Remedies tegen golf van ontslagen


Wat kan de regering een jaar voor de verkiezingen nog doen om de vaart uit de ontslagtrein te krijgen? De 26.400 banen die dit jaar verdwijnen, de grootste ontslaggolf in achttien jaar, zijn niet meer te redden én ook volgend jaar raast de ontslagtrein verder. Een combinatie van een operatie Cooreman-De Clercq en een stappenplan dat de belasting van arbeid naar indirecte belastingen verschuift, zou het vertrouwen kunnen terugbrengen. Sommigen schuiven ook atypische maatregelen naar voren, zoals een dalende loonladder voor vijftigplussers.


1. Werven in gang steken

Professsor Gert Peersman vindt dat de regering de resterende tijd moet gebruiken om al werven in gang te steken. Zo zou ze het principe kunnen introduceren dat een derde van de besparingen (of nieuwe inkomsten) gebruikt wordt om de lasten op arbeid te verlagen. Dit zou automatisch na de verkiezingen voortgezet worden. ‘Voor de verschuiving van lasten op arbeid naar indirecte belastingen, kan de huidige meerderheid dit jaar al de btw verhogen met 0,5 procent en dat volgend jaar nogmaals doen. En aangeven dat ze, als ze straks weer in de regering zit, nog zo’n stap zal zetten. Idem met de verhoging van de pensioenleeftijd. Op die manier toont de regering commitment én komt het vertrouwen terug.’


2. Discussie arbeiders en bedienden afsluiten

Voor Chris Engels en Martine Reynaers moet dit de topprioriteit zijn: het afsluiten van de discussie over het eenheidsstatuut voor arbeiders en bedienden. ‘Dit debat verpest het sociaal klimaat en creëert onzekerheid bij de werkgevers’, zegt de topvrouw van Reynaers Aluminium. En onzekerheid zet een rem op investeringen.

‘Het versterkt onze reputatie in de internationale bedrijfswereld dat we inflexibel en duur zijn en graag staken’, zegt advocaat Chris Engels over de aanslepende discussie en vakbondsacties rond dit thema. Hij ziet net als zijn collega Filip Tilleman de ontslagtrein ook in 2014 verder razen.


3. Kapitaal-verhogingen voor kmo’s aanmoedigen

Professor Herman Daems raadt aan om bedrijven en vooral kmo’s aan te moedigen hun eigen vermogen te versterken. Dat legt de basis voor investeringen. Hij stelt voor om dat, net zoals in 1982 met de wet Cooreman-De Clercq, te doen via fiscale gunstmaatregelen. ‘Het zou bij bedrijven de onzekerheid compenseren die er bestaat over het herstel van de concurrentiekracht in de komende jaren.’ Een groter eigen vermogen maakt het makkelijker om kredieten bij banken los te weken.

Paul Buysse wijst erop dat de regering moet zorgen voor een wervend project dat aanzet tot nieuw entrepreneurship en het gebruik aanmoedigt van nieuwe technologieën.


4. Dalende loonladder invoeren

Paul Buysse roept op tot gebalde actie om de ‘catastrofale verschillen inzake loonkosten’ met de buurlanden aan te pakken’. Financieel specialist Eric De Keuleneer mikt daarbij op twee grote groepen. Hij stelt voor om de sociale zekerheidsbijdragen te halveren voor wie ouder is dan 50 à 55 jaar en voor wie jonger is dan 30. Voor oudere werknemers zou er een dalende loonladder ingevoerd worden. Hoe ouder de werknemer, hoe minder sociale-zekerheidslasten op het loon. Ook het nettoloon zou stagneren of zelfs kunnen dalen.

Martine Reynaers suggereert het Nederlandse voorbeeld over te nemen: daar zijn de sociale-zekerheidsbijdragen geplafonneerd. Boven een bepaald loon komen er geen sociale-zekerheidsbijdragen meer bij, waardoor vermeden wordt dat arbeid zichzelf uit de markt prijst.

De Keuleneer zou dit financieren door een betere inning van de roerende voorheffing en vennootschapsbelasting, hogere taks op bedrijfswagens en meer accijnzen op diesel. Op langere termijn zou er ook een terugverdieneffect zijn door het ombuigen van de huidige neerwaartse spiraal in een positieve spiraal.

Paul De Grauwe zegt over die vennootschapsbelasting dat een vlaktaks te verkiezen valt, zodat ook grote bedrijven meebetalen. ‘Er is geen enkele reden om grote bedrijven minder te laten betalen dan kleine.’


5. Verschuiving van kosten op arbeid naar indirecte belastingen

Professor Paul De Grauwe denkt niet dat de crisis voldoende pijn doet om een voedingsbodem te hebben om tot grote hervormingen te komen. Toch vindt hij net zoals Gert Peersman dat België absoluut werk moet maken van de kosten van vergrijzing, onder andere door de pensioenleeftijd te verhogen. Volgens hem is het ook wenselijk dat er iets gedaan wordt aan het loonkostenprobleem. Voor dat laatste suggereert hij net als Peersman om lasten op arbeid te verschuiven naar indirecte belastingen. De Grauwe wijst erop dat dit slechts tijdelijk soelaas zal brengen omdat werknemers het koopkrachtverlies zo snel mogelijk zullen willen compenseren via loononderhandelingen.


6. Efficiëntie overheid ter discussie durven stellen

Voor Geert Noels, econoom van Econopolis, moet de overheid de hand in eigen boezem durven steken. ‘De loonkosten zijn zo hoog in België als gevolg van de indirecte loonkosten. We slagen er niet in de indirecte loonkosten onder controle te krijgen. We moeten durven de efficiëntie van de overheid aan te pakken. Als de overheid even efficiënt zou zijn als de privé-sector hadden we vandaag geen debat over loonkosten.’ Hij verwijst naar Zwitserland waar hoge nettolonen en een efficiënte sociale zekerheid samengaan.

Noels wijst er op dat jobs die veel bijdragen aan de sociale zekerheid meer en meer verdwijnen en vervangen worden door gesubsidieerde jobs. ‘We hebben ons een rad voor de ogen gedraaid door jarenlang te zeggen dat we het beter deden dan het buitenland. Via twaalf jaar Keynesiaanse politiek hebben we stelselmatig ons primair saldo (het overschot op de begroting zonder rentelasten) opgesoupeerd.’

Noels vreest dat een aantal politiek partijen inderdaad de verkiezingen voorbereiden, maar dan in de andere betekenis van het woord. Hij ziet vier grote verbanden die urgent zijn maar waarover hij zich weinig illusies maakt dat de regering ze zal aanpakken: de pensioenhervorming, de fiscale hervorming, de hervorming van de arbeidsmarkt en, ten slotte, de loonvorming en de index. Inzake de wettelijke basispensioenen is het duidelijk dat deze in België niet te hoog liggen maar dat er bijvoorbeeld bij de ambtenaren ontsporingen zijn. Een fiscale hervorming moet de subsidiecultuur vervangen. Ook inzake de index moeten taboes sneuvelen. ‘Hoeveel jaar is het eigenlijk al niet 5 voor 12’, vraagt Noels zich af.


7. Export ondersteunen via diplomatie

Martine Reynaers suggereert ook om de diplomatie in te schakelen voor de bevordering van de export. ‘In de diplomatieke diensten zitten heel veel mensen met een goede kennis van het terrein. Zij kunnen de weg effenen voor onder meer exporterende kmo’s.


DS, 15-06-2013 (Pascal Dendooven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ik wil hieruit alvast een punt naar voor halen: het gelijkschakelen van het statuut van arbeiders en bedienden. In een land waar men een nultolerantie wil voeren tegen discriminatie, is men koploper als het gaat over het discrimineren van arbeiders tegenover bedienden, om dan nog maar te zwijgen over discriminatie tegenover het overheidspersoneel. Volgens mijn ouders staat de mogelijke gelijkschakeling al decennia op het agenda.

Blijkbaar stelt men zich al lang vragen of het wel zo normaal is dat:
- een arbeider in veel gevallen de eerste dag van ziekte niet wordt vergoed (een bediende daarentegen lijdt die eerste dag geen loonverlies);
- een arbeider halverwege de maand een voorschot en pas tijdens de eerste week van de daaropvolgende maand het resterende bedrag van zijn loon ontvangt (een bediende ontvangt zijn loon op het einde van de lopende maand);
- er ook een onderscheid wordt gemaakt in de betaling van het vakantiegeld;
- ingeval van ontslag door de werkgever, er voor arbeiders een veel kortere opzegtermijn geldt dan voor bedienden.

Dit zijn nog maar enkele voorbeelden. Om nog maar te zwijgen over het feit dat op die manier de onderwaardering van arbeiders nog meer gevoed wordt. Wie kent niet het beeld van de bediende in maatpak, die 's morgens proper gewassen en gestreken zijn huis verlaat en nog redelijk fris kan terugkeren 's avonds, tegenover het beeld van de arbeider die 's morgens in zijn overall moet kruipen, voorzien van brooddoos en thermosfles zich naar zijn werkplaats begeeft en 's avonds doodmoe onder zijn douche kruipt om het stof en het zweet van zich af te spoelen? Toegegeven, er zijn uitzonderingen en we mogen niet iedereen over dezelfde kam scheren. Er zullen inderdaad wel mensen zijn die respect hebben tegenover arbeiders, maar de maatschappelijke opinie en de vooroordelen zijn soms hard en halsstarrig.

Een opwaardering van het beroep van arbeider is dus aan de orde. Tegelijkertijd is men ook in het onderwijs tot besef gekomen dat de tussenschotten tussen ASO en TSO/BSO moeten verdwijnen, wil men vermijden dat de mensen in maatpak binnenkort zelf onder hun auto moeten kruipen of zelf hun lekken in het dak moeten gaan dichten. We hebben iedereen nodig, van sanitair werker tot manager, van bakker tot notaris, om er maar enkele te noemen. Werken moeten we allemaal, al zal de ene zijn boterham misschien iets gemakkelijker verdienen dan de andere. Tot zover een mogelijk klein verschil, maar verder dan dat mag er anno 2013 geen discriminatie zijn.