De wereld wil graan, graan en nog eens graan


De graanprijzen zijn gestegen tot recordhoogte. Een Belgische boer jubelde deze week op tv dat hij 195 euro vangt voor een ton: een verdubbeling in een jaar tijd. Wat is er aan de hand met het graan?


Feitelijk is de prijs van graan, een verzamelnaam voor gewassen als tarwe, maïs en rogge, al veel langer aan het stijgen. Dat zegt Kees de Bont van het Landbouw Economisch Instituut (LEI). „In de zomer van 2006 heerste er grote droogte in Europa en Australië die de oogst goeddeels deed mislukken. Er is in die tijd ingeteerd op de voorraden, die flink zijn geslonken.”

Terwijl de voorraden zijn gekrompen, neemt de vraag naar graan juist explosief toe. Zo snel zelfs dat ook de redelijke oogst die voor dit jaar wereldwijd wordt voorzien niet voldoende is om de prijs te stabiliseren. De vraag groeit nog steeds sneller dan het aanbod.

De Food and Agricultural Organisation (FAO) becijferde in een deze maand verschenen rapport dat de graanvoorraden dit jaar nog verder zullen afnemen. De verwachte oogst neemt weliswaar toe met bijna 5 procent ten opzichte van 2006, maar dat was een absoluut rampjaar. Ten opzichte van 2005 neemt de productie toe met ruim 2 procent. Die gemiddelde stijging van 1 procent per jaar loopt achter op de vraaggroei, gemiddeld 1,5 procent per jaar.

Er is volgens De Bont een aantal factoren van invloed op de vraag naar graan. „In de eerste plaats is er de sterke groei van de wereldeconomie die de vraag stuwt. Landen als China en India groeien snel en dat vertaalt zich in een grotere vraag naar graan.” Waar de inkomens stijgen, neemt de vraag naar voedsel toe, luidt een economische wet.

Maar er vindt in die landen ook een verschuiving in het gebruik van graan plaats. Waar mensen meer te besteden hebben, willen zij ook andere voeding, waarbij met name vlees in beeld komt als het inkomen voldoende is gestegen. Voor de productie van een kilo vlees is ongeveer vier kilo aan granen nodig, en de verwachting is dat de vleesconsumptie in opkomende economieën alleen maar zal stijgen.

Naast de groeiende vraag naar graan als voedsel neemt ook de vraag naar graan voor de productie van biodiesel toe. „De energieprijzen stijgen nu al jaren achtereen, waardoor het interessanter wordt om biodiesel te produceren”, zegt De Bont. „Investeringen in technologie om biodiesel te produceren nemen toe, waardoor de productie weer goedkoper kan.” Dure olie kan zo vervangen worden door ethanol. En ook de Europese Commissie wil meer biodiesel gebruiken. Al die factoren zorgen ervoor dat de vraag naar granen om brandstof mee te produceren de komende jaren zal toenemen.

Los van de factoren die de vraag beïnvloeden, heeft ook graan te maken met een wereldwijd overspannen vraag naar rendement. Gewoonlijk meden beleggers de saaie, vaak door overheidssubsidies bepaalde, markt van granen. Maar dat lijkt nu veranderd. „Er zit beweging in de markt, dus dat biedt kansen voor speculanten”, ziet ook De Bont. „Maar of de prijsstijging ook daaruit te verklaren is, durf ik niet te zeggen.”


Trouw, 26-07-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB