim de helft van de Belgische bevolking zou in principe dus moeten weten hoe de privacy-instellingen werken. Dat leidt ertoe dat rechters tegenwoordig minder geneigd zijn om mensen te sparen die beweren niet op de hoogte te zijn van het openbare karakter van sociale media. Hier alvast enkele tips om uzelf beter te beschermen op Facebook:

Bescherm uw tijdlijn
Stel in met wie u dingen deelt
Laat u niet inloggen door anderen
Denk na over wie u als vriend toevoegt
Selecteer in de privacy-instellingen dat tags eerst ter controle moeten worden aangeboden
Ook bedrijven kunnen maar beter voorzorgsmaatregelen treffen. Dat beseft ook werkgeversorganisatie Unizo. Zij raadt haar leden aan om nieuwe medewerkers bij de aanwerving een social media policy te laten ondertekenen. Op die manier weten de werknemers op voorhand waar, wanneer en hoe sociale media niet gebruikt kunnen worden.


Mening: Ik kan mij er wel in vinden dat zulke dingen tot een ontslag leiden. Ik vind dat iemand beledigen op sociale media sowieso niet kan, of het nu gaat over een vriend of jouw werkgever. Het getuigt van weinig respect en bovendien hebben veel mensen een erg grote mond op sociale media en durven ze in het echt niets te zeggen en dit maakt van sociale media voor velen een uitlaatklep. Wanneer je jouw werkgever op zijn plaats zou zetten op het werk, denk ik ook niet dat dit ongestraft blijft dus vind ik dat het al helemaal niet kan wanneer je jouw frustraties tegenover hem of haar uit op sociale media. Respect komt van beide richtingen en op deze manier zal de band tussen werkgever en werknemer nooit optimaal zijn. Je tijdlijn goed beveiligen en opletten met wie je dingen deelt is noodzakelijk wanneer je actief bent op sites zoals Facebook of Twitter. Natuurlijk leven we in een land waar er vrijheid van meningsuiting is, maar dat wil niet zeggen dat je iemand openbaar aan de schandpaal mag nagelen. Dit kan het imago van een bedrijf, terecht of onterecht, erg hard schaden.

Bron: www.deredactie.be, geraadpleegd op 10 april 2017