Het is vrijdag en voor Annick De Weirdt (36) is het weekeinde al begonnen. Ze werkt vier vijfde en gaat straks tegen drieën haar twee zonen, Seppe (8) en Lander (6), van school halen. Voor haar ligt een ringmap met de facturen die ze de voorbije maanden van de school heeft ontvangen. 'Gemiddeld zitten we aan twintig euro per kind elke maand. Dat valt goed mee', zegt ze.

Het gezin Goris-De Weirdt heeft geen recht op een schooltoelage. Het maandelijkse gezinsbudget bedraagt netto zo'n drieduizend euro. De schoolkosten nemen daarvan maar een miniem deel in beslag, heeft Annick De Weirdt berekend. 'Die kosteloosheid van het lager onderwijs die de minister heeft aangekondigd... Ja, we mogen wel zeggen dat daar sprake van is. We betalen voor het hele schooljaar maar 20 euro per kind voor alle schoolactiviteiten. Voorts krijgen we die factuur van gemiddeld 20 euro per maand, maar dat is voor extraatjes zoals fruitsap tijdens de pauzes, het schooltoezicht over de middag en een abonnement op Zonnekind. Toen de kinderen kleiner waren, betaalden we een stuk meer voor de opvang.'

Seppe en Lander volgen les aan de vrije basisschool in Nazareth. Dat hun schoolkosten binnen de perken blijven, heeft volgens hun moeder veel te maken met de houding van de schooldirectie en de ouderraad. 'Als je als school veel geld hebt, is het gemakkelijk om onbelemmerd schoolactiviteiten te organiseren. Maar onze school is altijd heel prijsbewust met die zaken omgegaan. Bij elke culturele activiteit, elke schoolreis maakt de directie een afweging - is het niet te duur? - zodat alle leerlingen kunnen deelnemen. De leerlingen gaan bijvoorbeeld zelden naar een toneelstuk. De school haalt wel een theatergroep naar de school, en nodigt dan de leerlingen van de andere vestigingen uit. Op die manier spaar je de kosten voor de bus uit.'

Ook de ouderraad zet diverse acties op het getouw die geld binnenbrengen: een quiz, een wijn- of koekjesverkoop. Daardoor kan elke factuur voor een uitstap per schoolkind met een of twee euro naar beneden.

Bij het begin van het schooljaar trokken Seppe en Lander elk met een boekentas en een pennenzak naar school. Dat was de enige uitgave die het gezin voor schoolmateriaal had moeten doen. 'Al de rest hebben ze gekregen: agenda, twee ringmappen, stiften, potlood, slijper, lijm... De ouders zijn daarover goed geïnformeerd, geen klachten daarover.'

Voor de turnles is voor elk kind twaalf euro betaald, voor een gymbroekje en T-shirt.

'Voor het schoolzwemmen heb ik nog nooit een rekening gekregen. Het gemeentebestuur betaalt de bus die de leerlingen naar het zwembad brengt. De gemeente doet dat voor alle scholen, om het even tot welk net ze behoren.'

Annick De Weirdt verwacht wel dat de schoolkosten in het secundair onderwijs zullen toenemen, maar het houdt haar nog niet wakker. Het gezin legt ook nog geen geld opzij voor de hogere studies van hun twee zonen. 'Zolang we beiden werk hebben, maken we ons geen zorgen. Maar als lid van de ouderraad zie ik wel dat er ouders zijn voor wie de schoolkosten wel zwaar om dragen zijn. Een gescheiden moeder bijvoorbeeld, met maar één inkomen, die betaalt de schoolkosten via maandelijkse afbetalingen.'

'Bij ons gaan de meeste uitgaven voor de kinderen nog altijd naar kledij. Ze groeien er zo snel uit, en ze moeten toch deftig gekleed naar school kunnen gaan.'

Middelbaar

De zoon van Patrice Hugaert, Jef (13), stapte dit schooljaar over naar het secundair onderwijs. Hij volgt een technische opleiding aan Don Bosco in Gent. 'Ik ben ervan geschrokken hoeveel duurder het middelbaar is. Jef heeft net een tweedaagse uitstap gedaan naar het Flanders Field-museum in Ieper. Prima initiatief, maar de overnachting kostte 100euro. Dat is veel geld.'

Patrice Hugaert (51) is een bewust alleenstaande moeder. Ze vroeg een schooltoelage aan, maar vreest dat ze met haar maandelijkse netto-inkomen van 1.900 euro boven de maximumgrens zit. De schoolkosten voor Jef bedragen gemiddeld 150 euro per maand. 'Boeken, een rekenmachine, kopies... Jef krijgt speciale begeleiding. Hij kan alles niet zo snel verwerken, schrijft ook traag. Voor de Franse les worden alle notities voor hem gekopieerd. En ik help hem iedere dag anderhalf tot twee uur. Voorlopig lukt het hem. Maar het zijn kosten die erbijkomen, en dat houdt me bezig. Ik zou niet graag mijn werk verliezen.'

Elk gezin moet de kans krijgen om hun kinderen onderwijs te laten volgen. In de lagere school zijn de kosten miniem, omdat de scholen spaarzaam zijn en afwegen of iedereen dit kan betalen.
De meeste middelbare scholen houden hier geen rekening mee. Terwijl er ouders zijn die de kosten niet kunnen betalen. Er zijn wel studiebeurzen maar op de één of andere manier hebben sommige ouders die het nodig hebben hier geen recht op. Ook de middelbare scholen zouden spaarzaam moeten zijn, en met iedereen rekening houden.