Minderheid haalt diploma


BRUSSEL - De studentengroei in het hoger onderwijs is deels te danken aan jongeren uit het beroeps- en technisch onderwijs. Aangepaste programma's laten hen meer dan vroeger toe de stap te zetten. Maar aan de universiteit blijft de slaagkans wel klein.


Vooral hogescholen krijgen meer ex-leerlingen uit het TSO en BSO over de vloer. Vijf jaar geleden, vlak na de invoering van de BaMa-structuur, waren twee op de drie hogeschoolstudenten afkomstig uit die richtingen. 'Dat aantal zal de jongste jaren alleen maar zijn toegenomen', zegt Paul Cottenie, die indertijd berekende hoe de verhouding er uit zag.

Meer recente cijfers die een algemeen beeld geven, zijn niet voorhanden. De enorme groei bij hogescholen, die een vijfde groter werden in enkele jaren tijd, overtreft wel de stijging van de geboortes. De toename situeert zich dus voor een deel in de diepte: bij het TSO en BSO.


Lage slaagkansen

Die 'zwakkere' studenten halen het slaagpercentage bij de hogescholen niet naar beneden. De hogescholen beweren dat het onderwijsniveau ook niet is gedaald. De stabiliteit van de slaagpercentages is volgens hen te danken aan de flexibilisering. Studenten kunnen in hun eigen tempo een diploma halen. Vergelijken met vroeger wordt daardoor ook moeilijk: de tijd die tussen start en finish ligt, wordt voor iedereen anders.

Ook aan de universiteiten studeren nu meer jongeren uit het BSO en TSO, zij het in veel mindere mate dan aan de hogescholen. Aan de KU Leuven is het aandeel studenten uit het TSO geklommen van 3procent in 2000, naar 3,9procent nu. Aan de Universiteit Gent telden ze in 2000 5procent TSO'ers, in 2009 was dat 6,2 geworden. Aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) is hun aandeel gegroeid van 8,8 naar 9,4procent vorig jaar.

De groep BSO'ers en TSO'ers wordt dus groter, maar hun slaagkansen blijven laag. Flink lager dan die van de ASO-collega's. Wie heelhuids uit een sterke ASO-richting komt, Latijn-wiskunde bijvoorbeeld, heeft nog altijd de meeste kans om te slagen aan de universiteit: zowat 65procent. Wie uit een als minder sterk beschouwde ASO-richting komt (zoals menswetenschappen) ziet zijn slaagkansen al slinken tot 35procent. Wie uit het beroepsonderwijs komt, begint met een kans van 12 op 100. In de hogescholen ligt de slaagkans tot 20procent hoger.


Voorspellers

Dat meer studenten uit het BSO en TSO naar het hoger onderwijs trekken, betekent niet dat het meer gelijke kansen biedt. Over allochtonen is er weinig info voorhanden, omdat 'allochtoon' definiëren moeilijk is. Onrechtstreeks kun je wel een en ander uit de cijfers afleiden.

'Zo is thuistaal een grote voorspeller', zegt Els Robbrecht, afdelingshoofd studentenbeleid van de Vrije Universiteit Brussel. 'Wie thuis Nederlands spreekt, heeft aan de VUB 41,2procent slaagkans. Wie thuis Marokkaans spreekt, maar 14procent, wie Turks spreekt, 11procent.'

Een student van wie de moeder buiten de EU geboren is, moet het met 15procent slaagkans stellen, terwijl Belgische moeders 48 procent garanderen.

Zittenblijven in het secundair is nog zo'n sterke voorspeller. Wie in zijn 'normale' jaar zit, heeft 53procent kans dat tot een goed einde te brengen. Van wie een jaar heeft overgedaan in het middelbaar, zakt de slaagkans al naar 16procent. En wie twee jaar biste, strandt op 10 procent.


DS, 19-09-2011 (Nikolas Vanhecke, Tom Ysebaert)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Heel hard moeten knokken'


BRUSSEL - Tijdens de eerste lessen aan de hogeschool was het even slikken voor KRISJE VERBERT. 'Je voelt hoe de kennis die je in het middelbaar hebt opgedaan, niet volstaat.'


'Als je vanuit het beroepsonderwijs naar de hogeschool gaat, merk je meteen dat het knokken wordt', zegt Krisje Verbert (24). In het middelbaar studeerde ze af in de richting publiciteit en illustratie. Toen ze besliste de stap naar het hoger onderwijs te zetten, meer bepaald naar de richting interactive multimedia design, wist ze dat ze het onderste uit de kan zou moeten halen. 'Je studeert en studeert, maar zelfs dan lukt het niet zonder problemen. Ik weet nog dat ik vooral moeilijkheden had met de Engelse werkwoordtijden. Ook mijn woordenschat was niet op het niveau van de meeste andere studenten.'

'Het is hard om zo met je tekortkomingen te worden geconfronteerd. In het eerste jaar waren er 21onderdelen, waarvan een heel pak gericht op theorie. Het was wennen aan die zware vakken met dikke cursussen. Voor Engels heb ik de docent bijlessen gevraagd. Dat was een grote steun. Achteraf bekeken ben ik eigenlijk bij vrij veel docenten langs geweest. Ik had wel nood aan die gesprekken, ze staken me altijd een hart onder de riem. Zonder die hulp was het nooit zo vlot gegaan.'

Op het einde van het eerste jaar had Krisje vijf herexamens. 'Een slecht resultaat', vindt ze. 'De verklaring is eenvoudig: de basis die ik had meegekregen in het middelbaar, volstond gewoon niet om voor alle vakken te slagen. Sommige dingen worden wel herhaald, maar het tempo ligt veel hoger.'

Uiteindelijk nam Krisje twee vakken uit het eerste jaar mee naar het tweede. Haar hogere opleiding rondde ze in de klassieke drie jaar af. 'Als je dan de streep haalt, voel je je ongelooflijk trots. Ik heb me ook altijd erg gesteund gevoeld door mijn omgeving.'


Beurs

Omdat de vader van Krisje invalide is, had ze recht op een studietoelage. 'Een geschenk uit de hemel', noemt ze het. 'Zonder had ik waarschijnlijk nooit kunnen studeren. Ik geloof dat het ongeveer 800euro was. Het inschrijvingsgeld van de hogeschool bedroeg ook maar 100euro (in plaats van ruim 500, red.). De toelage ging op aan cursussen, openbaar vervoer en een laptop.'

Nog voor haar studies ten einde waren, had Krisje werk. Sinds drie maanden werkt ze bij een bedrijf dat het design van websites en mobiele applicaties een functie geeft. 'Een job die ik zonder mijn hoger diploma nooit had kunnen krijgen.'


DS, 19-09-2011

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Studeren in het hoger onderwijs vergt een aangepaste werkhouding. Zeker wanneer je uit TSO of BSO komt, waar het tempo lager ligt dan in ASO, is het niet gemakkelijk. Het BSO legt vooral nadruk op praktijk, terwijl leerlingen er dikwijls alleen maar belanden omdat ze het niveau van wiskunde en/of talen in ASO of TSO (vb. richting handel) niet aankunnen. Ze worden dan georiënteerd naar een BSO-richting. Doordat ze minder theoretische vakken hebben, is er minder uitdaging om een goede studiemethode te ontwikkelen. Dat laatste is net wat ze nodig hebben om verder te studeren. Het voorbeeld van Krisje laat wel zien dat met genoeg motivatie en inzet veel mogelijk is en dat het tijd wordt dat er niet meer neergekeken wordt op leerlingen die uit het beroepsonderwijs komen.

Beurs:
Ik vind ons onderwijs zeker niet goedkoop. Het begint al in het secundair onderwijs. Je mag al gauw 250 euro per jaar neertellen voor cursussen en boeken. Dan heb je nog geen schoolbenodigdheden zoals schrijf- en tekengerief. Daarbij komen gegarandeerd nog variabele kosten (uitstappen, sportdag, zwemmen, ...).
Verder studeren betekent inschrijvingsgeld, nog meer boeken en cursussen enz. Om een studietoelage te krijgen, mogen de financiële middelen maar zeer beperkt zijn. Veel mensen voldoen niet aan de strenge vereisten en moeten alles zelf betalen. Ik denk dat we er daarom niet zomaar van mogen uitgaan dat hoger onderwijs voor iedereen toegankelijk is.