MOORDEND JAAR EN FIT ALS EEN HOENTJE


Op het Amerikaanse verkiezingssysteem is veel aan te merken - in de eerste plaats dat het niet altijd de beste president oplevert. Maar de lange, gruwelijke marathon naar het Witte Huis geeft de kandidaten wel de kans te bewijzen dat ze een uitstekende conditie hebben en stressbestendig zijn.


Al meer dan een jaar doorkruisen ze het land in een moordend tempo. En toch kan de minste blijk van vermoeidheid fataal zijn: de Amerikanen willen erop kunnen vertrouwen dat hun commander in chief te allen tijde fit is om hun veiligheid te waarborgen. Immers, de man of de vrouw in het Witte Huis heeft de vinger op de atoomknop.

Rudy Giuliani's griepje en ziekenhuisbezoek, eind vorig jaar, leverden Amerika's Burgemeester - ongewenste - krantenkoppen op. Eerder al had hij moeten verzekeren dat de prostaatkanker waarvoor hij in 2001 behandeld was, volledig genezen was. Vooral voor John McCain zou gezondheid in het najaar een thema kunnen worden. De senator, die op de vooravond van de Republikeinse conventie deze zomer (29 augustus) 72 jaar wordt, is immers al twee keer (in 1993 en 2000) geopereerd wegens een gevaarlijke vorm van huidkanker.

Van de president wordt verwacht dat hij jaarlijks, na een uitgebreid doktersbezoek, een gedetailleerd gezondheidsbulletin publiceert. Dick Cheney's hartproblemen zijn dan ook een reden, zij het maar een van de vele, waarom de vicepresident niet van het (formele) presidentschap moest dromen.

Een campagne voor het Witte Huis is niet alleen lichamelijk erg belastend voor een kandidaat. Ook psychologisch. Het vergt stalen zenuwen om de ene nederlaag na de andere te incasseren en zonder de minste zweem van wanhoop voort te ploeteren. Hillary Clinton is momenteel zo goed als afgeschreven, maar het is haar niet aan te zien.

Super Duper Tuesday, 5 februari, was geen slechte dag voor Clinton, maar het was verre van een overweldigend succes. Barack Obama zette zichzelf neer als een kanshebber. Sindsdien leed Clinton acht nederlagen. Obama bouwde een voorsprong op inzake pledged delegates (afgevaardigden naar de partijconventie die moeten stemmen voor de kandidaat die in hun district won). Die kloof kan Clinton niet meer overbruggen, tenzij ze 91 procent van de resterende delegates wint. En dat is hoogst onwaarschijnlijk.

De komende week ziet er al niet beter uit: Hawaï gaat dinsdag vrijwel zeker naar native son Obama. Wisconsin, diezelfde dag, waarschijnlijk ook. De peilingen geven Clinton pas weer hoop voor Texas en Ohio, op 4 maart, en Pennsylvania, op 22 april. Vier maart: dat is nog meer dan twee weken en dat is waarschijnlijk te lang. De grond glijdt weg onder Clintons voeten.

Obama krijgt een aura van 'onvermijdelijke' winnaar. Grote vakbonden spreken hun steun voor hem uit. Clintons geldschieters geven niet thuis. Haar medewerkers ruziën. Obama lokt vrouwen, arbeiders en zelfs latino's - haar trouwste kiezers - van haar weg. Superdelegates die Clinton steunden, lopen over naar Obama.

Superdelegates (gekozenen en bestuursleden van de partij) zijn unpledged, dat wil zeggen dat ze volkomen vrij zijn te stemmen zoals ze willen. Zij krijgen vrijwel zeker een cruciale rol in het selectieproces aangezien het ernaar uitziet dat niemand aan het einde van de rit de vereiste 2.025 stemmen zal hebben. Daartoe zou Obama 81 procent van de overblijvende delegates moeten veroveren.

Bij de superdelegates ligt Clinton momenteel op kop met 242 tegen 156. Maar dat kan veranderen. De invloedrijke linkse pressiegroep MoveOn.org lanceerde een petitie onder haar 3,2 miljoen leden om superdelegates aan te manen zich achter de keuze van de kiezer (onder verstaan: Obama) te scharen.

Het Amerikaanse verkiezingssysteem geeft de kandidaten de kans om, behalve hun lichamelijke en geestelijke fitheid, ook hun organisatorisch talent te bewijzen. Obama heeft veel te danken aan zijn verfrissende boodschap en zijn gloedvolle stijl. Maar hij reed tevens een haast feilloos parcours. Hij toonde aan dat hij strategisch kan denken en een budget kan beheren. De Clintons, die de faam hadden onovertroffen campaigners te zijn, vonden hun meerdere.

In de media en op het internet stellen de amateur-psychologen al de vraag: Can Mrs Clinton Lose (Peggy Noonan, Wall Street Journal, 8 februari)? Kan Clinton, die er zo prat op gaat dat ze hard is als staal en dat alle Republikeinse aanvallen van haar afdruipen, psychologisch een nederlaag verwerken?

Kan Clinton zoveel defaitisme nog ombuigen? Haar beste strategie en enige hoop is nu de kiezers, het partij-establishment en de linkse pressiegroepen ervan te overtuigen dat Obama weliswaar fantastisch is, maar dat het geenszins een uitgemaakte zaak is dat hij het Witte Huis kan heroveren voor de Democraten.

Zelfs nu, op het hoogtepunt van de Obamania, geven de peilingen hem slechts een lichte voorsprong op de Republikein John McCain. En Obama is zelfs nog niet door de mediamangel gehaald. Schoorvoetend beginnen de commentatoren nu de vraag te stellen: wat is eigenlijk Obama's programma en heeft hij enige kans om zijn beloften waar te maken? Voor Clinton komen deze vragen en de ontnuchterende antwoorden (DS 12 februari) wellicht te laat.


DS, 16-02-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB