Centraal-Europa boomt als nooit tevoren


De kernlanden van Centraal-Europa hebben zich ontpopt tot de snelst groeiende regio in Europa. Massale emigratie heeft plaatsgemaakt voor immigratie. Lonen gaan pijlsnel omhoog. Is dat succes houdbaar?


Met groeipercentages van 3 tot 6 procent in het tweede kwartaal van dit jaar bevestigt Centraal-Europa zijn rol als economisch sterkste groeier in Europa. Roemenië spande de kroon met een groei van 5,7 procent. Tsjechië, dat stilaan even rijk is als West-Europa, groeide met 4,5 procent.

De Centraal-Europese kernlanden kregen in de jaren volgend op hun toetreding tot de Europese Unie in 2004 nog te maken met massale emigratie, maar kampen nu zelf steeds meer met schaarste aan geschoolde arbeidskrachten. De ommekeer is indrukwekkend.

Jan Van Hove, hoofdeconoom van KBC Groep en professor in*ternationale economie aan de KU Leuven, stelt vast dat kleine open economieën als Tsjechië en Hongarije het de voorbije jaren zeer goed gedaan hebben, terwijl landen als Bulgarije en Roemenië nog een zekere achterstand hebben. Op korte termijn profiteert de regio ook nadrukkelijk van de Duitse *locomotief. Centraal-Europa is de fabriek van de Duitse economie.

De Duitse auto-industrie, die fors in de regio geïnvesteerd heeft, is belangrijk voor de groei en de export. Daarnaast zijn ook de miljarden uit de Europese cohesiefondsen van belang. ‘Je merkt dat de groei iets lager is in kwartalen dat er minder geld uit Europa kwam’, zegt Van Hove.


Laagste werkloosheid

De lage rente in combinatie met een werkloosheid die nog nooit zo laag is geweest – Tsjechië heeft zelfs de laagste werkloosheid van de Europese Unie – stimuleert de koopkracht en drijft de binnenlandse vraag op.

Werknemers stellen zich almaar assertiever op. In juni werd de Volkswagenfabriek in het Slovaakse Bratislava, waar onder meer de VW Touareg en de Audi Q7 worden vervaardigd, getroffen door een staking. De werknemers eisten een loonsverhoging van 16 procent. Het was de eerste staking in de fabriek sinds die in 1992 haar deuren opende. En meteen ook de eerste belangrijke Slovaakse fabriek die plat ging sinds het communisme in 1989 in elkaar klapte. VW gaf toe met een loonsverhoging van 14 procent over twee jaar.

‘De krapte op de arbeidsmarkt laat zich gelden. Hoelang kan dit blijven duren? Door de loonstijgingen liggen de productiekosten hoger en kan er druk op de competitiviteit komen’, zegt Van Hove.

Vacatures ingevuld krijgen wordt steeds moeilijker. Tussen 2012 en 2017 verdrievoudigde het aantal niet ingevulde vacatures in Tsjechië. In Polen en Hongarije was er sprake van meer dan een verdubbeling. Het gevolg is dat die landen meer en meer op immigratie moeten terugvallen. Tsjechië trekt werkkrachten aan uit Oekraïne, Vietnam en Rusland. De immigratie uit Vietnam is een historisch gegeven dat teruggaat tot het communistisch regime.


Menselijk kapitaal

Van Hove raadt de overheden in Centraal-Europa aan om te investeren in menselijk kapitaal. Meer hooggeschoolde krachten moeten de economieën met hun stijgende loonkosten competitief houden. Naarmate de landen uit Centraal-Europa steeds meer op westerse economieën beginnen te lijken, zullen ze meer moeten inzetten op de kenniseconomie.

Ook de dagen van ultragoedkoop geld lijken geteld. In Tsjechië heeft de centrale bank begin augustus de rente voor het eerst verhoogd sinds het losbarsten van de financiële crisis in 2008. In april liet de centrale bank al de Tsjechische kroon revalueren tegenover de euro door de muntkoppeling los te laten. De centrale bank maakt zich ook zorgen dat de fors gestegen huizenprijs een impact kan hebben op de woonkredieten die banken toegestaan hebben.

Van Hove: ‘Het grote voordeel van landen als Tsjechië is dat ze een zeer lage overheidsschuld hebben. Voor Tsjechië lag die vorig jaar op 37 procent en ze blijft dalen. Men heeft de ruimte om de uitdagingen aan te pakken en de economie te hervormen. De vraag is alleen of de regeringen de juiste hervormingen doorvoeren om hun groeipotentieel te ondersteunen.’


DS, 18-08-2017 (Pascal Dendooven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB