‘Made in the EU’ even erg als ‘Made in India’


80 uren per week werken voor H&M en op het einde van de maand maar 258 euro verdienen. Het zijn erbarmelijke werkomstandigheden die je linkt aan landen als India en Bangladesh, maar die volgens de Schone Kleren Campagne ook in de Europese Unie voorkomen.


‘Je gaat de fabriek binnen om 8 uur ’s morgens, maar je weet niet wanneer je weer buitenkomt. We werken zeven dagen per week. Soms werken we zelfs 24 uur op een rij, plús de shift van de volgende dag. Wie flauwvalt, wordt ontslagen. Wie overwerk weigert, kan dan nog niet naar huis. Want de baas bepaalt wanneer de bussen vertrekken.’ Het is een van de schrijnende getuigenissen van textielarbeidsters van een H&M-leverancier in Bulgarije, in het nieuwste rapport van de Schone Kleren Campagne.


98 euro per maand

Als de werknemers van de Bulgaarse fabriek normale werkweken draaien van 40 uren, krijgen ze op het einde van de maand 98 euro. Dat is 9 procent van wat nodig is voor werknemers en hun families om er een waardig leven te hebben. En als ze hun overuren en toeslagen krijgen uitbetaald van de werkgever, wat volgens de onderzoekers niet altijd het geval is, krijgen ze 258 euro. Dat is nog altijd minder dan twee derde van de EU-armoedegrens. ‘Ik kan mij geen vakantie veroorloven. Ik ben verplicht om tweedehandskleding te dragen, soms zelfs van H&M. Mijn kinderen zie ik nooit en mijn man klaagt dat ik uitgeput thuiskom. Maar we vinden hier in de omgeving geen andere job.’

Daarom trekt de Schone Kleren Campagne aan de alarmbel. ‘Het is duidelijk dat werknemers die kleren stikken bij de zogenaamde ‘beste’ leveranciers van H&M, toch nog steeds een hongerloon verdienen’, zegt Sara Ceustermans. ‘Zelfs in Europa. Nochtans maakte de kledingketen met bijna 5.000 winkels wereldwijd in 2013 mooie beloftes voor de verbetering van de werkomstandigheden van 930.000 textielarbeiders. Ze hadden beloofd om de lonen te verhogen en nationale regeringen aan te moedigen om de minimumlonen op te trekken. Maar kijk naar Bangladesh: daar woedt het debat volop om de minimumlonen te verhogen, maar heeft H&M zich totaal nog niet in het gesprek gemoeid.’


Ook bij MaxMara en Louis Vuitton

H&M klopte zichzelf deze week nog op de borst. ‘655 fabrieken verbeterden hun lonen en/of voerden een democratisch gekozen werknemersvertegenwoordiging. We hopen dat de rest van de industrie nu volgt, want dit is een gedeelde verantwoordelijkheid’, klonk het.

Volgens Ceustermans focust de campagne zich op H&M omdat zij een van de grootste retailers zijn en omdat zij zich vijf jaar geleden een ethisch imago verschaften met hun beloftes. ‘Maar dit soort schrijnende toestanden gelden voor de hele sector.’ Dat bewees een onderzoeksjournalist van The New York Times deze week nog: de Italiaanse arbeidsters van de luxemerken als MaxMara en Louis Vuitton verdienen soms maar 1,5 euro per uur.


DS, 25-09-2018 (Tommy Huyghebaert)