DE KWESTIE DAMSO
EEN MUZIEKGENRE OP DE KORREL

‘Damso, dis-moi qui es-tu’, klinkt het in een van de bekendste hits van de Brusselse rapper. ‘Het gedroomde uithangbord voor onze WK-campagne’, antwoordde de voetbalbond. ‘Een seksist’, reageerde de Vrouwenraad. ‘Een personage’, zegt hij zelf. Maar is dat voldoende?

Laten we beginnen bij het begin: met Damso als auteur voor de WK-hymne van de Rode Duivels maakte de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB) niet meteen de beste keuze. Net als Stromae (WK 2014) en Dimitri Vegas & Like Mike (EK 2016) scoort de Brusselse rapper hoge punten qua populariteit – op Spotify werden zijn songs al meer dan 20 miljoen keer gestreamd. Daarmee steekt Damso in België ver boven het maaiveld uit. Maar de KBVB miskeek zich op zijn imago. In de Franstalige wereld ligt de Brusselaar al langer onder vuur voor de ‘seksistische en misogyne inhoud’ van zijn teksten – een kenmerk waarmee een familievriendelijke organisatie als de Voetbalbond zich beter niet associeert, al was het maar vanuit marketingstandpunt. Dat lijkt ook de reden waarom collega-rapper Roméo Elvis eind vorig jaar paste voor de job: ‘Ik zou een rolletje moeten spelen in dat mediacircus. Dat zie ik mezelf niet doen.’

Wanneer vrouwen voorkomen in Damso’s nummers, is dat bijvoorbeeld vaak onder de noemer ‘salope’ (‘Quedelavie’), of als trofee om dominantie te tonen over andere mannen (‘BruxellesVie’). In de brief waarmee hij KBVB-sponsors opriep om hun steun terug te trekken zolang Damso aanblijft als auteur van het WK-lied, haalde de Vrouwenraad onder andere passages aan uit ‘Pinocchio’, waar Damso een gastvers levert bij de Franse rapper Booba. ‘Hey pute, on est où là? / J’te baise comme une chienne pourtant tu portes le foulard’, klinkt het daarin. Vrij vertaald: ‘Ik neuk je als een teef / ook al draag je een hoofddoek’ . Gebaseerd op een waargebeurd, volkomen consensueel verhaal, verzekerde Damso bij Booska-P. Maar vrouwvriendelijk, it ain’t.

Zelf laat Damso de kritiek amper aan zijn hart komen. Toen we hem in oktober bij zijn optreden in Vorst Nationaal vroegen naar zijn teksten – met ook levenswijsheden als ‘les plus moches sucent le mieux’ – omschreef hij zijn songs als personages in een roman. Zo reageerde ook zijn manager Anthony Consiglio in oktober in Le Soir. ‘Damso is een pseudoniem, een excentriek personage dat William Kalubi speelt in de rap game, met al zijn codes.’ Kortom: Robert De Niro is ook niet zo gevaarlijk als hij in Taxi Driver lijkt.

Patsergedrag
Intussen regende het reacties: van Mia Doornaert, van de Voetbalbond, van de Vrouwenraad en van Staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir. Maar de laatste officiële reactie van Damso zelf kwam er in december op zijn Facebookpagina (‘Bedankt voor de publiciteit, copains!’), en sindsdien geeft zijn management niet thuis. In de rest van de hiphopscene blijft het voorlopig stil.

‘Omdat het een moeilijk debat is’, zegt Gorik van Oudheusden, die rapt onder de naam Zwangere Guy en bij het Brusselse collectief Stikstof. ‘Voor een deel geloof ik in de artiest. Die man heeft een vrouw en een kind, dus ik denk niet dat het echt een seksist is. Er zijn songs waarin hij wijze dingen zegt, met goeie lyrics. Maar in andere nummers zegt hij alleen maar domme shit over vrouwen, die inderdaad denigrerend is. In mijn ogen is het simpel: zo’n rapper moet je niet opvoeren voor de voetbalhymne. Maar of dit er dan weer moet voor zorgen dat alle clichés over hiphop worden opgerakeld?’

Want met Damso wordt ook een heel genre op de korrel genomen. Hiphop – zeker het gangsta-subgenre – hangt aaneen van de ‘bitches’ en ‘ho’s’. Het bedient zich van personages die larger than life zijn: je hebt niet één Bugatti in de garage, maar zes, en hetzelfde geldt voor het aantal vrouwen in je bed. Rap ís ook hyperseksueel: ook vrouwelijke rappers als Cardi B roven mannen weg bij hun liefhebbende echtgenotes, want ‘my pussy feel like a lake/ he wanna swim with his face’. En patserige, denigrerende opmerkingen worden schijnbaar verwacht van hiphopartiesten: ‘I hate calling the women bitches/ but the bitches love it’, rapte Drake over die worsteling.

Met veel goede wil valt ook voor sommige, meer controversiële passages uit Damso’s werk een lans te breken. De slet die hij vol ejaculeert in ‘Pinocchio’ zou eigenlijk een metafoor voor de Franse muziekindustrie zijn. En in het gruwelijke ‘Une ame pour deux’, schetst hij brutale seks met een prostituee die uiteindelijk zijn moeder blijkt te zijn – een passage die je kunt interpreteren als bewustzijn van zijn eigen vulgaire taalgebruik.

Toch trekt Van Oudheusden, wiens eigen werk vooral op de Brusselse stadswijken focust en bezwaarlijk seksistisch genoemd kan worden, daar een lijn. ‘Ik kan mij vinden in de verklaring dat je een personage speelt in een songtekst. Maar op een bepaald moment doe je het zo regelmatig dat het personage gaat samenvallen met je persoon. Bovendien: we zijn 2018. Ik denk dat het stilaan passé is om een vrouw te gebruiken als een denigrerende vergelijking, of als object in een opsomming van bezittingen. En ik wil me ook verzetten tegen het idee dat je stoerder wordt door een vrouw uit te maken. Dus ja, misschien moet de scene zich hier ook maar over uitspreken, en moeten we dit minder beginnen doen. Voor onze vrouwen, onze vriendinnen, onze zussen en dochters.’

Bron: De Standaard 7/03/2018
http://www.standaard.be/cnt/dmf20180307_03395516

Eigen mening:
Als auteur voor de WK-hymne wil je het positieve van de sport naar buiten dragen. Het patsergedrag toont niet echt een voorbeeldfunctie als vertegenwoordiger van ons land op het vlak van muziek. Hiphop hangt nauw samen met imago en dit maakt het een moeilijk debat. Damso is waarschijnlijk niet zo gevaarlijk als de woorden uit zijn teksten. Voor zover we weten, heeft hij buiten zijn liedjesteksten geen van zo'n uitspraken gedaan naar vrouwen toe.

Zijn nummers zijn qua beat goed, maar als mediafiguur is het niet aangewezen om vrouwonvriendelijk en respectloos uit de hoek te komen. Daarbij is het in deze #MeToo-tijden sowieso al riskant om voor deze rapper te kiezen. Ik vind dat de waarden die de Rode Duivels uitstralen wel de juiste moeten zijn. Ondertussen werd de discussie ook al opgepikt door het buitenland, wat nog extra druk zet op het maken van de beslissing. Als hij uiteindelijk toch het WK-lied mag schrijven, dan zullen er in alle waarschijnlijkheid geen vulgaire zinnen in worden opgenomen. Dat is alvast een geruststelling.