'Eenzaamheid is een complexe emotie. Dé aanpak bestaat niet'

Van onze redactrice Myrte De Decker

BrusselDe overleden man uit Gent die pas na zes tot acht maanden ontdekt werd in zijn flatgebouw ( DS 19 oktober) stond bekend als een eenzaat. Uit onderzoek in opdracht van de Koning Boudewijnstichting blijkt dat van alle 65-plussers 3 procent zich 'zeer ernstig eenzaam' voelt en 5 procent 'ernstig eenzaam' is. Samen gaat dat om 165.000 bejaarde Belgen. Ter vergelijking: Brussel centrum telt 178.000 inwoners.

Pijnlijk gevoel

Het verbaast allicht niet: eenzaamheid neemt toe naarmate iemand ouder wordt.

Levenspartners, familie en vrienden vallen een voor een weg. Toch nuanceert Leen Heylen, de onderzoeksleider van Vonk3 en docent ouderencoaching aan de Thomas More Hogeschool: 'Eenzaamheid is een pijnlijk gevoel dat je op elke leeftijd kan overvallen. Het wordt vooral een probleem als dat gevoel chronisch wordt, want dan heeft het een impact op je levensverwachting.'

De impact van eenzaamheid op de gezondheid mag daarom niet worden onderschat. Enerzijds voelen ouderen die in slechte gezondheid verkeren zich vaker eenzaam dan gezonde leeftijdsgenoten, anderzijds kan eenzaamheid de goede gezondheid aantasten.

'Volgens een internationaal onderzoek heeft de negatieve emotie van eenzaamheid een even grote invloed op de gezondheid als obesitas en roken', zegt Heylen.

Nog uit onderzoek blijkt dat Vlaanderen iets beter scoort dan Brussel en Wallonië als het aankomt op eenzame ouderen. Opvallend is dat mensen uit secundaire steden dat negatieve gevoel het minst ervaren. In grote centrumsteden en andere stedelijke gebieden zijn de ouderen vooral matig tot ernstig eenzaam. Dat kan verklaren waarom de Gentse man in een provinciehoofdstad geen contact meer had met anderen en dus niet gemist werd.

Verder spelen volgens

Heylen ook sociaal-economische oorzaken een grote rol. 'Zonder geld is het moeilijk om aan het sociale leven deel te nemen. Het gevoel er niet bij te horen kan dan snel de overhand nemen, waardoor op zijn beurt de drempel om sociale contacten te leggen nog groter wordt.'

Heylen waarschuwt verder nog dat dé eenzame niet bestaat. 'De achtergrond van elk eenzaam persoon is anders', zegt ze. 'Er kunnen zo veel verschillende redenen, zoals armoede of een scheiding, aan de basis liggen.'

Zijn initiatieven zoals dat van Zorgbedrijf Roeselare (zie hiernaast) met dezelfde aanpak dan zinvol? 'Eenzaamheid is een complexe emotie. Dé aanpak bestaat niet. Zulke projecten zijn vooral nuttig als de eenzame zelf aangeeft interesse te hebben', zegt Heylen. 'Je mag die hulp nooit opdringen. Daarbij is het toch belangrijk dat professionele zorgverleners aanwezig zijn. Zij kunnen de hulpvraag van de behoeftige correct inschatten en behandelen of een duwtje in de juiste richting geven.'

Professor Heylen en de Koning Boudewijnstichting brengen in juni 2017 een handleiding op de markt voor professionelen uit de zorg- en welzijnssector. 'Dit academiejaar stellen we die handleiding op. De bedoeling is dankzij de richtlijnen hulp op maat te bieden aan eenzame mensen.'

Sociaal isolement

'Het is ook belangrijk om te onthouden dat niet iedereen behoefte heeft aan gezelschap', besluit Heylen. 'Er moet een onderscheid gemaakt worden tussen een eenzaam persoon en een sociaal geïsoleerd persoon. Eenzaamheid is een gevoel, sociaal isolement is - al dan niet bewust - een gebrek aan sociale contacten.'

Myrte De Decker ■

Bron: De Standaard, 20/10/16
geraadpleegd op 24/10/16

Eigen mening: Volgens het artikel liggen er verschillende oorzaken aan de basis van deze eenzaamheid. Ik denk dat er vele manieren zijn waarop andere kunnen bijdragen aan een oplossing voor dit probleem. Ik spreek bewust van een probleem omdat men aangetoond heeft dat deze eenzaamheid schadelijk is voor de gezondheid. Deze mensen zijn vaak minder mobiel en hebben mogelijk nog maar een beperkt aantal vrienden rondom zich. Er zijn enkele verenigingen in België die zich inzetten voor deze ouderen. Hoewel zij vaak in staan voor de boodschappen, huishoudelijk taken of medische hulp denk ik dat deze hulp veel meer te bieden heeft. Vaak fleuren ze helemaal op als de deur nog maar open gaat. Deze mensen zijn blij dat ze een tas koffie kunnen aanbieden in ruil voor een aangenaam gesprek of simpel weg een paar minuten van jouw tijd.