Beschadigde pijpleidingen en kabels: de spanningen in de Baltische Zee nemen rap toe


Met het beschadigen van pijpleidingen en kabels door schepen van de ‘schaduwvloot’ wordt ook een schaduwoorlog gevoerd. De EU kondigt maatregelen aan.


De spanningen tussen Navo-landen en Rusland zijn fors toegenomen na de laatste sabotage-actie op Tweede Kerstdag tegen een onderzeese elektriciteitskabel tussen Estland en Finland. Een schip dat hiervan verdacht wordt, de olietanker Eagle S, maakt deel uit van de schaduwvloot, waarmee Rusland westerse sancties probeert te omzeilen.

Tegen deze schaduwvloot gaat de Europese Unie, in navolging van de Navo, krachtiger optreden, zo kondigde EU-buitenlandchef Kaja Kallas maandag in een interview met de Duitse krant Die Welt aan. “De Russische schaduwvloot bedreigt het milieu en financiert Ruslands oorlogsbudget”, zo vindt Kallas.

De schaduwvloot bestaat vermoedelijk uit honderden schepen die onder verschillende vlaggen en via ingewikkelde eigendom-structuren verbergen dat ze voor Rusland olie vervoeren, wat volgens de internationale sanctielijst verboden is. De EU verbood recent 52 schepen die ervan worden verdacht Russische olie te vervoeren, aan te meren in EU-havens.


Krachtiger optreden

Dat krachtiger optreden, zoals Kallas aankondigde, kan eruit bestaan dat de landen onder wier vlaggen deze schepen varen te maken krijgen met maatregelen, zoals sancties. Deze schepen zijn vaak oud, slecht onderhouden en onvoldoende verzekerd.

Een ander probleem met de schaduwvloot is dat schepen verdacht worden van het beschadigen van onderzeese kabels en pijpleidingen tussen landen in de Oost- en Baltische Zee. De olietanker Eagle S, die wordt gelinkt aan Rusland, werd door Finse autoriteiten geënterd en bleek spionage-apparatuur aan boord te hebben.

De spanningen zijn door de sabotageacties fors toegenomen in deze zeeën. Afgelopen november raakte de C-Lion 1-datakabel tussen Finland en Duitsland beschadigd. Dat gold ook voor de datakabel tussen Litouwen en Zweden. In beide gevallen werd een flink deel van de internetcapaciteit van de kabels uitgeschakeld. Van deze sabotageactie wordt het Chinese schip Yi Peng 3 verdacht. Dit schip ligt iets buiten Zweedse wateren voor anker voor nader onderzoek.


Sleepsporen

In oktober 2023 werd zowel een gasleiding als een telecommunicatiekabel tussen Finland en Estland beschadigd. In een gezamenlijk onderzoek van beide landen werden sleepsporen aangetroffen van ankers die over de zeebodem waren getrokken, mogelijk om de kabels te beschadigen. Van deze actie wordt een schip uit Hongkong verdacht, de Newnew Polar Bear.

In januari 2024 werd een communicatiekabel tussen Noorwegen en Spitsbergen doorgesneden, zeer waarschijnlijk een sabotageactie, maar het is niet bekend door welk schip. Een ander voorbeeld is het opblazen van de twee gaspijpleidingen in de Oostzee, Nordstream 1 en 2, waarbij de betrokkenheid van Oekraïne niet wordt uitgesloten.

De Navo had vanwege de toegenomen spanningen al besloten zowel op zee als in de lucht meer te gaan patrouilleren. Nederland doet hieraan mee met vier F- 35-gevechtsvliegtuigen, die voor vier maanden in Estland zijn gestationeerd. Deze vliegtuigen hebben al verschillende malen Russische gevechtsvliegtuigen en bommenwerpers ‘begeleid’ op hun vlucht boven internationale wateren.

Ook patrouilleren marineschepen en onderzeeërs om de onderzeese infrastructuur te observeren en te bewaken. En er worden onderwater-drones en surveillance-boeien ingezet. Aan land heeft de Navo in de drie Baltische staten en Polen stevig uitgeruste internationale ‘battlegroups’ gestationeerd.

Deze versterkingen op zee, land en in de lucht zijn volgens de Navo nodig tegen ‘de hybride-oorlogvoering’ door Rusland. Deze speelt zich overigens ook op internet af met aanvallen op de digitale infrastructuur van die landen.

Het doel daarvan is niet helemaal helder. Waarnemers wijzen erop dat deze ‘speldenprikken’ wellicht bedoeld zijn om te zien hoe de Navo of de landen rond de Oost- en Baltische Zee zullen reageren of om de Navo-inzet over zoveel mogelijk landen te verspreiden en daarmee te verzwakken. Met de extra inzet op zee, land en in de lucht wil de Navo vooral potentiële tegenstanders, lees Rusland, ‘afschrikken’ en de landen langs de grens met Rusland ‘geruststellen’ dat er een internationale strijdmacht ter plaatse is.


Trouw, 30-12-2024 (Cees van der Laan)