De vrijheid om het rapport in de gracht te gooien


Smartschool biedt ouders de kans om de schoolcarrière van hun kinderen voortdurend te volgen. Maar willen we dat wel, vraagt Kaat Schaubroeck zich af.


Ouder: En, hoe was het op school?

Kind: Gewoon.

Ouder: En, veel werk?

Kind: Bwaahpfffçava.

Dit zijn de gesprekken die we dagelijks voeren. Omdat wij ouders zijn en omdat zij tieners zijn. Zij claimen hun ruimte, wij willen het liefst over elk hoekje waken. Hebben ze hun boeken onderweg in de gracht gegooid (Raymond van het Groenewoud, ‘In de gracht’)? Ze hebben de school toch niet in brand gestoken (Pink Floyd, ‘Another brick in the wall’)? En heeft die Linda van slagerij Van Gool hen misschien meegesleurd naar de ruimte (Kommil Foo, ‘Ruimtevaarder’)? Wie zal het zeggen. Wij vragen maar raak, zij zeggen: ‘Bwaahpfffçava’.

Als we dreigen te ontploffen van nieuwsgierigheid, dan is er altijd nog Smartschool, het online platform waarmee je ‘als ouder altijd en overal betrokken bent bij de school’ (DS 12 december). De school van onze dochter maakt daar sinds dit jaar gebruik van en de verleiding was groot om ons aan te melden, ook wel omdat we daar intussen minstens vijf keer toe aangemaand werden. Maar goed, een plek waar je vlot kunt communiceren met de school, waar je als het ware een vlieg op de muur kunt zijn in de klas van je zwijgzame tiener, wat zou je daar nu tegen kunnen hebben? Wel, toch minstens vier dingen.


1. Er zijn de signalen van leerkrachten en kinderen dat dit voor hen extra stress meebrengt. Het stopt gewoon nooit. Terwijl privébedrijven al afspreken dat late mails niet meer beantwoord worden, moeten leerkrachten desnoods tot diep in de nacht berichten lezen, of krijgen kinderen om halftien ’s avonds de vraag om zeker dat extra hoofdstuk mee te brengen. Niet gezien? Pech. Wie zei daar ook weer dat kinderen wat minder voor hun schermpjes moeten zitten?


2. Zo’n systeem installeert hoe dan ook wantrouwen. Leerkrachten worden aangemoedigd om via Smartschool een plagiaatcontrole uit te voeren op de taken van hun leerlingen. Ouders worden meteen op de hoogte gebracht van toetsen, taken, punten. ‘Bwaahpfffçava’ is geen optie meer op de vraag of ze huiswerk hebben. Sluiproutes worden afgesloten. Revolte en verzet wellicht ook. ‘Dankzij de gratis accounts kunnen ouders over de schouder van hun zoon of dochter meekijken’, staat er. Onze kinderen moeten voor de school blijkbaar zo transparant als een diepvrieszakje zijn.


3. Wat met Smartschool en al die directe communicatie vooral wordt aangetast, is de kans op een goed gesprek, op het juiste moment, omdat het systeem voorbijgaat aan de complexe band tussen ouders en kinderen, aan al dat willen en nog niet kunnen vertellen, om wat voor reden ook: soms is het thuis bijvoorbeeld echt niet het goede moment voor nog meer slecht nieuws.


4. Smartschool zet voortdurend de alarmknop aan. Ouders kunnen de meldingen weliswaar uitschakelen, maar u weet hoe dat gaat met ouders. Zij grijpen elke kans om hun kinderen vooruit te helpen. Ze hebben al zo vaak het verwijt gekregen dat ze helikopterouders zijn, die altijd en overal rond hun kinderen cirkelen, maar hoe kunnen ze anders, als zelfs de scholen hen voortdurend tot waakzaamheid aanmanen?

Het is een ziekte van deze tijd: ouderbetrokkenheid wordt al snel gereduceerd tot toezicht. De webshop van deze krant bood onlangs nog een horloge aan om kinderen te controleren, en erop toe te zien dat ze de bewaakte zone niet verlieten. Het horloge was niet bestemd voor kinderen jonger dan zeven. Er komt een dag waarop wij onze kinderen tot hun vijftigste onder onze oksel zullen houden.

Het geeft ouders telkens weer het gevoel dat zij, en zij alleen, verantwoordelijk zijn voor alle geluk, alle succes en dus ook voor het dolen van hun kinderen, en dat de samenleving en de school de schuld rustig op hen kunnen afwentelen. Eigen schuld, dikke bult. Het is de pure neoliberalisering van de opvoeding, en het is niet fair. Ik vermoed dat er geen mars op Brussel komt, omdat vaders en moeders het tijdens de examens zo al druk genoeg hebben, maar ik zou toch durven te zeggen: beste ouders, verzet u.

Kaat Schaubroeck, freelancejournaliste


DS, 13-12-2018