Ziektebriefje maakt ziek


Het kantelpunt ligt vaak op drie maanden. Wie een langdurige aandoening heeft, is daarna vaak niet meer gebaat bij thuisblijven met een ziektebriefje. De gezondheid gaat er niet meer op vooruit, en tegelijk voelt de afstand met de werkvloer en de collega’s steeds groter aan. ‘Zal ik nog meekunnen? Hoe zullen de collega’s reageren nadat ze al mijn taken hebben moeten overnemen? De angst neemt toe, de motivatie neemt af. En wie meer dan een jaar thuisblijft, heeft nog maar tien tot twintig procent kans om ooit naar zijn werk terug te keren.’


Lode Godderis, hoogleraar aan de KU Leuven, pleit er in zijn nieuwe boek ‘Werken is genezen’ voor om omzichtiger om te springen met het ziekteattest, wegens ernstige nevenwerkingen.

Langdurige arbeidsongeschiktheid is een groeiend probleem. In 2015 was al 2,48 procent van de beroepsbevolking meer dan een jaar thuis. Mentale problemen (zoals burn-out, angst en depressie) en ziekten van het locomotorisch stelsel zijn goed voor twee derde van de klachten. Bij veel van die mensen staat het ziektebriefje een herstel in de weg, eerder dan het te bevorderen.

‘Ik wil artsen en patiënten bewuster maken van het risico van langdurig thuisblijven. Een goedbedoelde paternalistische aanpak, “rust maar uit”, is niet altijd wat de patiënt nodig heeft.’

Een groeiende groep mensen heeft bijvoorbeeld last van aspecifieke rugpijn. ‘Daar is veel onderzoek naar gedaan. Na enkele weken stabiliseert die pijn. Als je dan niet gaat activeren en de patiënt helpt om te leren leven met de pijn, komt die in een negatieve spiraal terecht.’

Maar zelfs bij aandoeningen als kanker moet er meer aan de werksituatie gedacht worden. ‘Kanker is de typische ziekte waarvan zowel artsen als de omgeving zullen zeggen: jij kan niet werken. Maar velen vinden het net echt belangrijk om toch aan het werk te blijven, het leven voort te zetten. Artsen zouden veel meer samen met de patiënt moeten kijken wat er nog mogelijk is.’

Godderis pleit dan ook voor de ‘fit note’, een omgekeerd ziektebriefje, waarop staat wat de patiënt wel nog kan: een lichter takenpakket bijvoorbeeld, of een minder stresserende bezigheid.

Maar veel huisartsen kennen de gezinssituatie beter dan de werksituatie van een patiënt, en komen ook zelden in een onderneming. ‘Bij specialisten is dat nog sterker: zij hebben amper de reflex om na te gaan of iemand bouwvakker is of administratief bediende, en schrijven standaardperiodes voor.’

Maar wat als het werk net de oorzaak is van de problemen, zoals bij een burn-out? ‘Daar gaat het nu vaak mis. De patiënt volgt gedragstherapie, krijgt meer inzicht in zichzelf en de situatie, maar keert dan terug naar een plek die niet veranderd is. En vaak ook naar collega’s die hebben moeten inspringen en veel verwachten van de terugkeer. Dat is bijna een garantie op herval.’

Godderis verwacht veel van bedrijfsartsen, die de werkvloer kennen en samen met de huisarts de terugkeer kunnen begeleiden.

Maar ook leidinggevenden spelen een grote rol in het voorkomen dat de afwezigheid te lang duurt. ‘Contact houden, vanuit een oprechte interesse, is extreem belangrijk. Net als de terugkeer goed voorbereiden en bespreken met de collega’s. Zeker in kmo’s is aangepast werk niet altijd makkelijk te voorzien, maar je ziet dat net zij voor een goede kracht een inspanning willen doen. Daarvoor zouden ze meer ondersteund moeten worden.’


Blog DS, 28-09-2017 (Goele De Cort)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB