‘Rapecity’ Missoula


Jon Krakauer, Missoula. Verkrachting en het rechtssysteem in een universiteitsstad. Prometheus, 415 blz.


Elke dag worden in België acht vrouwen verkracht. Negen op de tien slachtoffers doet nooit aangifte. 44 procent van alle klachten wordt geseponeerd. Vier procent leidt tot een veroordeling. De Amerikaanse auteur Jon Krakauer zou niet opkijken van die cijfers. Hij schreef een controversieel boek over verkrachtingen in een universiteitsstadje in de VS: Missoula.


Twee universiteitsstudenten zijn op een feestje. Ze kennen elkaar al lang maar zijn nooit minnaars geweest. Iedereen is relaxed en de drank vloeit rijkelijk. Rond twee uur is het feest voorbij. De man en de vrouw belanden in een zetel waar er wat geflirt wordt. Uiteindelijk valt zij in slaap. Twee uur later wordt ze wakker. Haar spijkerbroek is uitgetrokken en de man probeert haar te penetreren. Zij is zo bang dat ze doet alsof ze verder slaapt. Hij draagt geen condoom. Zo begint het verhaal van Allison Huguet en Beau Donaldson in Missoula. Het is niet het enige verkrachtingsgeval dat Krakauerbeschrijft. Andere jonge vrouwen worden in vergelijkbare omstandigheden het slachtoffer van jonge mannen die vaak onder invloed van drank zijn.

Pas vijftien maanden na de feiten dient Allison Huguet een klacht in. Er komt een rechtszaak tegen de dader, de sterspeler in de American footballploeg van de universiteit. Uiteindelijk wordt hij veroordeeld. Andere mannen in andere zaken niet.


‘Rapecity’ Missoula

Krakauer heeft het omstandig over een aantal verkrachtingszaken tussen 2010 en 2012 in Missoula, een ‘gastvrij en pittoresk’ stadje van 70.000 inwoners niet ver van de Amerikaans-Canadese grens. Het heeft de grootste universiteit van de staat Montana met 15.000 studenten. Sinds het boek van Krakauer in april vorig jaar in de VS uitkwam en veel lovende reacties kreeg, staat het lieflijke Missoula bekend als ‘rapecity’.

In het voorwoord vertelt Krakauer duidelijk wat zijn bedoeling is. Hij wil begrijpen wat zoveel verkrachtingsslachtoffers ervan weerhoudt om aangifte te doen. Hij wil ook de negatieve gevolgen van seksueel geweld doorgronden. Uitgebreid praat hij met slachtoffers, daders en hun families. Ook agenten, advocaten en aanklagers komen aan het woord. Hij citeert rapporten en studies en komt met verkillende cijfers. Bijna twintig procent van de Amerikaanse vrouwen is ooit verkracht. Veel slachtoffers zijn studenten, veel daders zijn studenten.

De jonge vrouwen die Krakauer aan het woord laat, zijn getraumatiseerd en gaan gebukt onder een groot schuldgevoel; ze zijn angstig en schamen zich.

Ook de meeste daders beseffen dat wat ze deden absoluut fout was. Toch proberen sommigen, onder invloed van hun advocaten, een veroordeling te vermijden. Drie argumenten worden vaak gehanteerd. Ten eerste waren er geen getuigen van het vergrijp. Ten tweede is het onduidelijk of het meisje wel genoeg aangaf dat zij niet gediend was van de avances van de jongen. Want beiden waren dronken, dus wie herinnert zich alle details, ook al zijn de verwondingen overduidelijk? En moet, tot slot, het leven van een jonge man die iets fout gedaan heeft, totaal geruïneerd worden door hem te straffen?


Posttraumatische stress

Een speciale rol is weggelegd voor Kristen Pabst, de openbare aanklager van Missoula, die een paar klachten seponeerde en in één zaak zelfs getuigde voor een jongen die beschuldigd werd van verkrachting. Velen vonden dat zij te licht oordeelde en de klachten zelfs weglachte. Zij probeerde Krakauers boek te verbieden.

Verkrachting en oorlog, schrijft Krakauer op de laatste bladzijde van zijn boek, behoren ‘tot de meest voorkomende oorzaken van posttraumatische stress’, wat leidt tot slapeloosheid of depressie en zelfmoordgedachten, woede- en angstaanvallen. Zijn boodschap is duidelijk. Vrouwen moeten praten over wat hen is aangedaan, want verkrachters vertrouwen er net op dat hun slachtoffers zwijgen. ‘Overlevenden van seksueel geweld kunnen een flinke klap uitdelen aan hun belagers, simpelweg door hun verhalen te vertellen en hun zwijgen te doorbreken.’

Missoula lokt controverse uit. De recensies in de Amerikaanse pers waren van heel lovend tot ronduit negatief, omdat, volgens sommigen, Krakauer een als thriller verpakt sensatieverhaal heeft willen schrijven. Missoula is trieste realiteit. Daarom mag dit boek absoluut niet als thriller in de markt worden gezet, maar als een ernstige journalistieke studie over een maatschappelijk probleem dat dringend aangepakt moet worden. Missoula is een noodzakelijk boek.


DS, 08-04-2016 (John Vervoort)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB