Schatrijk en diep gelukkig


Het midden van de nineties. In een Antwerpse tram wordt de bejaarde Marie-Louise brutaal van haar handtas beroofd door Mohammed L., een zestienjarige Belg. Een expert wordt voor de camera gehaald. Die zegt: 'Er moeten meer sociale woningen komen.' Marie-Louise verschijnt niet in beeld. Slachtoffers waren in die tijd minder belangrijk. Medelijden met de dader primeerde. Dat het hondje van Marie-Louise, een achtjarige Yorkshire Terrier, in alle commotie tussen de tramdeur gekneld raakte en overleed, vermeldt niemand.


Hoe was dat in godsnaam mogelijk? Omdat, ook na de val van de Berlijnse Muur, mensen ideologisch bleven denken. In West-Europa was het multiculturalisme tot 2001 de overheersende denktrant. Het ging om 'een politieke ideologie die een actieve bevordering van de culturele diversiteit voorstaat door middel van toekenning van verschillende rechten aan verschillende minderheden, zonder daarbij de dominante nationale cultuur als leidend te beschouwen.' Aldus de Nederlandse filosoof Rob Wijnberg. Dat culturele diversiteit nood heeft aan de veilige bedding van de democratische rechtsstaat, met bijzondere aandacht voor mensenrechten: het ontging de bevlogen believers van toen volkomen.

De hond is dood, Marie-Louise ligt bloedend op de grond. Haar pols is verstuikt, want ze gaf haar handtas niet goedschiks af. Had ze beter wel gedaan, aldus een befaamd criminoloog, je mag nooit weerstand bieden. Dat is gevaarlijk. 'Sacoche' met droge ogen afgeven. En meer sociale woningen bouwen dus. Alsof een keuze tussen preventie en repressie onvermijdelijk is. Alsof ze niet hand in hand kunnen gaan. Wat waren we verblind in die tijd. Misschien werden we zelfs onderdrukt: het was niet eenvoudig om het multiculturalisme in vraag te stellen zonder van verborgen totalitaire aspiraties te worden beschuldigd. Hitler en zo. Altijd weer Hitler.

Maar nu even verder in de tijd. December 2010. Het vriest dat het kraakt. Min zeven. Daklozen zoeken beschutting. Het is niet vanzelfsprekend om die in het rijke België te vinden, hoewel lage temperaturen in de winter nauwelijks verrassend kunnen worden genoemd. Maar nu concreet, waarheen? Er zijn kazernes. Er zijn vakantiecentra. Het kan toch niet dat in een beschaafd land mensen omkomen van kou? Er wordt een deskundige bijgehaald, Johan in het dorpscafé. Hoe vinden we dringend een oplossing? Antwoord: 'België werkt niet. Daar ligt de kern van het probleem.' Voorwaar een troost wanneer je bezig bent met dood te vriezen.

In vijftien jaar tijd is de heersende ideologie compleet veranderd. Het multiculturalisme moest het veld ruimen voor het nationalisme. Dat is geen toeval. Het laatste is een reactie op het eerste. Door het cordon sanitaire bleef het multiculturalisme als heersende ideologie bij ons langer overeind dan in onze buurlanden. Het debat werd immers niet met intellectuele, maar met ethische argumenten gevoerd. Dus bleef het uit: wie sprak, was een schurk. Daarom is de reactie hevig, de wraak zoet. Vandaag hoor je een nationalist te zijn. Terwijl je vroeger in elke volzin plaats moest ruimen voor het woordje verdraagzaamheid, mag je nu Vlaanderen niet vergeten bij iedere toespraak die langer duurt dan vier minuten.

Natuurlijk hebben het multiculturalisme en het nationalisme veel gemeen. Vooreerst is er de wederzijdse afkeer van elkaar, een afkeer die verder gaat dan het herbergzame meningsverschil. Niet alleen de mening wordt verworpen, ook de persoon die ze uit. Vervolgens verkiezen beide ideologieën het beginsel boven het individu. Een bloedende oude dame, een dode hond? Ach wat, als er maar sociale woningen komen. Verkleumde migranten? Oké, dat zal wel, maar wat we nodig hebben is meer Vlaanderen. Dan zullen al die koulijders vanzelf naar hun land terugkeren.

Ideologisch geïnspireerde mensen geven altijd het juiste antwoord. Het is zelden een antwoord op de gestelde vraag. Dat komt omdat de vraag verkeerd is. Die gaat vaak uit van een heel concrete mens in nood. En mensen in nood zijn er niet, kunnen er niet zijn, wanneer de ideologie in al haar glansrijke volheid wordt toegepast. De grootste vijand van de ideologie is de werkelijkheid. Zij verhindert ons te zijn wat we zouden moeten zijn.

Vroeger: diep gelukkig in de multiculturele samenleving. Nu: schatrijk in het onafhankelijke Vlaanderen.

Toch blijf ik een voorstander van verdraagzaamheid. Toch hou ik van Vlaanderen.

Rik Torfs


DS, 09-12-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB