Reality-tv is terug en ontploft in ons gezicht


De kijkcijfers bevestigen het: reality-tv is, met al haar ranzigheid, weer helemaal terug. In tegenstelling tot wat velen dachten, is het televisiegenre dus niet dood, het was enkel even vermist.


Maandag, 20 september 2010. Het nieuws dat de Mechelse kok Chris Aerts (34) zelfmoord gepleegd heeft, rolt de Vlaamse nieuwsredacties binnen. Net als dat éne zinnetje uit zijn afscheidsbrief. Het is het enige wat Aerts’ familie publiek zal maken, maar het spreekt wel boekdelen: ‘Hadden we maar nooit meegedaan aan zo’n kutprogramma, dat heeft me volledig gekraakt.’ Het ‘kutprogramma’ waar Aerts op doelde, was het realityprogramma Mijn restaurant waaraan hij een jaar eerder had deelgenomen. Behalve een hoop schulden, hield hij er een gebroken huwelijk en geen al te beste reputatie als kok aan over.

Vorige week woensdag leek het even alsof de geschiedenis zich zou herhalen. Michel Van den Brande, de rijke stellingbouwer die het mooie weer maakt in het Vier-programma The sky is the limit, was plots van de aardbodem verdwenen. Die verdwijning was zo zorgwekkend, dat de politie een opsporingsbericht de wereld in stuurde. Bijna vier dagen was Van den Brande vermist. Tot hij zich zaterdag bij de politie in Blankenberge ging aangeven.


Genoeg pillen

Maandag vertelde Van den Brande in de krant (DS, 29/2) dat hij van plan was geweest om zichzelf van het leven te beroven. Hij was naar Nederland gereden, had een hotelkamer geboekt en er zaten genoeg pillen in zijn koffer om een einde te maken aan zijn leven. Maar hij bedacht zich, reed een dag later terug naar Blankenberge en gaf zich aan.

De breuk met zijn vriendin (een verhaallijn in het nieuwe seizoen van The sky is the limit), problemen met zijn bedrijf en de druk die bekendheid met zich meebrengt, zouden aan de basis van zijn donkere idee hebben gelegen. Hoe dan ook, Van den Brandes verdwijning was níét in scène gezet. De man heeft het écht moeilijk. Zo moeilijk zelfs dat hij drie dagen geen teken van leven gaf terwijl de politie met man en macht naar hem aan het zoeken was.

De vraag is: gaan we de komende weken echt met zijn allen kijken hoe het zover is kunnen komen? Zou dat niet het allerlaatste zijn waar iemand als Van den Brande op dit moment nood aan heeft? En ook: hoe is het zes jaar na Aerts opnieuw zo ver kunnen komen?


Bocht

Die twintigste september in 2010 leek nochtans een kantelpunt: het leek er sterk op dat het begin van het einde van de Vlaamse reality-tv definitief ingezet was. Mijn restaurant trok het nog één seizoen. In 2012 was het helemaal over met die trashy reality op onze schermen, want Woestijnvis nam VT4 over en dat productiehuis staat garant voor eerlijke kwaliteits*televisie. Human interest mocht nog, uitlach-tv was uit den boze. En ook VTM maakte net op dat moment een belangrijke bocht. Door een volledig opgenomen seizoen van Oh oh Cherso de vuilbak in te kieperen, gaf de zender Vlaamse realitytelevisie het definitieve nekschot. Ook aan de Medialaan mocht het wat properder op televisie.

Behalve de hardheid van reality was ook de onoprechtheid ervan intussen zowat over de hele wereld aangetoond. De verhalen over op voorhand geschreven scenario’s, gemanipuleerde én manipulerende deelnemers kwamen stilaan aan de oppervlakte.

Het tv-genre dat aanvankelijk de bedoeling had om zo dicht mogelijk tegen de werkelijkheid aan te leunen, was ten onder gegaan aan zijn eigen drang naar sensationele beelden en plotwendingen.

VTM was de eerste zender die opnieuw met zo’n oud realityprogramma op de proppen kwam: het heette niet langer Mijn restaurant, maar Mijn pop-uprestaurant. Het derde seizoen begint vanavond. Toegegeven, het is een opgepoetste versie: de restaurants zijn per definitie tijdelijk, de inzet is dus minder hoog en geen van de kandidaten kan achteraf nog met een schuldenberg achterblijven. Ook al wordt er in de keuken al eens getierd, het publiek kan het slikken

Vijf toonde zich nog een pak stoutmoediger en haalde dit voorjaar het meest besproken realityformat vanonder het stof. En dit keer werd er niets opgeblonken: het achtste seizoen van Temptation Island moet het meest vulgaire zijn dat tot nu toe gemaakt is. Vier afleveringen ver heeft een van de kandidaten al drie keer seks gehad, in beeld, met telkens een ander meisje. De aflevering van afgelopen woensdag was niet gewoon platvloers, ze was triestig. Zelfs Twitter – doorgaans toch de plek waar niemand verlegen zit om een grap ten koste van een tv-figuur – kreunde onder het mensbeeld dat dit achtste seizoen de wereld in stuurt. Anderzijds keken er nooit meer mensen naar een programma op Vijf: 470.000 kijkers is een absoluut record voor de vrouwenzender.

Het is opmerkelijk dat een programma dat nog geen tien jaar geleden verguisd werd, nu zo’n grote aantrek heeft. Maar na zeven jaar in de koelkast heeft het een nostalgisch randje gekregen. Temptation Island is niet langer gewoon slechte televisie, het is camp geworden. Het is zó slecht dat het weer goed wordt.

Daar heeft Vijf clever op ingespeeld. De zender plakte het etiket ‘guilty pleasure’ erop en plots viel overal te lezen waarom het toch stiekem helemaal oké is om naar Temptation Island te kijken. Al die gebroken harten, relaties en reputaties ten spijt. Ach ja, wie ironisch kijkt, maalt daar niet om.


Ondernemers

Vorige week dinsdag keken 632.253 mensen naar The sky is the limit. Als we intussen een beetje doorhebben hoe het werkt, zullen er dat morgenavond nóg meer zijn. Tot nu toe wisten de deelnemers schijnbaar goed waarmee ze bezig waren. Er komen tenslotte rijke ondernemers in beeld, volwassen mensen met een grote helderheid van geest. De vraag is nu: valt iemand die op het punt stond om zichzelf van het leven te beroven en de politie vier dagen naar zich liet zoeken, nog wel in die categorie?

‘Ik trek een grens’, verdedigde programmamaker Peter Boeckx zich gisteren in De afspraak op Canvas. ‘Ik zend niet alles uit en altijd in samenspraak met mijn personages.’ In dat opzicht zou het een slimme zet zijn om de verhaallijn rond Van de Brande even te laten rusten. Beslist de enige manier ook om onze kijklust niet definitief te vergallen.


DS, 01-03-2016 (Valerie Droeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB