Vrouwen niet opgezet met Hamas - Derde Weg wil redelijk alternatief bieden voor Hamas en Fatah


In de Palestijnse stad Hebron gooit het fundamentalistische Hamas hoge ogen bij de verkiezingen van morgen. De Derde Weg probeert een redelijk alternatief te bieden. Verslag van een verkiezingsbijeenkomst met honderden vrouwen.


Scherpzinnige, energieke Raja Osaily somt op: in de Palestijnse stad Hebron mogen vrouwen niet naar een internetcafé, café of restaurant, tenzij begeleid door een man. Werk voor vrouwen is er nauwelijks en het enige ziekenhuis in de grootste stad op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever is goed in verloskunde, maar slecht in oncologie.

Hamas gaat winnen in Hebron. Dat staat vast, want dit is een zeer behoudende stad. Ik vrees dat het leven van vrouwen, dat door de bezetting en omsingeling door de Israëliërs toch al zwaar is, gewoon miserabel zal worden", denkt de in Caïro gepromoveerde onderwijsdeskundige.

Raja Osaily is een van de tientallen vrouwen die zich kandidaat hebben gesteld voor de Palestijnse parlementsverkiezingen van morgen. Raja komt uit voor De Derde Weg, de partij van haar broer Khaled Osaily, Hanan Ashrawi en lijsttrekker dr. Salam Fayyad, de ook in de Europese Unie en de Verenigde Staten gerespecteerde oud-minister van Financiën en bewindvoerder van de Wereldbank. De Derde Weg (tussen president Abbas' Fatah en het fundamentalistische Hamas) kan rekenen op maximaal vijf procent van de stemmen en voert actief campagne onder vrouwen.

Ik hoop natuurlijk dat iedereen op onze partij stemt, maar als dat niet zo is dan hoop ik dat vrouwen zoveel mogelijk op vrouwelijke kandidaten stemmen. Het is hoog tijd dat vrouwen opkomen voor hun politieke en sociale rechten. Ik ben een goede moslim hoor, maar de Palestijnse samenleving is aartsconservatief. De wetten onderdrukken vrouwen."

In het huidige Palestijnse parlement, dat 88 zetels telt, zitten slechts vijf vrouwen. In het nieuwe parlement met 132 zetels zullen vrouwen relatief sterker vertegenwoordigd zijn.

Een nieuwe wet bepaalt dat iedere deelnemende partij op de eerste drie plaatsen zeker één vrouwelijke kandidaat moet plaatsen. Op de daarop volgende vier plaatsen moet ook een vrouw staan, een systematiek die voor de hele lijst geldt. In totaal staan er 185 vrouwen op de lijsten met in totaal 750 kandidaten. Bespottelijk weinig nog, maar het is een begin", zegt Raja.

Hebron, een stad met in het hart de joodse nederzetting Beit Hadassa en een paar kilometer daarvan verwijderd Kiryat Arba, waar fanatieke religieuze zionisten wonen, is wingewest van de fundamentalistische organisatie Hamas. Problematisch Hebron is aan alle kanten omsingeld met kolonistenwegen en militaire controleposten en het oude stadshart is een militaire zone.

Even buiten de uitgestrekte stad spreken Raja en Khaled op een bijeenkomst van honderden vrouwen, allemaal afkomstig uit omringende dorpen. De familienaam Osaily is goed voor een zaal (Oscars Trouwhal) met 700 vrouwen. Als Khaled het programma van De Derde Weg heeft uitgelegd, krijgt hij na enig aarzelen tientallen vragen te beantwoorden. Alle vragen en antwoorden gaan over concrete kwesties; slogans over het verzet, de bezetting, de nationale doelen en de 'martelaren' ontbreken. Een verademing, vergeleken bij de retoriek van Fatah en Hamas.

Werk, of beter, het oplossen van de werkloosheid, is het belangrijkste thema voor de vrouwen. Studentes willen weten waarom zij totaal kansloos zijn op de arbeidsmarkt, terwijl zij toch iedere week sollicitatiebrieven schrijven. Een gesluierde advocate vraagt door over het economische beleid.

Een boerin wil weten of Khaled en Raja denken dat de wereld de Palestijnen economisch en financieel zullen boycotten als Hamas een rol gaat spelen in de Palestijnse Autoriteit. Zowel de Verenigde Staten als de Europese Unie hebben herhaald dat deelname van een militante organisatie - Hamas staat op de lijst van verboden terreurorganisaties - aan de Palestijnse regering kan leiden tot stopzetting van financiële hulp. Een weduwe met vier kinderen vreest dat het dreigende faillissement van de Palestijnse Autoriteit zal leiden tot de stopzetting van haar uitkering van 100 euro per maand.

Een huisvrouw wil weten waarom haar zoon met een topscore (98 procent) op zijn eindexamen middelbare school een studiebeurs is misgelopen, terwijl de zoon van een Fatah-functionaris met een score van 67 procent de beurs wel kreeg. Voor Khaled is die vraag de kapstok voor scherpe kritiek op de corruptie van het bewind van Fatah. We zijn de partij van de gematigden. Maar wat wij niet gematigd zullen doen is het bestrijden van corruptie. We moeten hoognodig het Palestijnse huis op orde brengen. Corruptie bestrijden is van levensbelang. Ik weet, de bezetting maakt ons leven zeer ingewikkeld, maar we kunnen beslist niet alle schuld aan de Israëliërs geven. Er zijn grote Israëlische obstakels, maar er zijn ook grote Palestijnse obstakels."

Raja legt uit hoe de plaatselijke gezondheidszorg gereorganiseerd moet worden. Het enige ziekenhuis van de stad en het district met 600.000 inwoners heeft onvoldoende bedden en onvoldoende deskundigheid. Een oncologische afdeling ontbreekt. Er zijn geen bekwame artsen en op het gebruik van bestralingsapparatuur staat een verbod van de Israëlische veiligheidsdiensten. Vrouwen sterven omdat ze niet goed worden behandeld." De zaal knikt bevestigend.

Raja vertelt dat Jeruzalemse ziekenhuizen per jaar 40 tot 50 miljoen dollar verdienen aan Palestijnse patiënten uit het district Hebron. Als lid van het parlement, zal zij voorstellen indienen om het systeem te veranderen, zodat Palestijnen niet naar Israëlische ziekenhuizen hoeven en de tientallen miljoenen in Hebron worden geïnvesteerd. Luid applaus, want iedere vrouw (en man) weet dat de rit van 35 kilometer van Hebron naar Jeruzalem en terug ten minste een dag duurt.

De advocate in de zaal wil weten wat Khaled vindt van de economische plannen van Hamas en wat hij denkt te doen aan de hoge werkloosheid. Dat is voor de zakenman het geschikte moment om zijn imago van gematigdheid nog eens te onderstrepen: Hamas leeft in een droomwereld. Zij denken dat zij zich economisch kunnen afscheiden van Israël. Er zijn maar twee landen in de wereld die dat ook doen: Noord-Korea en Cuba. Palestina mag niet het Cuba van het Midden-Oosten worden. We hebben vrede nodig. Vrede in een eigen staat. Zonder vrede geen nieuwe investeringen, zonder investeringen geen nieuwe banen."

Er wordt beleefd geklapt en lang niet door iedereen. Onder de vrouwen bevinden zich echtgenotes en moeders van gevangenen en van 'martelaren'.

Tot een stevige vrouw met een turkooizen hoofddoek en een rode blos op de wangen opstaat: Mijn man is vermoord door de Israëliërs. Wij vrouwen stonden vooraan in de intifada. Ik zeg niet dat we de strijd moeten stoppen, maar we moeten stoppen met het geweld, de chaos en de corruptie. Fatah heeft voor mij afgedaan. Hamas, en ik heb groot respect voor hen, wil ons afscheiden van de wereld. Ik stem op de Derde Weg." Dan pas juichen alle vrouwen.


© NRC Handelsblad, DS, 24-01-2006

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB