Verzwakt samenlevingsmodel


WIE ooit de geschiedenis moet schrijven van de BHV-saga en hoe die België aan de rand van de institutionele afgrond bracht, staat voor een flinke uitdaging. Hoe immers uit te leggen dat de paarse partijen die de federale meerderheid vormen zich lieten opsluiten in een logica die fataal tot een kortsluiting met hun Franstalige partners moest leiden? Als SP.A en VLD zich er een jaar geleden niet toe hadden verbonden het arrondissement onverwijld te splitsen, had alles heel anders kunnen lopen. Maar ze hebben het wel gedaan en dus moeten ze nu hun woord gestand doen.


Toestaan dat dit dossier werd losgekoppeld van andere communautaire twistpunten, was een onderhandelingsstrategie die perfect in het kraam van de oppositie paste. Maar voor de paarse partijen maakte ze de ruimte voor een compromis zo klein dat een mislukking onvermijdelijk werd. Ofwel konden ze hun splitsingsbelofte niet nakomen, ofwel moesten ze er een ongehoorde prijs voor betalen. Eender hoe kwamen ze als verliezer uit de strijd. Dat hadden ze vooraf moeten beseffen.

Door het debat eindeloos te laten aanslepen, hebben ze bovendien de schade alleen nog maar verder laten oplopen. Intussen is het communautaire klimaat verziekt en heeft de politiek van zichzelf een beeld van onbetrouwbaarheid en onvermogen opgetrokken. Geen enkele partij die het Algemeen Belang als richtbaken van zijn politiek handelen heeft, wint daarbij.

Maar betekent dat nu dat het beter is om met deze ruzie op te houden en over te gaan tot de orde van de dag? Moet het argument dat er in tijden van economische vertraging geregeerd moet worden, en dat een val van de regering nu wel het allerslechtste zou zijn, de doorslag geven? Moeten de Vlamingen zich er daarom maar bij neerleggen dat ze niet tegen de wil van de Franstaligen kunnen ingaan, ook niet als ze het recht aan hun zijde hebben? Als dat de conclusie na een jaar touwtrekken is, komt België als samenlevingsmodel niet versterkt, maar juist dodelijk verzwakt uit de strijd.

Het binaire federalisme, waarvan Vlamingen en Franstaligen de twee grote componenten uitmaken, is inherent instabiel. Het kan slechts overleven als de wil bestaat om elkaar constructief tegemoet te treden. Federale loyauteit noemen we dat. De minimale uiting daarvan moet de naleving van de institutionele logica zijn. België bestaat uit gewesten en gemeenschappen, de grenzen van die entiteiten moeten onbetwist zijn. Binnen die grenzen moeten de democratische rechten van alle inwoners, ongeacht hun taal, erkend en gerespecteerd worden.

Het bestaan van Brussel-Halle-Vilvoorde is een institutionele anomalie. Het staat haaks op de staatsindeling die in de grondwet is ingeschreven. Accepteren dat die situatie onveranderlijk is, omdat de Franstaligen anders met een politieke splinterbom dreigen, is vragen naar wie nu eigenlijk het meest aan het voortbestaan van dat België is gehecht. Zijn het de Franstaligen die dat bij iedere communautaire discussie luidop beweren? In dat geval volstaat het dat ze verzaken aan de alarmbel.

Geen enkele Franstalige inwoner van Vlaams-Brabant zal één haar worden gekrenkt. Geen enkele zal één democratisch recht - taalgebruik, stemrecht, vereniging, meningsuiting - verliezen. België zal van een splijtzwam zijn bevrijd en de weg naar een bloeiend coöperatief federalisme ligt open.


03/05/2005 Door Bart Sturtewagen

©Copyright De Standaard

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB