Liever een zwarte president dan een vrouw


Barack Obama is een afstammeling van slavenhouders, niet van slaven. Zwarte kiezers beginnen hem stilaan te steunen. Dat is slecht nieuws voor Hillary Clinton. Met wie willen de Democraten geschiedenis schrijven? Een zwarte of een vrouw?


Het stadje Selma in de Amerikaanse staat Alabama herdenkt vandaag de protestmars van de zwarte voorvechter dominee Martin Luther King naar de Edmund Pettusbrug, op 9 maart 1965. Twee dagen eerder hadden blanke politiemensen daar een betoging voor stemrecht voor zwarten hardhandig uiteen geklopt.

Op 21 maart vertrok de derde mars van Selma naar Montgomery. Toen de betogers vier dagen later in de hoofdstad aankwamen was de stoet aangezwollen van 3.200 tot 25.000. Vijf maanden later ondertekende de Democratische president Lyndon Johnson een historische wet die het stemrecht voor zwarten beschermde. Voortaan zouden blanke machthebbers geen foefjes meer kunnen verzinnen om zwarte Amerikanen weg te houden uit het stemhokje.

Vandaag wordt er hard gestreden om de zwarte stem. En dus waren de Democratische presidentskandidaten Hillary Clinton en Barack Obama vorig weekeinde in Selma. Beiden spraken zwarte kerkgangers toe.

Hillary Clinton deelt in de warme genegenheid die de zwarte Amerikanen voelen voor haar man, ex-president Bill Clinton. Schrijfster Toni Morrison noemde hem ,,onze eerste zwarte president''. African Americans blijven op alle vlakken slechter scoren dan de blanken - Obama is bijvoorbeeld de enige zwarte senator. Maar de kandidatuur van de (half)zwarte Barack Obama bewijst het succes van de zwarte strijd die ruim veertig jaar geleden in Selma een hoogtepunt bereikte.

Obama is niet de eerste zwarte die een gooi naar het hoogste ambt doet, wel de eerste die een serieuze kans maakt. Hij is een andersoortige zwarte kandidaat dan Jesse Jackson in 1984 en '88 of Al Sharpton in 2004. Obama (45) behoort tot een jongere generatie zwarte leiders, die niet langer, zoals de dominees King, Jackson of Sharpton via de zwarte kerken opklom, maar eerst een academische carrière had, zoals ook de Republikeinse minister van Buitenlandse Zaken Condoleezza Rice. Obama (en Rice) zijn een product van de strijd van deze dominees.

Obama draagt ook niet die loodzware erfenis van slavernij en discriminatie mee. Hij is geen 'African American', geen afstammeling van slaven. Zijn vader was een student uit Kenya, zijn moeder een blanke wier voorouders - zo ontdekte een amateur-genealoog vorige week - slavenhouders waren. Veel African Americans vinden Obama 'niet zwart genoeg', precies omdat hij geen afstammeling is van slaven en dus hun pijn niet deelt. Obama is inderdaad niet bereid de blanken constant met de neus op hun schuld te duwen. Hij steunt programma's om etnische minderheden een duwtje te geven, maar hij praat over een nieuwe toekomst, over harmonie en eenheid.

Obama deelt niet de historische ervaring en de cultuur van de African Americans - hoewel hij dat zelf ontkent en zegt maar al te goed te weten hoe racisme aanvoelt. Toch is dat een van de redenen, waarom hij in de populariteitspeilingen lange tijd beter scoorde bij blanken dan bij zwarten. Uit de jongste peiling blijkt evenwel dat de zwarte kiezers hun loyauteit hebben verlegd van Clinton naar Obama, waardoor Clintons voorsprong (in het hele kiezerskorps) op Obama gehalveerd is.

Wie er de Democratische tweekamp ook wint, Clinton of Obama, in november 2008 is de winnaar verzekerd van het overgrote deel van de zwarte stemmen, want sinds president Johnson de wet op het stemrecht ondertekende, stemmen de zwarten, die twaalf procent van de Amerikaanse bevolking vormen, voor de Democraten (en de blanke zuiderlingen voor de Republikeinen).

Het prototype van de Amerikaanse president is een blanke, protestantse man. Pas in 1960 kozen de Amerikanen hun eerste katholieke president. Drie weken geleden vroegen de opiniepeilers van Gallup aan de Amerikanen of ze bereid waren (opnieuw) voor een katholiek te stemmen (zoals de Republikein Rudy Giuliani): 95 procent had daar geen probleem mee. Voor een zwarte? 94 procent zei 'ja'. Voor een vrouw? Slechts 88 procent antwoordde positief.

Daar staat tegenover dat de vrouwen achter Clinton blijken te staan en dat er bij de presidentsverkiezingen in 2004 negen miljoen meer vrouwelijke kiezers waren dan mannen. En dus was Clinton gisteren - Internationale Vrouwendag - op bezoek bij Emily's List, een netwerk van vrouwen die vrouwen (die de keuzevrijheid van vrouwen voor abortus steunen) financieel helpen. En ze krijgt steun van enkele andere mijlpalen uit de geschiedenis: Geraldine Ferraro, die in 1984 de eerste vrouwelijke kandidaat voor het vice-presidentschap was; en Madeleine Albright, de eerste vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken; en tennislegende Billie Jean King die ook enkele primeurs op haar naam heeft.

De Democraten staan voor de verscheurende keuze met wie ze geschiedenis willen schrijven: een vrouw of een zwarte.


DS, 09-03-2007 (Evita Neefs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB