Vergrijzing achter de tralies
Driemaal meer 60-plussers in gevangenis in twaalf jaar tijd

maandag 29 november 2010
Auteur: Steven De Bock
Bron: De Standaard

BRUSSEL - Het aantal 60-plussers in de gevangenissen is in twaalf jaar tijd verdrievoudigd. 'We moeten beginnen denken aan een aparte vleugel.'


Ze zijn geen uitzonderingen meer, de zestigplussers die zich in de criminaliteit wagen.

'Een verklaring hebben we er niet voor', zegt een ervaren drugsspeurder. 'Maar we merken wel dat er de jongste tijd opvallend veel oudere verdachten tegen de lamp lopen wegens drugssmokkel of -handel. We noemen ze onder elkaar al de Benidorm bastards.'

Objectieve cijfers uit de Belgische gevangenissen bevestigen die evolutie. Uit het activiteitenverslag van 1998 blijkt dat er toen 117 gevangenen van boven de zestig jaar waren, op een totaal van 8.700 gedetineerden. Begin oktober van dit jaar bedroeg het totale aantal gedetineerden ongeveer 10.500, een toename met zowat 20 procent. Het aantal 60-plussers steeg in diezelfde periode tot 328. Een toename met liefst 180 procent.

Het grootste deel van oudere gedetineerden is tussen 60 en 70jaar oud. Maar er zijn er negenenvijftig die tussen 70 en 80jaar oud zijn. Negen gedetineerden zijn zelfs 80 of ouder.

De ouderdomsdekens van de Belgische gevangenissen zijn momenteel 83jaar oud. Onder hen de beruchte Hongaarse dominee Andras Pandy.

Voorlopig zit Pandy nog altijd in de gevangenis van Leuven Centraal. Zolang zijn gezondheid het toelaat, zal hij daar ook blijven. En dat geldt ook voor andere kranige criminelen, zoals de 78-jarige moordenaar Jan Caubergh. Hij maakt deel uit van de 'negatieve selectie', de mannen die nooit vrij zullen komen wegens 'te gevaarlijk'.

'Er bestaat binnen het gevangeniswezen nog geen speciaal programma voor oudere gedetineerden', zegt woordvoerder Laurent Sempot. 'De beslissingen worden per individu genomen. Als een oude gedetineerde goed te been is, krijgt hij dezelfde behandeling als andere gedetineerden. Begint het wat slechter te gaan, dan geven we hem een cel op de benedenverdieping. Indien nodig, plaatsen we hem in Vlaanderen over naar Brugge of Merksplas, waar we extra begeleiding en zorg kunnen bieden.'

Een speciale bejaardenvleugel bestaat dus nog niet. 'Toch moeten we daar stilaan over beginnen na te denken', zegt Engelbert Brebels, directeur van de gevangenis van Merksplas.

'We krijgen hier meer en meer oude gedetineerden binnen uit andere gevangenissen. Hun zelfredzaamheid is kleiner geworden. We hebben hier al verschillende oudere gedetineerden in een rolstoel. Sommigen gaan ook geestelijk achteruit. En een dementerende verzorgen in een gevangenis, dat is niet eenvoudig.'

In afwachting van een officiële bejaardengevangenis verblijven de hoogbejaarden in Merksplas in de verzorgingsafdeling. Het regime is er aangepast.'We hebben daar een zaal waar de gedetineerden overdag samen zitten en waar vrijwilligers activiteiten organiseren', zegt Brebels. 'Bingo bijvoorbeeld. Inderdaad, net zoals in bejaardentehuizen.'

Eigen mening:
Het is toch opmerkelijk dat meer en meer bejaarden in de gevangenis zitten. Hoe zou dat komen? Willen ze een centje bij verdienen om hun (te) kleine pensioen aan te vullen? Of willen ze hun geld niet uitgeven aan de (te) hoge kosten voor een bejaardentehuis? Of zijn ze gewoon zo eenzaam en hebben ze geen geld meer en geen familie die hen steunt, dat ze maar in de gevangenis gaan zitten en zo hun laatste dagen slijten tussen andere gedetineerden? God mag het weten. Zoals het artikel zegt, zijn er vele bejaarden die extra hulp nodig hebben. Hulp die ze in de gevangenis niet kunnen geven. De gevangenis kan toch geen vervanging zijn van het bejaardentehuis! Ik vind dat men hier iets moet aan doen, maar wat?!

Bij het lezen van dit artikel was ik wel geschrokken. Net als Jente begrijp ik niet waarom er zo veel gepensioneerden nog crimineel worden. Moeten ze er op die leeftijd nog aan beginnen? Bovendien vind ik de drugsmokkel en -handel al een zware misdaad. Is het voor hen misschien gemakkelijker om in dit wereldje terecht te komen zonder betrapt te worden? Want wie beschuldigt er nu een bejaarde van drugshandel? Het is zelfs als zo erg dat gevangenissen moeten nadenken om een plaatsje voor de bejaarden te creëren. Ik blijf het allemaal zeer vreemd vinden. Het is voor mij ook moeilijk om me voor te stellen hoe de oude gedetineerden samen bingo spelen. Een activiteit die je niet aan een gevangene toeschrijft. Wat een abnormaal beeld!

Vergrijzing achter de tralies

Ik ga niet gissen naar de verschillende redenen waarom het aantal oudere gedetineerden stijgt in de gevangenissen omdat dit uiteenlopende redenen kan hebben. Wel wil ik een uitspraak doen over het bouwen van een gevangenis voor bejaarden. Ik vind het noodzakelijk dat er waar mogelijk rekening gehouden wordt met de gezondheidstoestand van alle gedetineerden. Daaronder versta ik de hoogstnoodzakelijke dingen, zoals de gedetineerden die niet goed te been zijn op de benedenverdieping plaatsen, dementerende bejaarden extra aandacht verschaffen,... Bingo en andere activiteiten behoren zeker niet tot de noodzakelijke aanpassingen.

Ik vind dat er een duidelijk onderscheid moet zijn tussen een gevangenis en een bejaardentehuis. Gedetineerden zijn daar om een straf uit te zitten en niet om van het leven te genieten.