Zuckerberg is leugenachtig, hypocriet en ruggengraatloos – maar dat is nog niet het ergste


Hypocrisie, hebzucht en opportunisme: dat kregen we de voorbije twee maanden al in overvloed te zien van de ceo’s van Silicon Valley. Tot niemands verrassing. Maar ondanks de extreem lage verwachtingen, slaagde Mark Zuckerberg er deze week toch in om te shockeren.


Donald Trump is heel tevreden met de video van Mark Zuckerberg. “Uitstekend”, vindt hij die. Dat was ook de enige bedoeling van de Meta-topman, Trump plezieren. En zo garanderen dat zijn bedrijf miljarden kan blijven oogsten.

Zuckerberg heeft in zijn korte video dinsdag aangekondigd dat hij factcheckers de deur wijst en dat het bestrijden van hatelijk gedrag een veel lagere prioriteit krijgt. Zijn bedrijf keert terug naar zijn “roots” als platform voor ongelimiteerde vrije meningsuiting, zegt hij trots.

Eerst een evidente vaststelling: dat van die roots is onzin. Facebook was altijd zowat het strengst gereglementeerde platform op het internet, een glimp van een blote borst is er taboe. Niet vanuit een of andere overtuiging, maar omdat het lucratief is: de meeste mensen verkiezen een keurige taverne boven een topless bar of een nazi-kroeg.

Maar sinds pakweg 2016 is een andere, uiterst mondige groep mensen opgedoken die het recht opeisen om op elk platform precies te zeggen wat ze willen. En die hebben het de komende vier jaar voor het zeggen in de Verenigde Staten. Daaraan weerstand bieden, vereist principes en een ruggengraat. Die heeft Zuckerberg niet.

Wat hij wel heeft, is talent voor schaamteloze leugens. Na vier jaar van excuses en beloftes over de strijd tegen desinformatie en haat, zegt Zuckerberg nu dat hij dat alleen maar deed onder druk van op censuur beluste politici. Ik maak mijzelf nu hopeloos belachelijk, maar: ik dacht dat Zuckerberg het meende. Uit pure zakelijke berekening, simpelweg omdat wereldwijd de meeste gebruikers dat nog altijd willen. En ook omdat Europa met forse boetes dreigt.

Maar Trump dreigde met iets veel pijnlijker, een celstraf. En Zuckerberg is realistisch en cynisch genoeg om te beseffen dat Trump daartoe voldoende minachting voor de rechtsstaat heeft. Een knieval drong zich dus op. Bij gebrek aan een ons morele moed.

Zuckerberg had zich ervan af kunnen maken zoals Tim Cook: een gift aan het inauguratiefonds van Trump, wat gevlei achter gesloten deuren en verder zijn mond houden. Hij had er wat publieke woorden van hypocriete lof aan kunnen toevoegen, zoals Jeff Bezos. Dat schijnt in dit tijdperk acceptabel, verantwoordelijk gedrag te zijn: ja, je gedoogt een gevaarlijke autocraat en slikt de waarden in waar je tot de week voordien beweerde voor te staan. Maar in het belang van de aandeelhouders, het personeel en de economie, nietwaar?

Zuckerberg besliste om verder te gaan dan dat. Zo heeft hij uitdrukkelijk in de gebruiksvoorwaarden van Facebook en Instagram ingeschreven dat je een homo en een trans persoon “geestesziek” mag noemen. Hij laat het niet simpelweg stilzwijgend toe, nee, hij hangt een bordje aan de muur van zijn café: “hier mag je mensen beschimpen over hun gender of geaardheid”. Het klinkt als een oproep.

Waarom doet hij zoiets bizar, wreed, commercieel onzinnig en – ik vind er geen ander woord voor – slecht? Ik kan maar een reden bedenken: als provocatie, om een woedende reactie los te maken bij mensen die hij dan als “woke” kan wegzetten. Hij hoopt dat hem dat de steun en bewondering oplevert van de ergsten uit Trumps achterban. En dat Europa dit, uit schrik voor Trump, zal slikken. Heeft hij gelijk?


DS, 11-01-2025 (Dominique Deckmyn)