Een brug tussen secundair en hoger onderwijs


Langstudeerders beter doen presteren door sancties in te voeren, zal de wortels van het probleem niet aanpakken, schrijft Wim Hoste. Alleen door ze beter te oriënteren, kunnen we kandidaat-studenten perspectief en kansen bieden.


Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) wil af van langstudeerders die onvoldoende slagen (DS 3 maart) . Daarvoor wordt een minimumpercentage aan credits ingevoerd waarvoor een student moet slagen. Die sanctionerende maatregel moet de studenten beter doen presteren, maar aan de kern van de zaak wordt voorbijgegaan. Het grootste knelpunt blijft de oriëntering van kandidaat-studenten. De kloof tussen secundair en hoger onderwijs is groot: het aanbod is immens, het verschil in didactische aanpak voor velen moeilijk te overbruggen, de link vaak zoek. Zowel secundaire scholen als hogescholen nemen tal van maatregelen om deze kloof te dichten. Maar zonder structurele aanpassing via de hervorming van het secundair onderwijs is deze klip voor velen moeilijk te nemen.


Doorgeslagen slinger

Dat slagen in het hoger onderwijs voor heel wat jongeren niet evident is, weten we al lang. Het is een neveneffect van de – overigens waardevolle – vrije toegang tot het hoger onderwijs. Langstudeerders kosten inderdaad heel wat geld aan de gemeenschap en we moeten zoeken naar manieren om die financiële druk op het systeem te verlichten. Vóór 2003 was het voor studenten een heuse krachttoer om meerdere jaren van hun opleiding te combineren. De uitval was daardoor groot.

Het flexibiliseringsdecreet bracht daar verandering in en moest de doorstroming van studenten bevorderen. Het was snel duidelijk dat de slinger enigszins was doorgeslagen en als antwoord daarop werd het leerkrediet ingevoerd. Die rugzak met studiepunten waaruit een student kan putten om zich in te schrijven in het hoger onderwijs, moest maken dat herhaaldelijk niet-slagen of eindeloos herinschrijven niet langer mogelijk was. In de praktijk zette dat niet veel zoden aan de dijk en hogescholen en universiteiten bedachten zelf extra maatregelen om de flexibilisering te beperken en langstudeerders met eigen regels aan banden te leggen. Deels omdat via de financiering werd getracht de doorstroom van studenten te verhogen.


Afvallers

Nu kiest men dus voor een sanctionerende maatregel, maar opnieuw wordt de kern van de zaak niet aangeraakt.

Wat met de ‘afvallers’? Leer- en trajectbegeleiders hebben nu al handenvol werk en vooral: er is geen alternatief. Althans, er is een alternatief, maar alleen op papier. Het Hoger Beroepsonderwijs (HBO5) is een bijzonder waardevolle vorm van hoger onderwijs die zich tussen het secundair onderwijs en de bacheloropleiding situeert. Het gaat om kortlopende opleidingen van maximaal twee jaar, die arbeidsmarktgericht zijn en met doorstroommogelijkheid naar de bachelor.

Het was Frank Vandenbroucke die dit op de valreep van zijn ministerschap introduceerde, maar zijn opvolgers deden er weinig mee. Sindsdien is het wachten op de uitbouw van dit volwaardige en waardevolle niveau. Het geeft studenten de kans om een hoger diploma te halen dat gericht is op de arbeidsmarkt. Diegenen die willen, studeren verder in verkorte vorm en we kunnen niet-geslaagde bachelors heroriënteren.

Nu wordt gekozen voor een beperkende maatregel om de slaagproblematiek aan te pakken. Nochtans verdient de student, die onze ultieme Vlaamse grondstof – kennis en vaardigheden – mee wil ontginnen, meer kansen. Hij verdient een doordachte onderwijsstructuur waarbij cesuren overbrugd worden en een aanbod dat kansen biedt met perspectief.


DS, 04-03-2015 (Wim Hoste, pedagoog UGent)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB