Hoeveel uw spijkerbroek ook kost, hij is 33 euro te goedkoop


Spijkerbroeken duur? Ze zijn te goedkoop. De inkoopprijs van een spijkerbroek zou eigenlijk bijna 33 euro hoger moeten zijn dan ie nu is.


Textielarbeid(st)ers worden vaak beroerd betaald. De teelt van katoen en de productie van denim zorgen voor veel milieuvervuiling. Spijkerbroeken zouden beduidend duurder zijn als textielarbeiders een loon kregen waarvan ze kunnen leven en als de kosten van milieuvervuiling in de prijs van een broek zouden zitten.

Op basis van bestaande studies hebben onderzoekers van ABN Amro berekend wat de ‘echte’ prijs zou moeten zijn van een indigoblauwe, ongebleekte, 600 gram zware spijkerbroek. Dat is de meest populaire jeans in de wereld. Die broek is gemaakt van katoen en denim uit India en is in Bangladesh in elkaar gezet. India is, met China, het grootste katoenland, Bangladesh is de grootste broekenproducent.

In Nederland verkrijgbare broeken zijn vaak van Indiase katoen en in Bangladesh gemaakt. De inkoopprijs van zo’n broek – de prijs die de winkelier betaalt – zou eigenlijk bijna 33 euro hoger moeten zijn dan die nu is, concluderen de onderzoekers.

Zij tekenen daarbij aan dat dat bedrag anders uitvalt als de katoen en de denim niet uit India komen (maar uit China of de VS) en de broeken niet uit Bangladesh (maar uit Turkije of Tunesië). Het bedrag verandert ook als de broek niet indigoblauw is, of gebleekt. Een consument in Nederland betaalt tussen de 14 en 200 euro voor een spijkerbroek.


Veel water

Van die 32,90 euro aan verborgen kosten, komt 8,40 voor rekening van de katoenteelt. Ruim de helft van dat bedrag zijn ‘milieukosten’. Voor de teelt van katoen is veel water nodig: achtduizend liter per spijkerbroek, waarvan tweeduizend liter schaars grondwater. Daarnaast is er veel kunstmest nodig.

Door het gebruik van kunstmest en van bestrijdingsmiddelen, raken rivieren, meren en zeeën vervuild. ‘Sociale’ kosten zijn er ook. Boeren en arbeiders in de katoen krijgen vaak te weinig loon om in hun levensonderhoud te voorzien. Ook kinderarbeid en gedwongen arbeid komen voor. Zouden zij allemaal een leefbaar volwassenenloon krijgen, dan zou de inkoopprijs van een spijkerbroek 3,65 euro hoger zijn.


Laag loon

De meeste verborgen kosten – 21,15 euro per spijkerbroek – zitten in de productie van denimtextiel: het ontpitten, spinnen, weven, nat verwerken en afwerken. In de Indiase deelstaat Tamil Nadu, de grootste verwerker van ruwe katoen, maken 200.000 tot 400.000 mensen, vaak jonge vrouwen, over een periode van drie tot vijf jaar lange dagen in spinnerijen tegen een laag loon. Dat loon krijgen ze vaak pas als ze hun hele arbeidscontract hebben uitgediend. Zouden zij niet gedwongen werken en voor een leefbaar loon, dan zou een spijkerbroek 10,85 euro duurder zijn. Als de milieuschade van de denimproductie in de prijs van de broek wordt verwerkt, zou die nog eens 5,85 euro duurder worden.


Intimidatie

Opvallend laag zijn de verborgen kosten bij de productie van jeans: het knippen, naaien, wassen en afwerken. Dat komt deels doordat er in de fabrieken in Bangladesh zo veel broeken worden gemaakt. Een voltijd werkende werknemer zou jaarlijks eigenlijk 1060 euro meer moeten verdienen. Pas dan heeft hij of zij een leefbaar loon. Maar omdat de productie zo hoog ligt – 5000 broeken per werknemer per jaar – zijn die extra kosten per broek laag: 30 cent. De verborgen kosten van intimidatie op de werkvloer en het verbod op het lidmaatschap van vakbonden, schat ABN Amro samen op 1,40 euro.

Bij al die kosten vallen de verborgen kosten voor het transport (denim naar Bangladesh; jeans van Bangladesh naar Nederland) erg mee. Dat transport gaat meestal via zee. Containervervoer over zee is niet schoon, maar omdat er per zending grote hoeveelheden jeans naar Nederland worden verscheept, bedragen de milieukosten per broek 4 cent. Plus nog een kleine cent voor het transport van denim naar Bangladesh.

Kan het beter? Ja, zeggen de onderzoekers. De teelt van katoen kan efficiënter en schoner, lonen zouden omhoog kunnen en gedwongen arbeid moet worden tegengegaan. Maar makkelijk is dat allemaal niet, stellen zij.


Trouw, 23-05-2019 (Koos Schwartz)

Bijgesloten Plaatje(s)