Cubaanse dissident voelt schaamte voor zijn land


De Cubaanse dichter en journalist Raúl Rivero gaat deze week in ballingschap in Spanje. Twintig maanden gevangenis braken hem.


,,Het was een ontzettend moeilijke beslissing'', laat Rivero telefonisch weten. ,,Ik heb de afgelopen vijftien jaar genoeg kansen gehad om te vertrekken. Maar nu zijn de omstandigheden volstrekt anders.''

Met hulp van de Spaanse regering lukte het hem en zijn familie na vier maanden Cuba te verlaten. Sinds vorige week is hij met zijn vrouw, zijn hoogbejaarde moeder en zijn aangenomen dochter in Madrid, op uitnodiging van de Spaanse regering. Hij zal er blijven.

Vroeger werd hij vaak gearresteerd en bedreigd. Nu is hij veroordeeld voor twintig jaar. Na 20 maanden cel werd hij in november 2004 om gezondheidsredenen vrijgelaten, maar hij kon elk moment weer worden opgepakt. ,,Ik ben nu 60 en ik heb nog 18 jaar cel te goed; dat is in feite levenslang. Bovendien heb ik grote problemen met mijn gezondheid.''

,,De eerste 11 maanden zat ik in een smalle, heel vochtige isoleercel. De eenzaamheid was extreem zwaar -fysiek en mentaal. Je zag de gezichten van andere gevangenen niet. Die periode heeft mijn gezond heid het meest aangetast.'' Later ging het beter. Rivero zat met twee anderen in een cel. Hij mocht het journaal zien en kranten lezen, en hij had contact met andere gevangenen.

,,Ik voel triestheid en medelijden voor mezelf, voor mijn land, voor mijn vrienden en familie die achterblijven. Al was dit natuurlijk het risico vanaf het moment dat ik besloot onafhankelijke journalistiek te gaan bedrijven binnen een totalitair regime.''

Probeert Castro de publieke opinie te beïnvloeden, door Rivero te laten gaan juist nu in Genève de VN-Mensenrechtencommissie bijeenkomt? ,,Het zou kunnen'', zegt de schrijver. Hoe dan ook, dat het de regering eindelijk gelukt is hem te doen vertrekken, ziet hij niet als een nederlaag. ,,Ik voel plaatsvervangende schaamte. Het is ongelooflijk dat je, om aan de macht te kunnen blijven, mensen moet uitzetten die in dat land zijn geboren en van hun land houden; dat is triest en ik schaam me er diep voor.''

De regering zal daar anders over denken. ,,Mijn vertrek geeft ze lucht. Mijn werk werd gepubliceerd door media in heel Latijns-Amerika en Europa.'' Maar er zitten nog steeds 21 journalisten vast, zegt Rivero. ,,Toen we in 1995 met onafhankelijke journalistiek begonnen, geloofde niemand in het idee. Korte tijd later waren we met meer dan honderd mensen.''

In Spanje gaat Rivero zich vrijwel volledig wijden aan de journalistiek. ,,Het dagblad El Mundo heeft me een column aangeboden. Ik ga ook werken voor kranten in Mexico, Costa Rica en in Miami.''

Ook voor dichten blijft tijd. ,,De poëzie staat me niet toe romans te schrijven, dan voelt ze zich bedrogen, maar journalistiek mag wel want ze weet dat je van poëzie niet kunt leven.''

Wanneer Rivero zal terugkeren, is volstrekt onduidelijk. ,,Dat hangt van de ontwikkelingen in Cuba af. Ik ga niet terug naar hetzelfde land vanwaaruit ik net ben vertrokken, met de permanente dreiging van een arrestatie, waarna mijn familie maanden moet wachten tot ze me laten gaan. Ik ga alleen terug naar een land waar ik kan schrijven en zeggen wat ik wil, want dat is het land waar ik ben geboren.''


Dichter en dissident

Raúl Rivero (59) is een van Cuba's meest gerenommeerde dichters van zijn generatie en een van de meest vooraanstaande Cubaanse dissidenten. Aanvankelijk steunde hij de Cubaanse Revolutie. Hij bekleedde belangrijke functies bij de officiële journalistenbond en schrijversbond. In 1990, na de val van de Berlijnse Muur, riep hij Fidel Castro op tot een nationaal debat over de toekomst van Cuba. Op slag werd hij uit al zijn functies ontzet. In 1995 richtte hij het onafhankelijke persbureau Cuba Press op, waarna hij regelmatig werd gearresteerd. Begin 2003 werd Rivero samen met 74 andere dissidenten opgepakt, en veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf. In hetzelfde jaar won hij de Unesco-prijs voor persvrijheid. Na 20 maanden cel kreeg hij verlof om gezondheidsredenen, maar hij kon elk moment weer zonder proces opnieuw worden opgesloten.


Trouw, 07-04-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB