Zeg niet de Kempen, zeg ‘Insect Valley’


Er zoemt wat in de Kempen. In Geel en Mol worden installaties uit de grond gestampt om op grote schaal insecten te kweken en te verwerken tot nuttige grondstoffen.


Wat kun je met insecten aanvangen?

Van de insectenburger heeft u intussen al gehoord, en misschien al geproefd. Maar dat is slechts een toepassing in de marge. ‘Insecten kunnen zowel in hun geheel als in componenten nuttig zijn’, zegt Mik Van Der Borght (KU Leuven), coördinator van het onderzoeksproject Insect Pilot Plant.

‘Ze kunnen in hun geheel gebruikt worden als voedsel voor mens en dier, en dan met name voor vissen, pluimvee en varkens. Levend kunnen ze worden ingezet als bestuivers, voornamelijk in serres (zie inzet). De stoffen die we uit de insecten isoleren, zoals eiwitten en vetten, kunnen dan weer verwerkt worden in veevoeder.’

Van Der Borght haalt ook het voorbeeld van chitine aan, een stof in het uitwendige skelet van insecten. ‘Dat heeft meer technische toepassingen. In plasticfolie bijvoorbeeld, waar de chitine dankzij haar antimicrobiële *eigenschappen voedsel langer vers houdt. In pleisters is de stof dan weer wondhelend en bloedstelpend.’

Zoveel toepassingen, en het enige wat we daarvoor moeten opgeven is... afval. Want dat is de andere, mooie, kant van het verhaal: insecten kunnen gekweekt worden op reststromen waar we anders geen blijf mee weten.

Hoe maak je van een insect een commercieel succes?

‘Door co-innovatie’, stelt Johan Jacobs van het bedrijf Millibeter, dat sinds 2014 zwarte soldaat*vliegen kweekt op mest om ze om te zetten naar grondstoffen. Hij coördineert een andere insectenproject, ‘Kempen Insect Cluster’, waarin bedrijven verenigd worden. ‘Als andere bedrijven niet mee evolueren, dan maakt je eigen innovatie geen kans. Zo zou het heel zinvol zijn om larven te leveren aan pluimveebedrijven – insecten zijn gezond voedsel voor vogels. Maar hoe gaat dat praktisch? Welke machines zijn er nodig om larven te verdelen in kippenhokken? Hoe transporteer je larven? Moeten ze gekoeld worden? Bij co-innovatie bedenken we samen nieuwe werkwijzen.’

Volgens Jacobs zijn al meerdere bedrijven toegetreden tot de Kempense cluster. De firma Clarys bijvoorbeeld wil graag insecten ‘onherkenbaar’ verwerken in voeding voor mensen. De eiwitten en vetten van de diertjes zouden gebruikt kunnen worden in bakkerijproducten en charcuterie.

Wat gebeurt er nu in de Kempen?

Zeg niet meer Kempen, maar ‘Insect Valley’. Toevallig zijn alle belangrijke spelers in het Vlaamse insectenverhaal gevestigd op Kempens grondgebied. Thomas More en de KU Leuven delen een campus in Geel, en samen met de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (Vito) in Mol kregen zij een Europees project toegewezen. Ze gaan installaties bouwen om hun insectenonderzoek op te schalen van het laboratorium naar hoeveelheden die een commerciële schaal benaderen, de ‘Insect Pilot Plant’. Er zal een wisselwerking zijn met het bedrijvenproject van Millibeter, in Aartselaar, en Voka Kempen.

Voor alle duidelijkheid: ons afval passeert nog lang niet langs de insectenfabriek. De installaties van het onderzoeksproject zullen pas over twee jaar klaar zijn, en Millibeter heeft sinds zijn oprichting alleen maar getest. ‘Maar we zijn nu wel klaar voor de grote sprong voorwaarts’, zegt Jacobs.

Welke insecten worden gekweekt?

‘De zwarte soldaatvliegen zijn interessant omdat hun larven zich voeden met rottend materiaal’, zegt Van Der Borght. ‘Maar in ons onderzoek gebruiken wij ook meelwormen, krekels en sprinkhanen. En we denken dat veel andere soorten nuttig kunnen zijn.’


Hommels de ruimte in

We hebben wat met insecten. België was het eerste land ter wereld waar op commerciële schaal hommels werden gekweekt, bedoeld om te bestuiven. De firma Biobest in Westerlo pionierde dertig jaar geleden en is intussen een wereldautoriteit inzake glastuinbouw. De Amerikanen van de Nasa hebben bij de Canadese tak van Biobest zelfs hommels gekocht met de bedoeling om de beestjes in de ruimte te schieten. Astronauten experimenten namelijk steeds meer met eigen voedsel maken en planten telen in het ruimtestation ISS, en dat zal op termijn bestuivers vergen. Uit onderzoek van de Nasa op aarde is al gebleken dat de hommel van Biobest prima in staat is om in verlaagde druk (zoals in het ISS) goed werk te leveren.


DS, 25-08-2017 (Lotte Alsteens)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB