Gemeenschapsonderwijs wil leerlingen vrijer laten, in Antwerpen doen ze het al

Het Gemeenschapsonderwijs gooit een bommetje: anderstaligen moeten voortaan in de klas en op de speelplaats hun moedertaal kunnen spreken. De nieuwe richtlijn staat te lezen in een omzendbrief, maar in het Koninklijk Atheneum van Antwerpen hebben ze zolang niet gewacht.

Over de officiële onderwijstaal is voor elk goed begrip geen discussie. Die blijft gewoon Nederlands. Maar daarbuiten zouden scholen soms best wat creatiever mogen zijn, vindt het Gemeenschapsonderwijs. GO! vindt dat directeurs positief moeten omspringen met de moedertaal. Want verbieden werkt contraproductief, stelt de onderwijskoepel.

Het Gemeenschapsonderwijs beroept zich voor die redenering op wetenschappelijk onderzoek, onder andere van de UGent. Die zegt: het is goed voor het zelfvertrouwen van kinderen als ze op school hun moedertaal mogen spreken. Professor Piet Van Avermaet: "Het gebruiken van de moedertaal heeft geen negatief effect op het leren van het Nederlands. Wie z'n eigen taal goed leest en schrijft, zal ook beter een nieuwe taal kunnen leren."

Pioniersrol

In het Koninklijk Atheneum in Antwerpen zitten vijftig tot zestig nationaliteiten bijeen. De leerlingen spreken er bijna evenveel talen. Directrice Karin Heremans moest jaren geleden al op zoek naar een manier om daar creatief mee om te gaan. Als een leraar en z'n leerling niet dezelfde taal spreken: hoe laat je de ene dan leren van de ander? Al doende ontwikkelde de school een talenbeleid. Daarmee pionierde ze. Want veel van wat er nu in de nieuwe richtlijn van het Gemeenschapsonderwijs staat, bedacht het Atheneum jaren geleden al.

"Als je wil dat kinderen iets leren, dan moeten ze zich eerst en vooral goed voelen. Daar hoort voor ons bij: de moedertaal niet bestraffen. Onze school focust op het Nederlands als onderwijstaal. Het is de grootste gemene deler. Maar moet je daarom thuistaal verbieden? Nee. Anderstalige leerlingen mogen in onze school bijvoorbeeld woordenboeken gebruiken. Als ze onderling, op de speelplaats, hun eigen taal spreken, sanctioneren we dat niet. En als een leerling in de klas iets écht niet begrijpt, kan het nuttig zijn dat een medeleerling het even uitlegt in de moedertaal. We maken er een en-enverhaal van."

Werkgroepen buigen zich in het Atheneum over het thema taal en taalgericht vakonderwijs, met de focus op Nederlands als schooltaal. Dat leidde bijvoorbeeld tot het ontstaan van schakelklassen, waar leerlingen hun Nederlands bijwerken, om zo alsnog te kunnen aansluiten met de A-stroom. Er kwamen ook flexibele trajecten met taalmodules, vergelijkbaar met wat ook in het hoger onderwijs bestaat: wie achterop hinkt in taal maar voor de andere vakken goed presteert, kan gewoon naar het volgende jaar, mits dat ene taalvak nog mee te nemen. En voor wie afstudeert, ontwikkelt het Atheneum een mooi talenportfolio. "In dat portfolio nemen we alle talen op, die de leerling spreekt. Ik ken leerlingen die zich opwerkten in een bedrijf, juist omdat ze benadrukten dat ze ook Arabisch, Turks, Chinees of Russisch kunnen."

Taal waar de arbeidsmarkt om vraagt

Toch is er ook veel tegenkanting. N-VA vreest dat de maatregel ervoor zal zorgen dat anderstalige leerlingen straks minder goed Nederlands spreken. Dat zal dan weer hun kansen in het hoger onderwijs of op een job hypothekeren. Bovendien: welke leraar zal hieraan willen beginnen, meent N-VA. Sp.a vindt de richtlijn wél goed. "Pragmatisch en logisch", zegt onderwijsspecialiste Caroline Gennez. "Zet het kind centraal. Een kind moet zich thuisvoelen op school. Respect voor de thuistaal zou een evidentie moeten zijn op school." Ook Open Vld is voor. Gwendolyn Rutten: "Meertaligheid en onderwijstaal Nederlands gaan hand in hand."

N-VA-voorzitter Bart De Wever vindt de maatregel van dan weer te gek voor woorden. "Ik dacht dat het om een vervroegde aprilgrap ging. We doen alle moeite om mensen die naar hier komen te integreren en Nederlands te leren. Opdat ze kansen hebben op de arbeidsmarkt en in de samenleving. Dan kan dit toch nooit een goed idee zijn? Ik heb er geen probleem mee als iemand thuis of onder vriendjes een andere taal spreekt. Maar het streefdoel moet zijn om competente leerlingen op te leiden, die de taal spreken waar de arbeidsmarkt om vraagt. We moeten één samenleving smeden en dan verbindt het Nederlands als taal ons allemaal."

Bron: De Morgen, 28/11/2017
https://www.demorgen.be/binnenland/...-zijn-b3a549fd/

Eigen mening: Artikels met betrekking tot taal vind ik altijd zeer interessant om te lezen. Ook dit artikel is enorm boeiend. Als het aan het Gemeenschapsonderwijs ligt, mogen anderstalige leerlingen vanaf nu hun moedertaal spreken in de klas en op de speelplaats. De officiële onderwijstaal zou echter wel Nederlands blijven. Ik denk dat het onrealistisch is dat elke anderstalige zijn moedertaal hanteert in de klas. Als elke leerling zijn eigen taal mag spreken in de klas, zal hij/zij zich nooit helemaal verdiepen in het Nederlands. Dit maakt het ook moeilijk voor de leerkracht, aangezien hij ervoor moet zorgen dat elke leerling goed kan volgen in de klas. Als dit idee echt uitgevoerd zal worden, moeten naar mijn mening alle leerkrachten zich verdiepen in alle vreemde talen. Als leerkrachten dit niet doen, kunnen ze onmogelijk een band scheppen met de anderstalige leerling en kunnen ze hem onmogelijk begeleiden in zijn leerproces. Want hoe kan je nu een goede communicatie hebben als je elkaar niet begrijpt? Dit is echt niet mogelijk.
Ik ben er wel mee akkoord dat een kind zich goed moet voelen op zijn school, zeker en vast. Maar dit betekent niet dat een kind enkel gelukkig is als hij/zij zijn moedertaal mag gebruiken. Hier zijn ook andere mogelijkheden voor: leerlingenbegeleiding, extra taallessen, visuele voorstellingen van woorden... Op de speelplaats lijkt het mij onmogelijk om de moedertaal te verbieden, omdat je hier niet altijd controle op hebt. Je kunt als leerkracht niet elke speeltijd rondlopen en kinderen met een andere moedertaal achtervolgen om te vermijden dat ze hun moedertaal zullen spreken. Ik vind wel dat er in de klas ruimte moet zijn voor gesprekken tussen alle leerlingen, waar hun eigen cultuur centraal staat. Het is zeer leuk om als anderstalige jouw cultuur eens toe te lichten aan andere leerlingen, bijvoorbeeld aan de hand van een spreekbeurt. Op die manier leert de anderstalige de Nederlandse taal te gebruiken en leren de Nederlandstaligen over een andere cultuur.