Duitsers vragen van rechter schonere lucht in hun stad

door Eric Brassem


In diverse Duitse steden hebben burgers rechtszaken aangespannen. Ze eisen maatregelen tegen te hoge concentraties fijnstof.


Burgers uit München volgen vandaag het voorbeeld van enkele inwoners van Berlijn: zij stappen naar de rechter om in kort geding maatregelen af te dwingen tegen fijnstof. Ook in Stuttgart, Dortmund en andere grote Duitse steden worden juridische stappen ondernomen.

,,Een beetje overdreven'', vindt Sandi Knape het proces. De jonge Berlijnse geniet met vrienden op een terrasje van de prille lentezon. ,,Mijn sigaret hier is vast schadelijker dan dat fijnstof.''

Pal langs de drie roekeloze zonaanbidders kruipen de stinkauto's over de Frankfurter Allee. Aan de overkant staat een van Berlijns tientallen luchtmeetpunten. De container waarin de vervuiling wordt gemeten, zou niet misstaan als kunst installatie in een van Berlijns hippe ateliers. Op het dak bungelen een soort omgekeerde prullenbak, een trechtertje en een melkfles.

Het 'kunstwerk' mat dit jaar al op meer dan 20 dagen overschrijdingen van de EU-norm voor fijnstof -maximaal 50 microgram per kubieke meter. Het roet komt vooral van dieselauto's. Daarvan heeft Duitsland er veel; de meeste zonder roetfilter.

Volgens EU-bepalingen die op 1 januari van kracht werden, kan de Europese Commissie ettelijke miljoenen aan boetes opleggen, als de waarden op meer dan 35 dagen per jaar worden overschreden. Ook burgers mogen klagen, bepalen de regels.

Drie bewoners van de Frankfurter Allee, in de Oost-Berlijnse wijk Friedrichshain, maakten maandag als eersten gebruik van dat recht. De milieuorganisatie Deutsche Umwelt hilfe (DUH) betaalt hun proceskosten. Ze eisen onmiddellijke maatregelen, opdat het kankerverwekkende fijnstof in hun straat niet meer dan de maximale 35 dagen over hen zal neerdalen. In München zijn deze week de waarden op sommige plekken al 35 dagen overschreden.

Dat staat ook te gebeuren in de Berlijnse Frankfurter Allee. Zo'n 80000 auto's persen zich dagelijks door deze flessenhals. De betrekkelijk benauwde straat ligt in het verlengde van de Karl Marxallee, een weidse zesbaansboulevard in sociaal-realistische pronkstijl.

Ook Sandi Knape woont aan de gewraakte straat, maar ze klaagt niet. ,,Ik woon hier omdat ik van het stadse leven houd. Een beetje luchtvervuiling hoort er gewoon bij'', vindt ze. ,,Als je al wilt klagen, moet je niet bij de autoriteiten zijn, maar bij de producenten van vervuilende auto's. Wat ook helpt: zelf minder rijden, in een zuinigere auto.''

Daar denkt klager en straatgenoot Ringo Müller anders over. Volgens EU-schattingen kost fijnstof jaarlijks 310000 Europeanen het leven, voert hij aan. ,,De staat heeft de plicht zijn burgers voor milieuvervuiling te behoeden'', redeneert de student, die dezer dagen bestormd is door journalisten. Aan verhuizen denkt Müller niet, vertelde hij de Berliner Zeitung. ,,De stad, en ook deze straat, is er tenslotte om in te wonen.''

De Duitse regering en de deelstaten ruziën over een plan om roetfilters fiscaal aantrekkelijk te maken. De vraag is wie dat plan betalen moet. Ook de autoriteiten van Berlijn hebben een eigen plan opgesteld tegen roetuitstoot in de binnenstad. Maar dat treedt pas in werking in 2008.

,,Veel te laat, veel te weinig'', noemt Jürgen Rensch van de DUH deze plannen. De door de DUH betaalde advocaten laten in hun vordering in het midden hóe de autoriteiten overschrijding van de norm moeten voorkomen. ,,Te denken valt aan een rijverbod voor dieselauto's zonder roetfilter'', zegt Rensch.

De advocaat Löwenberg vreest dat het kort geding van zijn cliënten niet snel soelaas biedt. De rechterlijke molens malen langzaam. ,,Ik denk dat de uitspraak nog wel zes maanden op zich laat wachten.''


Trouw, 24-03-2005

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB