Water wil naar beneden


Kan iets wat zich vier keer in één zomer voordoet nog omschreven worden als een ramp? Om uitzonderlijk te zijn, duiken ze net iets te vaak op. Catastrofes die om de haverklap gebeuren, worden iets waarmee we structureel rekening moeten houden en waarop we een beleid moeten afstemmen.


Het voorbije weekend was het weer goed raak. Ondergelopen kelders, straten herschapen in rivieren, zelfs metrosporen onder water. Het ging opnieuw om relatief korte, maar bijzonder hevige buien waarbij het water met bakken naar beneden kwam. De overstromingen waren dus niet het gevolg van langdurige regenperiodes die de waterlopen deden zwellen. Dit fenomeen wordt met steeds minder terughoudendheid toegeschreven aan het wijzigende klimaat. Naarmate de aarde opwarmt, zouden onze streken meer met dit weertype rekening moeten houden.

Daartegen iets beginnen lijkt een onmogelijke opdracht. Bij de eerste de beste stijging van de olieprijzen komt de overheid met steunmaatregelen te hulp om te vermijden dat we ons stook- en rijgedrag zouden moeten aanpassen. Onze verslaving aan fossiele brandstoffen lijkt ongeneeslijk. En zelfs als we onze CO2-uitstoot drastisch zouden weten terug te schroeven en in andere landen dezelfde discipline plots zou intreden, dan nog stonden we voor een wellicht onomkeerbare klimaatwijziging.

Het zal de komende jaren dus nog hard regenen, wellicht nog harder dan dit jaar. We kunnen er maar beter op voorbereid zijn. Het valt op hoe snel een fikse bui tot wateroverlast leidt. Dat kan niet alleen het gevolg zijn van de zware regenval. De aarde kan het water niet meer slikken.

De oorzaken daarvan zijn al vaker beschreven, maar met het aanpakken ervan wordt getalmd. Het is nauwelijks een overdrijving om te beweren dat alle daken van Vlaanderen rechtstreeks met de Noordzee zijn verbonden. Systemen om de vaart van het regenwater te vertragen, zoals een goed onderhouden grachtenstelsel, zijn te lang verwaarloosd. Aanmoedigingen om meer regenwater op te vangen in putten kwamen niet of te laat.

Het zal nochtans onvermijdelijk zijn om op microschaal het probleem aan te pakken. Als iedereen het beetje water bijhoudt dat op zijn of haar grond of dak valt, komen we al een eind. Grootschalige ideeën zoals het opsplitsen van het riolenstelsel, met een pijp voor afvalwater en een voor regenwater, zijn onrealistisch. Het lukt nu al niet om het nodige onderhoud tijdig te laten gebeuren. Dat soort projecten kost decennia en wie weet of ze iets uithalen?

Iedereen probeert het water zo snel mogelijk van zijn erf te krijgen en dus is een te groot deel van onze bodem verhard. Daar iets aan doen is niet populair. Het betekent verordeningen, regeltjes en controles uitvaardigen. Politici krijgen burgers over de vloer die zich afvragen wat hun tien vierkante metertjes kasseien voor de oprit nu voor verschil maken. Gemeenten maken geen prioriteit van de controle. Daar zullen ze, een jaar voor de gemeenteraadsverkiezingen ook niet mee beginnen.

Maar zonder doelgerichte maatregelen verandert er niets. Water wil naar beneden. Daar helpt geen lievemoederen aan. Ofwel houden we daar rekening mee, ofwel niet. En dan worden beelden van hozende overstromingsslachtoffers vaste prik in het avondjournaal.


13/09/2005 Door Bart Sturtewagen

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB