Falend België is tweesnijdend zwaard voor N-VA


De stakingsgolf bevestigt de visie van de N-VA: België is twee landen. Als de partij het been stijf houdt en de sociale en communautaire spanningen verder laat oplopen, lijkt de weg naar confederalisme geplaveid. Maar het wijdverspreide onbehagen kan de N-VA als regeringspartij ook parten spelen, zegt Bart Maddens.


Een paar weken geleden was het nog allemaal kommer en kwel voor de N-VA. Een desastreuze peiling deed het angstzweet uitbreken bij de achterban. De kiezer leek het kibbelkabinet genadeloos af te straffen en de N-VA deelde zwaar in de brokken. De islamterreur dreef de kiezer terug naar Vlaams Belang. Had de Antwerpse meesterstrateeg zich dan toch vergist in 2014? Zou het regeringsavontuur dan toch uitdraaien op een ramp voor de N-VA, tot groot jolijt van de traditionele partijen?

Maar zie, sinds kort is de hemel weer helemaal opgeklaard. Allerlei politieke puzzelstukken vallen mooi op hun plaats. De communautaire breuklijn is terug van nooit echt weggeweest. De taalgrens is een stakingsgrens geworden. De treinreizigers staan niet alleen te verrechtsen op de perrons, maar ook te vervlaamsen. Twee keer prijs voor de N-VA. Zelfs de meest fervente Belgen, zoals pianist Jef Neve (in De *Afspraak), worden wankelmoedig in hun Belgisch geloof.

Vreemd eigenlijk dat de Waalse vakbonden met open ogen in die communautaire val trappen. Ter linkerzijde was daar al zo vaak voor gewaarschuwd. Ofwel staakt heel het land, ofwel niemand. Anders spelen we alleen maar in de kaart van Bart De Wever. Het is een bijna dagelijkse mantra in de Franstalige media. Dat leek ook een van de redenen waarom het heftige vakbondsverzet van eind 2014 vrij snel is uitgedoofd. Steeds weer dook het doembeeld op van het scenario van 1960-1961: de louter Waalse stakingen tegen de Eenheidswet, die de desintegratie van België in een stroomversnelling brachten. Dat nooit meer!


Efficiënt Vlaanderen

Uiteindelijk zijn die strategische overwegingen ingehaald door de maatschappelijke realiteit. België is twee landen. Je kunt dat feit even wegjagen, maar dan komt het in galop terug. Of zoals Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) pleegt te zeggen: ‘De werkelijkheid is onze grootste bondgenoot.’ Zelden drong die communautaire realiteit zich zo duidelijk op als de jongste dagen. En alle analyses bevestigen gewild of ongewild de Vlaams-nationale visie: er is een andere cultuur in Wallonië, een grotere stakingsbereidheid, een andere politieke constellatie, uiterst-links speelt een belangrijkere rol, enzovoort.

Alsof dit nog niet duidelijk genoeg was, vond Jean-Pascal Labille het nodig om zijn duit in het zakje te doen en het plaatje te vervolledigen. Dat was voor de N-VA haast te mooi om waar te zijn. Slaagt een Vlaamse ceo er dan een keer in om van een Belgische overheidsdienst een performant bedrijf te maken, realiseert hij ei zo na een prestigieuze internationale overname, dan duikt daar toch zeker geen kleinzielige PS-apparatsjik op om stokken in de wielen te steken en de boel te verpesten? Een treffender illustratie van het ‘N-VA versus PS’-verhaal is moeilijk denkbaar.

Vorig weekend kwam daar nog een derde puzzelstuk bij. Vlaanderen is even weinig besluitvaardig als België, kregen de Vlaams-nationalisten al geruime tijd te horen. En dan wordt er steevast naar drie dossiers verwezen: de onderwijshervorming, de kinderbijslag en de interne staats*hervorming. Laat dat nu net de dossiers zijn waarover de regering vorig weekend een historisch akkoord bereikte. Een schoonheidsprijs zal dat akkoord misschien niet winnen, maar ondertussen werd toch maar het beeld hersteld van een efficiënt Vlaanderen versus een falend *België.


Doodlopende straat

Dat beeld van een failed state blijft wel een tweesnijdend zwaard voor de N-VA. Op zich is het mooi meegenomen: ‘België is een doodlopende straat’ was een verkiezingsslogan van de partij in 2009. België kan niet werken. Je kunt geen efficiënt beleid voeren binnen de huidige federale staatsstructuur. Alleen de afrit Vlaanderen is een uitrit uit de crisis.

De regering-Michel lijkt nog niet echt het bewijs te hebben geleverd van het tegendeel. Anders gezegd: de N-VA van vandaag toont aan dat de N-VA van 2009 gelijk had. Alleen kan ze daar als regeringspartij niet direct mee uitpakken. Geen wonder dat nogal wat N-VA-politici met de mond vol tanden staan als ze met de failed state-vraag worden geconfronteerd.

Dat doet dan weer de vraag rijzen hoe de N-VA met heel dit verhaal denkt te landen in 2019. Het is verleidelijk voor de partij om het been stijf te houden, de sociale spanningen verder te laten oplopen en de communautaire realiteit voor zichzelf te laten spreken. Dan wordt het politieke terrein bouwrijp voor confederalisme.

Alleen, als het ‘rien ne va plus’-gevoel nog verder om zich heen grijpt, dan dreigt zich dat tegen alle regeringspartijen te keren, ook tegen de N-VA. Als de kiezers balen van het systeem, zullen ze dan stemmen voor een partij die er al vijf jaar deel van uitmaakt? Twijfelachtig. Dan toch maar meegaan in het patriottische positive Belgium-verhaal dat premier Charles Michel (MR) met de moed der wanhoop probeert te vertellen? Ook dat lijkt niet zo een goed idee. Want de werkelijkheid van Bracke loert altijd om de hoek.


DS, 01-06-2016 (Bart Maddens, politicoloog KU Leuven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB