Jean-Claude Juncker, de voorzitter van de Europese Commissie, heeft woensdag zijn langverwachte witboek voor de toekomst van Europa voorgesteld. Hij schetst vijf scenario's voor de toekomst van de Europese samenwerking. Na een 'breed publiek debat' worden meer concrete voorstellen verwacht in september.

Een grote sprong voorwaarts voor de EU is een van de opties, maar het terugplooien op de eenheidsmarkt evenzeer. Op 25 maart zal het precies 60 jaar geleden zijn dat het Verdrag van Rome werd ondertekend. België en vijf andere landen verenigden zich toen in de Europese Economische Gemeenschap (EEG), de voorloper van de Europese Unie. Dit jaar komen de leiders van 27 EU-landen opnieuw in Rome bijeen - de Britse premier Theresa May zal wegens de Brexit niet van de partij zijn - om zich over hun toekomstige samenwerking te buigen.

Grote uitdagingen
'Er zijn grote uitdagingen waaraan we het hoofd moeten bieden: onze veiligheid, het welzijn van onze mensen, de rol die Europa zal moeten spelen in een steeds meer multipolaire wereld', schrijft Jean-Claude Juncker in de bijdrage van de Europese Commissie aan het debat. 'Een verenigd Europa van 27 moet zijn eigen lot vormgeven en een visie uitzetten voor zijn eigen toekomst.'

Juncker heeft een witboek opgesteld en vijf scenario's voorbereid voor hoe de Europese samenwerking tegen 2025 moet evolueren. Verdergaan op de ingeslagen weg is de eerste piste, waarbij de EU 'haar positieve hervormingsagenda' verder gestalte geeft. De status quo dus.

Terugplooien?
Het tweede scenario bestaat erin dat de EU zich terugplooit op haar interne markt. Op terreinen als migratie, veiligheid en defensie wordt de samenwerking tussen de lidstaten afgebouwd. Juncker schetst ten derde hoe lidstaten die in kleinere groepen nauwer willen samenwerken, daar de kans toe moeten krijgen. Ten vierde kan de EU zich op bepaalde beleidsdomeinen concentreren en daar de samenwerking versterken, terwijl op andere domeinen minder samen wordt gedaan.

Het vijfde scenario is dat van de meest vooruitstrevende Europese federalisten: de EU beslist om op alle beleidsdomeinen veel meer te gaan samenwerken. De lidstaten staan in dat geval veel meer bevoegdheden af aan het Europese niveau.

Concreet actieplan in juni 2019
Juncker benadrukt dat de verschillende scenario's elkaar niet uitsluiten en ook niet uitputtend zijn. Na een 'breed publiek debat' zal de Commissievoorzitter tijdens zijn State of the Union in september meer concrete voorstellen neerleggen. Hij hoopt dat de Europese staatshoofden en regeringsleiders tegen het einde van het jaar de eerste conclusies zullen trekken, zodat tegen de volgende Europese verkiezingen, in juni 2019, een concreet actieplan overeengekomen wordt.

De fractieleider van de sociaaldemocraten, Gianni Pittella, liet zijn ongenoegen al blijken. HIj vindt dat Juncker één politieke keuze naar voren had moeten durven schuiven in plaats van vijf opties op tafel te leggen. 'Er is maar één optie om de toekomst van Europa te bouwen: Europa versterken en meer gemeenschappelijke bevoegdheden geven.' Maar Juncker, die het meest voelt voor de vijfde optie, heeft op dit moment geen zin om het verwijt te krijgen van eurosceptici dat 'Brussel' opnieuw probeert een model op te leggen.

Vijf mogelijke scenario's

HET STATUS-QUO

De Europese Unie doet met 27 verder zoals nu het geval is. Dat impliceert volgens Juncker het risico dat de EU bij een nieuwe grote crisis traag en moeizaam zal reageren.

ALLEEN DE BINNENMARKT

In deze optie wordt het Europese project herleid tot de verdere afwerking van de binnenmartkt, via het wegwerken van barrières die de vrijhandel binnen de EU bemoeilijken. De rest laat men zoals het nu is.

DE VERSCHILLENDE SNELHEDEN

Zoals de Belgische premier Charles Michel onlangs suggereerde, kunnen lidstaten die sneller willen gaan inzake integratie dat ook doen. Dat kan bijvoorbeeld slaan op de uitbouw van een Europees leger of de aanstelling van een Europese openbare aanklager. De Centraal-Europese lidstaten zijn hier tegen gekant, omdat ze vrezen geïsoleerd te zullen worden.

MINDER MAAR BETER

De lidstaten bekijken wat ze nog samen met 27 willen doen, en kiezen op die gebieden voor een federale - Europese - aanpak. De andere bevoegdheden kunnen gerepatrieerd worden naar de lidstaten.

MEER EN SNELLER

Het zogenaamde 'Verhofstadt-scenario' kiest voor een snelle en doorgedreven federalisering via de uitbouw van bijvoorbeeld een Europees leger en de uitbouw van een echt Europees migratiebeleid.

1 maart 2017 15u29
De Standaard
http://www.standaard.be/cnt/dmf20170301_02757025

Eigen mening
Je kan het verhaal op twee manieren bekijken. Langs de ene kant lijkt het mij een goed idee om 5 verschillende scenario's aan te rijken. Hierdoor kunnen de verschillende leden bekijken welk scenario voor hen het beste zou zijn en achter welk scenario ze het meeste staan. Het is natuurlijk wel wikken en wegen over welk scenario het beste zou kunnen zijn. Langs de andere kant kan je je ook afvragen of het inderdaad geen beter idee was geweest om één oplossing op tafel te leggen en daar 100% voor te gaan. De vraag kan ontstaan of het de beste oplossing is of de oplossing is die het meeste resultaat zal boeken. Door verschillende mogelijkheden op tafel te leggen kan je niet als één Europa beslissen en één keuze maken. Er gaan altijd voor- en tegenstanders zijn van een bepaalde strategie. Op de huidige manier kunnen wel de voor- en de nadelen van elk scenario naar boven komen en kunnen deze bekeken en beredeneerd worden door Juncker. Het is voor mij welk vrij duidelijk dat hij weet waar hij over praat en dat hij het goed voor heeft met Europa.